Η είδηση ότι η πρώτη επιτυχής μεταμόσχευση μήτρας στο Ηνωμένο Βασίλειο πραγματοποιήθηκε στο νοσοκομείο Churchill της Οξφόρδης χαιρετίστηκε ως η «αυγή μιας νέας εποχής» στην αναπαραγωγική ιατρική.
Λήπτρια είναι μια 34χρονη γυναίκα που γεννήθηκε χωρίς μήτρα και δότρια η μεγαλύτερη αδελφή της, η οποία έχει ήδη τα δικά της παιδιά. Η επέμβαση χρηματοδοτήθηκε από το Womb Transplant UK, μια φιλανθρωπική οργάνωση που συγκεντρώνει κεφάλαια για την έρευνα για τη μεταμόσχευση μήτρας και επιδιώκει να καταστήσει τη μεταμόσχευση μήτρας μια ακόμη επιλογή για τη θεραπεία της υπογονιμότητας «μέσα στα επόμενα χρόνια», παράλληλα με τα υπάρχοντα αναπαραγωγικά εργαλεία όπως τα φάρμακα, η εξωσωματική γονιμοποίηση και η παρένθετη μητρότητα. Ωστόσο, ενώ η διαδικασία μπορεί να έχει δυνατότητες μεταμόρφωσης της ζωής για ορισμένες γυναίκες, υπάρχουν ηθικά ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Τι περιλαμβάνει η διαδικασία
Η μεταμόσχευση μήτρας είναι μια περίπλοκη επεμβατική διαδικασία κατά την οποία μια ομάδα χειρουργών αφαιρεί τη μήτρα από τη δότρια και μια δεύτερη ομάδα τη μεταμοσχεύει στη λήπτρια. Και τα δύο στάδια της διαδικασίας είναι σοβαρές επεμβάσεις που διαρκούν πολλές ώρες και οι ασθενείς παραμένουν για παρακολούθηση στο νοσοκομείο για αρκετές ημέρες.
Η δότρια και η λήπτρια υποβάλλονται σε εκτεταμένη συμβουλευτική αγωγή πριν από τη μεταμόσχευση προκειμένου να διασφαλιστεί η ψυχολογική καταλληλότητα, ενώ η λήπτρια πρέπει να λαμβάνει φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα στη συνέχεια για να αποτρέψει την πιθανότητα απόρριψης του νέου οργάνου από τον οργανισμό της.
Μόλις η λήπτρια τελειώσει με τη «χρήση» της μήτρας, υποβάλλεται σε περαιτέρω χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεσή της, ώστε να διακοπούν τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
Έπειτα από τις πρώτες επιτυχείς μεταμοσχεύσεις μήτρας το 2012, έχουν πλέον πραγματοποιηθεί περίπου 100 επεμβάσεις σε όλο τον κόσμο, που οδήγησαν στη γέννηση 50 μωρών. Επιστημονικές ομάδες στη Σουηδία και τις ΗΠΑ έχουν επιτύχει ιδιαίτερα στην πρωτοπορία της τεχνικής.
Ποιες γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν
Οι δυνητικά ωφελούμενες από τη μεταμόσχευση μήτρας είναι γυναίκες που, για παθολογικούς λόγους, δεν μπορούν να κυοφορήσουν. Περίπου μία στις 5.000 γυναίκες γεννιέται χωρίς μήτρα, ενώ σε πολλές άλλες γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία αφαιρείται η μήτρα τους λόγω καρκίνου, ινομυωμάτων, πρόπτωσης ή εξαιρετικά βαριάς περιόδου.
Αν και οι γυναίκες χωρίς μήτρα μπορεί να εξακολουθούν να είναι σε θέση να γίνουν μητέρες -αν τα έμβρυα που δημιουργούνται με τη χρήση των ωαρίων τους κυοφορούνται και γεννιούνται από παρένθετες μητέρες- οι μεταμοσχεύσεις μήτρας τους δίνουν την ευκαιρία να κυοφορήσουν και να γεννήσουν τα δικά τους μωρά.
Πόσο ασφαλής είναι η διαδικασία;
Υποστηρίζεται ότι η όλη διαδικασία είναι ιατρικά ασφαλής τόσο για τον δότη όσο και τον λήπτη, και υπάρχουν πολλά δεδομένα -έπειτα από πάνω από 50 χρόνια μεταμοσχεύσεων άλλων οργάνων- σχετικά με την ασφάλεια των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων για τα αγέννητα παιδιά των ληπτών.
