- Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός
Την υποκείμενη αιτία του διαβήτη φαίνεται πως θεραπεύει ένας νέος συνδυασμός φαρμάκων που διεγείρει την αναπαραγωγή των βήτα κυττάρων, δίχως να επηρεάζει άλλα κύτταρα του οργανισμού. Η έλλειψη βήτα κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας είναι βασικό χαρακτηριστικό του διαβήτη και ο κύριος ένοχος για την αποτυχία ελέγχου των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Μέχρι σήμερα, πολλά φάρμακα βοηθούν τους ασθενείς να διαχειριστούν με επιτυχία τον διαβήτη τους. Όμως κανένα από αυτά δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή την αιτία της νόσου.
Τώρα, οι ερευνητές από την Ιατρική Σχολή Icahn στο Πανεπιστήμιο Mount Sinai της Νέας Υόρκης ανακάλυψαν έναν νέο συνδυασμό φαρμάκων που προκαλεί τον μέγιστο ρυθμό αναπαραγωγής ανθρώπινων βήτα κυττάρων. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση της ικανότητας του σώματος να παράγει ινσουλίνη.
Στην μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δύο τύποι φαρμάκων. Ο ένας προκαλεί αναπαραγωγή βήτα κυττάρων και ο άλλος χρησιμοποιείται ευρέως σε ασθενείς με διαβήτη. Συνδυαστικά επέφεραν αναπαραγωγή βήτα κυττάρων σε ποσοστό 5% με 6% μετά από 4 ημέρες θεραπείας. Ενώ, συνολικά καταγράφηκε αύξηση του συνολικού πληθυσμού βήτα κυττάρων κατά 40% στο μέσο όρο των ασθενών που συμμετείχαν στην έρευνα.
Αναστολείς και αγωνιστές
Οι δύο τύποι φαρμάκων είναι αναστολείς DYRK1A και αγωνιστές υποδοχέα GLP-1, σύμφωνα με τη νέα μελέτη της ομάδας που δημοσιεύτηκε στην Science Translational Medicine. Η τελευταία ομάδα -μεταξύ άλλων- περιλαμβάνει ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα για τον διαβήτη, όπως το Victoza, το Ozempic και το πρόσφατα εγκεκριμένο Rybelsus της Novo Nordisk, το Trulicity της Eli Lilly καθώς και το Bydureon της AstraZeneca.
«Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι που ανακαλύψαμε αυτόν τον συνδυασμό φαρμάκων. Καταφέραμε για πρώτη φορά στην ιστορία να δούμε έναν ρυθμό αναπαραγωγής ανθρώπινων βήτα κυττάρων που είναι ικανός να προκαλέσει την αναπλήρωση των βήτα κυττάρων σε ανθρώπους με διαβήτη» όπως σημειώνει ο κ. Andrew Stewart, MD, Διευθυντής του Ινστιτούτου για τον Διαβήτη στο Πανεπιστήμιο Mount Sinai και συγγραφέας της μελέτης.
Σύμφωνα με τον Dr. Stewart, κανένα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται αυτή τη στιγμή για τη διαχείριση του διαβήτη δεν μπορεί να προκαλέσει αναπαραγωγή των βήτα κυττάρων.
Πολλαπλασιασμός βήτα κυττάρων
Το 2015, o Dr. Stewart και η ομάδα του, δημοσίευσαν στο Nature Medicine μια μελέτη που αποδείκνυε ότι η harmine (ένα φάρμακο που εμποδίζει την διπλής ειδικότητας, ρυθμιζόμενης από τυροσίνη, κινάση 1Α (DYRK1A)) προκαλεί πολλαπλασιασμό των ανθρώπινων βήτα κυττάρων. Κατά τη διάρκεια της μελέτης αυτής, οι ερευνητές αντικατέστησαν τα βήτα κύτταρα διαβητικών ποντικιών με ανθρώπινα βήτα κύτταρα.
Στη συνέχεια παρατήρησαν ότι η θεραπεία με harmine οδήγησε σε σταθεροποίηση του σακχάρου του αίματος. Όπως επίσης και στην αναπαραγωγή των ανθρώπινων βήτα κυττάρων. Η ανακάλυψη αυτή ήταν πολύ σημαντική, ωστόσο ο ρυθμός αναπαραγωγής δεν ήταν επαρκής ώστε να αναπληρωθούν τα βήτα κύτταρα σε ανθρώπους με διαβήτη.
Η πρόσφατη μελέτη βασίστηκε σε μια παλαιότερη που διεξήχθηκε από τον Dr. Stewart και την ομάδα του και δημοσιεύτηκε στο Cell Metabolism τον Δεκέμβριο του 2018. Τότε, είχε γίνει η ανακάλυψη ότι οι αναστολείς DYRK1A σε συνδυασμό με άλλο ένα φάρμακο που αναστέλλει τα μέλη της υπεροικογένειας του μεταμορφωτικού αυξητικού παράγοντα βήτα (TGFβSF) (γνωστή ως οικογένεια πρωτεϊνών που επιτελούν διάφορες βιολογικές διεργασίες όπως η ανάπτυξη, η εξέλιξη, η ομοιόσταση των ιστών και το ανοσοποιητικό σύστημα) θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναπαραγωγή των βήτα κυττάρων με ρυθμό 5% με 8% ημερησίως. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Dr. Stewart, αυτό το φάρμακο είναι πιθανό ότι θα είχε τέτοιες παρενέργειες σε άλλα όργανα του σώματος. Γεγονός που εμπόδιζε την κλινική του αξιοποίηση.
Αλληλεπίδραση…
Στην έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα και έχει τίτλο “Οι αγωνιστές υποδοχέων GLP-1 συνεργούν με αναστολείς DYRK1A για να ενισχύσουν την αναπαραγωγή λειτουργικών ανθρώπινων βήτα κυττάρων”, ο Dr. Stewart και η ομάδα του συνδύασαν αναστολείς DYRK1A, όπως η harmine, με μια τάξη φαρμάκων γνωστών ως αγωνιστές GLP1R, που στοχεύουν τα βήτα κύτταρα και ήδη χρησιμοποιούνται ευρέως από άτομα με διαβήτη τύπου 2. Η ομάδα κατάφερε να αποδείξει ότι ο συνδυασμός της harmine (η οποιουδήποτε αναστολέα DYRK1A) με οποιοδήποτε από τα φάρμακα αγωνιστών GLP1R, προκαλεί αναπαραγωγή ανθρώπινων βήτα κυττάρων. Αναπαραγωγή σε μεγάλο βαθμό, δίχως να επηρεάζει σημαντικά τα υπόλοιπα κύτταρα.
Η έρευνα προήλθε από τη διδακτορική διατριβή της τελειόφοιτου της Ιατρικής Σχολής Icahn, κ. Courtney Ackeifi. Τώρα είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στην ομάδα του Dr. Stewart και πρώτη συντάκτρια της μελέτης. Στα πλαίσια της μελέτης διερευνήθηκε ένα ευρύ φάσμα πιθανών συνδυασμών φαρμάκων που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις ιδιότητες της harmine.
Το επόμενο βήμα είναι να γίνουν έρευνες σε πειραματόζωα στα οποία θα μεταμοσχευθούν ανθρώπινα βήτα κύτταρα. Στόχος είναι να διαπιστωθεί εάν επηρεάζονται άλλα κύτταρα ή όργανα του σώματος από το νέο συνδυασμό φαρμάκων.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
