- Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός
Περίπου ένα στα οκτώ φάρμακα που διακινούνται σε χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος υπολογίζεται πως είναι ψευδεπίγραφα, εμπεριέχοντας επικίνδυνες προσμείξεις που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία αλλά και τις ζωές των ασθενών.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μετανάλυσης σε 350 προγενέστερες μελέτες, όπου εξετάστηκαν περισσότερα από 400.000 δείγματα, περίπου το 14% των φαρμάκων ήταν πλαστό, ληγμένο, χαμηλότερης ποιότητας, λιγότερο ασφαλές ή αποτελεσματικό όσο οι ασθενείς θα ανέμεναν.
«Τα σκευάσματα χαμηλής ποιότητας δεν έχουν καθόλου ή εμπεριέχουν ελάχιστα δραστικά συστατικά, τα οποία αφενός μπορούν να παρατείνουν την ασθένεια ή ακόμα και να οδηγήσουν σε αποτυχία της θεραπείας», όπως τονίζει ο συγγραφέας της μελέτης Sachiko Ozawa του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, υπογραμμίζοντας πως «μπορεί ακόμη να εμπεριέχουν μεγαλύτερη ποσότητα της δραστικής, με αποτέλεσμα της υπερδοσολογία φαρμάκων».
Ωστόσο, όπως τονίζει, μπορεί να είναι ακόμα και μολυσμένο ή να εμπεριέχει δραστικά συστατικά, που πιθανόν να προκαλέσουν δηλητηρίαση, ανεπιθύμητες ενέργειες ή αιφνίδιο θάνατο, όπως καταλήγει.
Μη ασφαλή φάρμακα
Μεγάλη μερίδα των ερευνητικών μελετών σχετικά με τα παραποιημένα ή μη ασφαλή φάρμακα επικεντρώθηκε στις χώρες της αφρικανικής ηπείρου, αποδεικνύοντας πως σχεδόν 1 στα 5 φάρμακα που δοκιμάστηκαν στην Αφρική ήταν ψευδεπίγραφα ή δυνητικά μη ασφαλή, όπως αναφέρουν οι ερευνητές στο JAMA Network Open.
Την ίδια στιγμή, στην Ασία περίπου το 14% των φαρμάκων που εξετάστηκαν βρέθηκαν να είναι πλαστά ή μη ασφαλή.
Τα αντιβιοτικά και τα φάρμακα κατά της ελονοσίας ήταν τα πιο συχνά φάρμακα στην ανάλυση. Συνολικά, περίπου το 19% των φαρμάκων κατά της ελονοσίας και το 12% των αντιβιοτικών ήταν ψευδεπίγραφα ή άλλως μη ασφαλή.
Αντίκτυπος σε κόστος και ζωές
Μολονότι τα πλαστά ή ακατάλληλα αναμφισβήτητα βλάπτουν τους ασθενείς, η τρέχουσα ανάλυση δεν μπόρεσε να αποτυπώσει πόσοι άνθρωποι υπέφεραν από τις σοβαρές παρενέργειες ή πέθαναν από τα παραποιημένα φάρμακα.
Σε μια προσπάθεια να αξιολογήσουν τον οικονομικό αντίκτυπο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το ετήσιο κόστος κυμαίνεται μεταξύ 10 έως 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, από τα παραποιημένα ή ακατάλληλα παρασκευασμένα φάρμακα.
Παρόλο που η μελέτη δεν εξέτασε τις χώρες υψηλού εισοδήματος, οι ανησυχίες σχετικά με την ποιότητα των φαρμάκων δεν περιορίζονται μόνο στα λιγότερο εύπορα έθνη, όπως δηλώνει ο Ozawa.
Παράνομες πηγές
«Ακόμη και σε χώρες υψηλού εισοδήματος, η αγορά φθηνότερων φαρμάκων από παράνομες πηγές θα μπορούσε να οδηγήσει στη λήψη ψευδεπίγραφων ή παραποιημένων φαρμάκων», όπως αναφέρει, τονίζοντας σχετικά με τα χαμηλής ποιότητας σκευάσματα πως οι καταναλωτές θα «πρέπει να γνωρίζετε την πηγή προέλευσης προτού αγοράσετε φάρμακα».
Η μελέτη δεν είχε στόχο να αποδείξει εάν και πώς τα πλαστά ή ελλιπώς παρασκευασμένα φάρμακα μπορούν να βλάψουν άμεσα τους ασθενείς. Οι οικονομικές επιπτώσεις (κόστος) ήταν δύσκολο να συνεκτιμηθούν από μελέτες που δεν περιλάμβαναν συγκεκριμένη μεθοδολογία υπολογισμού στα κόστη.
