Ως… καύσωνας «της χιλιετίας» χαρακτηρίζονται οι θερμοκρασίες που αναμένεται να πλήξουν κυρίως την Ιβηρική Χερσόνησο, ενεργοποιώντας τις αρμόδιες αρχές να προχωρήσουν στη λήψη μέτρων για τις ευπαθείς ομάδες.
Οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν σοβαρές επιπτώσεις την υγεία μας, επηρεάζοντας σημαντικά τη λειτουργία του σώματος μας, όταν εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες όπως 40 και 50 βαθμούς Κελσίου.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, το σώμα λειτουργεί σωστά μέσα σε ένα μικρό θερμοκρασιακό εύρος, δηλαδή μεταξύ δηλαδή των 36 μέχρι 37,5 βαθμών Κελσίου.
Εκεί απαλλάσσεται από την θερμότητα κυρίως με την διαδικασία της εφίδρωση, αλλά και μέσω της αναπνοής.
Όταν όμως το θερμόμετρο ξεκινά να ανεβαίνει τότε το σώμα μας αρχίζει και ιδρώνει ακόμη περισσότερο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και ο κίνδυνος της αφυδάτωσης.
Από ποια θερμοκρασία και πάνω είναι επικίνδυνη;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι η βέλτιστη θερμοκρασία για το σώμα είναι μεταξύ 18 και 24 βαθμών Κελσίου. Από εκεί και πέρα αρχίζουν και αυξάνονται οι κίνδυνοι.
Βέβαια σημαντικό ρόλο παίζει και σε τι είναι συνηθισμένος ο οργανισμός, καθώς δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι οι άνθρωποι σε θερμότερες χώρες αντιμετωπίζουν και καλύτερα έναν επικείμενο καύσωνα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν η θερμοκρασία φτάσει στους 35 βαθμούς Κελσίου και συνοδεύεται από υψηλή υγρασία, τότε υγεία τίθεται σε κίνδυνο.
Όταν όμως η θερμοκρασία φτάσει στους 40 βαθμούς, τότε ακόμη και χωρίς η υγρασία είναι σε χαμηλά επίπεδα, η ζέστη γίνεται επικίνδυνη.
Ο κίνδυνος όμως είναι πολύ μεγαλύτερος όταν η θερμοκρασία φτάνει στους 50 βαθμούς Κελσίου.
Σημασία έχει πάντως και το αν ο άνθρωπος ανήκει ή όχι στις ευπαθείς ομάδες.
Οι ηλικιωμένοι, τα μωρά, τα μικρά παιδιά και οι έγκυες γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε ακραίες συνθήκες θερμότητας, όπως είναι εκείνοι με χρόνιες παθήσεις δηλαδή με καρδιακά προβλήματα ή προβλήματα αναπνοής.
Η καθηγήτρια Virginia Murray της Υπηρεσίας Προστασίας της Υγείας, η οποία έχει μελετήσει την επίδραση της θερμότητας στο σώμα αναφέρει: «Το πιο τρομακτικό και επικίνδυνο απ΄ όλα είναι όταν το σώμα δεν μπορεί να «κατεβάσει» την θερμοκρασία του.
Και συνεχίζει τονίζοντας πως «Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε αυτό που πρέπει να κάνουμε πρώτα είναι να πάμε κάπου που να μπορούμε να δροσιστούμε. Οι άνθρωποι δηλαδή τότε πρέπει να αναζητήσουν κάποιον χώρο που να έχει κλιματισμό».
«Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, η ιστορία δείχνει ότι η θερμότητα μπορεί να είναι δολοφονική», αναφέρει.
Θάνατοι 70 χιλ. ανθρώπων
Το ευρωπαϊκό κύμα καύσωνα του 2003 – το θερμότερο καλοκαίρι από το 1.500 – εκτιμάται ότι προκάλεσε το θάνατο περισσότερων από 70.000 ανθρώπων σε ολόκληρη την ήπειρο.
Εν τω μεταξύ, μέχρι 10.000 θάνατοι λέγεται ότι προκλήθηκαν από το καυτό καλοκαίρι του 1988 στις ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα, από όλες τις φυσικές καταστροφές που μπορούν να χτυπήσουν, οι ακραίες θερμοκρασίες (κρύο ή ζέστη) είναι οι πιο θανατηφόρες, προκαλώντας περισσότερους θανάτους συνολικά από πλημμύρες, σεισμούς και ανεμοστρόβιλους.