Η μεταμόσχευση μήτρας περιλαμβάνει σοβαρή χειρουργική επέμβαση και σημαντικό χρόνο ανάρρωσης, αλλά το ίδιο συμβαίνει και σε μια σειρά άλλων χειρουργικών επεμβάσεων που στόχο έχουν όχι τη διάσωση της ζωής, αλλά τη βελτίωση της ποιότητάς της. Η διαφορά εδώ είναι ότι οι περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις που δεν σώζουν τη ζωή δεν περιλαμβάνουν έναν ζωντανό δότη που υποβάλλεται σε μια εξαιρετικά επεμβατική διαδικασία με μακρά περίοδο ανάρρωσης.
Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε υστερεκτομή -ακόμη και όταν αυτή δεν προκαλεί εμμηνόπαυση- μπορεί να εμφανίσουν κατάθλιψη ως παρενέργεια.
Φυσικά, η παροχή συμβουλών μπορεί να βοηθήσει στην προειδοποίηση των δυνητικών δοτριών σχετικά με αυτούς τους κινδύνους και να διασφαλίσει ότι η συγκατάθεσή τους είναι στέρεη. Παρ’ όλα αυτά δεν εξαλείφεται ο κίνδυνος, και η συναίνεση από μόνη της δεν αρκεί για να καταστήσει απόλυτα ηθική μια διαδικασία σαν αυτή.
Ένα άλλο είδος ανησυχίας για την ασφάλεια μπορεί να προκύψει γύρω από την ανεύρεση μήτρας για τη μεταμόσχευση. Υπάρχουν ανησυχητικές αναφορές για μαύρες αγορές οργάνων και για ευάλωτα άτομα που διακινούνται για τα όργανά τους, μεταξύ άλλων χωρών και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μόλις η μεταμόσχευση μήτρας γίνει πιο διαδεδομένη, ενδέχεται να προκύψουν ανάλογες ανησυχίες για το συγκεκριμένο όργανο.
Πόσο κοστίζει
Η πρώτη μεταμόσχευση μήτρας στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν χρηματοδοτήθηκε από το δημόσιο: μια φιλανθρωπική οργάνωση κάλυψε μέρος του κόστους των 25.000 λιρών και οι χειρουργοί προσέφεραν το χρόνο τους. Ωστόσο, καθώς η διαδικασία γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη, ενδέχεται να υπάρξουν εκκλήσεις για την παροχή της από το NHS, μεταξύ άλλων (όταν η τεχνική αναπτυχθεί επαρκώς) και για τρανς ασθενείς, και αυτό αναμφίβολα θα προκαλέσει έντονο δημόσιο διάλογο, ενδεχομένως και αντιδράσεις.
Προς εξιδανίκευση της βιολογίας;
Η χορήγηση μιας νέας μήτρας σε μια γυναίκα απαιτεί πολύ χρόνο, τεχνογνωσία, κόστος και ρίσκο. Ελλοχεύει ο κίνδυνος να εξιδανικεύσουμε τη βιολογική εμπειρία;
Οι άνθρωποι των οποίων το σώμα δεν μπορεί να κυοφορήσει ένα έμβρυο μπορούν να βιώσουν τη γονεϊκότητα με άλλους τρόπους. Πρέπει να προσέξουμε ότι, κάνοντας τόσο μεγάλη προσπάθεια για να καταστήσουμε δυνατή τη γονική μέριμνα με κύηση, δεν δημιουργούμε μια ιεραρχία στην οποία η τελευταία θεωρείται το χρυσό πρότυπο, με την απλή γενετική και κοινωνική γονική μέριμνα να υποτιμάται.
Θα πρέπει επίσης να προσέξουμε να μην καλλιεργούμε υπερβολικά εξιδανικευμένες προσδοκίες σχετικά με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, οι οποίες μπορεί να απέχουν πολύ από την ικανοποιητική εμπειρία που σαφώς ελπίζουν οι ασθενείς με μεταμόσχευση. Η εγκυμοσύνη μπορεί να είναι μια αγχώδης, δυσάρεστη εμπειρία και για ορισμένες γυναίκες είναι τραυματική, τραγική ή ακολουθείται από επιλόχειο κατάθλιψη. Η προσδοκία ότι θα είναι απαραίτητα βελτιωτική για τη ζωή είναι μη ρεαλιστική.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