Συμπτώματα και αντιμετώπιση της θερμοπληξίας
Η θερμοπληξία (heatstroke) είναι η υπερθέρμανση (υπερθερμία) του σώματος, δηλαδή αύξηση της θερμοκρασίας του η οποία μπορεί να ανέβει σε υψηλά και επικίνδυνα επίπεδα. Η θερμοπληξία είναι μια βαριά και επείγουσα κλινική κατάσταση που εμφανίζεται συνήθως σε περιόδους καύσωνα και προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένα και εξασθενημένα άτομα.
Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας μπορεί να μοιάζουν με αυτά της καρδιακής προσβολής ή του εγκεφαλικού επεισοδίου. Η αντιμετώπιση της θερμοπληξίας απαιτεί γρήγορο δρόσισμα του σώματος για να χαμηλώσει η υψηλή θερμοκρασία του. Ο πάσχων πρέπει να μεταφερθεί σε δροσερό μέρος και να του ριχθεί άφθονο νερό ή να δροσιστεί με ένα πανί βουτηγμένο σε κρύο νερό.
Ο θερμορυθμιστικός μηχανισμός έχει έδρα τον εγκέφαλο και μερικές φορές αποκαλείται απλά «θερμοστάτης». Κάποιες φορές όμως αυτός ο ομοιοστατικός μηχανισμός μπορεί να μπλοκάρει και να υπάρξει υπερθερμία (ή υποθερμία). Ένας τρόπος που μπορεί να συμβεί αυτό είναι η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο (ηλίαση). Το τρίπτυχο υψηλή θερμοκρασία (καύσωνας), υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και άπνοια συνιστά την προϋπόθεση της θερμοπληξίας. Η άπνοια και η υψηλή υγρασία (πάνω από 70%) παρεμποδίζουν την εξάτμιση του ιδρώτα, η οποία είναι υπεύθυνη για την πτώση της θερμοκρασίας στο δέρμα και στο σώμα.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Ηλικία άνω των 65 ετών.
Καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια ασθένεια των νεφρών ή του ήπατος.
Χρήση αλκοόλ και άλλων κατασταλτικών φαρμάκων.
Χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, φαινοθειαζινών, αντιπαρκινσονικών. ορισμένων αντιαλλεργικών κ.λ.π..
Ιστορικό παλαιότερης θερμοπληξίας.
Εξασθενημένα άτομα.
Υπέρβαρα άτομα.
Απροπόνητοι αθλητές σε κοπιώδεις αθλητικές δραστηριότητες (π.χ. σε μαραθώνιο).
Εργασία κάτω από πολύ υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος.
Τα συμπτώματα
Πρώτο σύμπτωμα της θερμοπληξίας είναι, συνήθως, οι κράμπες των μυών λόγω της απώλειας αλάτων. Εκτός από τις κράμπες μπορεί να εμφανιστεί ζαλάδα, σύγχυση, πονοκέφαλος, ναυτία και εμετός. Αν νιώσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, εκτός από το να απομακρυνθείτε αμέσως από τον ήλιο και να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια.
Μπορεί να παρατηρηθεί παραλήρημα, διανοητική σύγχυση, σπασμοί και καμιά φορά πλήρης απώλεια αισθήσεων. Ο πάσχων μπορεί να έχει σκοτοδίνη και να μη μπορεί να σταθεί. Το δέρμα είναι καυτό, ερυθρό και ξηρό. Ο πυρετός φτάνει στους 41 βαθμούς Κελσίου. H αναπνοή είναι γρήγορη ενώ ο σφυγμός εξασθενεί προοδευτικά.
Σε βαριά θερμοπληξία ο ασθενής γορα παθαίνει μαζική καταστροφή των μυών, νεφρική και αναπνευστική ανεπάρκεια που εκδηλώνονται με αναστολή της αποβολής ούρων και με πνευμονικό οίδημα. Οι αρρυθμίες από την καρδιά είναι παρούσες ενώ βλάπτεται και η πήξη του αίματος. Σε προχωρημένα στάδια θερμοπληξίας μπορεί να παρατηρηθεί εγκεφαλοπάθεια, η οποία να οδηγήσει τελικά σε κώμα. Ο θάνατος υπό αυτές τις συνθήκες είναι πολύ πιθανός. Γενικά το 25% των πασχόντων πεθαίνουν.
Θα πρέπει να διακρίνουμε την θερμοπληξία από την θερμική εξάντληση. Η τελευταία οφείλεται σε μεγάλη απώλεια υγρών από τη ζέστη και δεν απουσιάζει η εφίδρωση ενώ ο πυρετός είναι χαμηλός ή απών. Τα συμπτώματα και η όλη εικόνα της θερμικής εξάντλησης είναι λιγότερο δραματικά. Η εξάντληση λόγω ζέστης αργεί να εκδηλωθεί ενώ η θερμοπληξία εκδηλώνεται απότομα και σχεδόν χωρίς προειδοποίηση.
