- Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός
Καθυστερήσεις στα ραντεβού των Διαβητολογικών Κέντρων και Ιατρείων, οικονομική επιβάρυνση των πασχόντων, έλλειψη συμμόρφωσης στην θεραπευτική αγωγή και προβλήματα στην εκτέλεση συνταγών αποτελούν μέρος της «καθημερινότητας» των ασθενών στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων-Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ).
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ, που παρουσιάζει η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, για το 2023 ο αριθμός των πασχόντων από Σακχαρώδη Διαβήτη στην Ελλάδα είναι 1.193.003 άτομα, με την μερίδα του λέοντος να αφορά ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2 (1.185.734 άτομα), συνολικά 51.842 ασθενείς με Διαβήτη Τύπου 1, με άλλους τύπους Σακχαρώδη Διαβήτη 35.453 άτομα και 21.136 περιπτώσεις με σακχαρώδη διαβήτη κύησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που διεξήγαγε η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, σε συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Αθανασάκη, Επίκουρο Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (5 έως 25 Οκτωβρίου 2022 με τη συμμετοχή 843 συμμετεχόντων ανά την Ελλάδα) το 41% του δείγματος δυσκολεύεται τον περισσότερο καιρό να ανταπεξέλθει στα έξοδα του, το 40% μερικές φορές και το 13% σχεδόν ποτέ.
Επιβαρύνσεις…
Τα ποσοστά αυτά είναι υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα του γενικού πληθυσμού, αποδεικνύοντας πως η παρουσία μιας χρόνιας πάθησης μπορεί να επιβαρύνει περισσότερο τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Ο διαβήτης, επιβαρύνει το ήδη αυξημένο κόστος ζωής, καθώς το 40% των πασχόντων, δαπανά κάθε μήνα για την συμμετοχή του στην φαρμακευτική αγωγή από 10 έως 60 ευρώ, με μέση ετήσια δαπάνη τα 250 ευρώ.
Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ για τους ανασφάλιστους πάσχοντες που ανέρχονται περίπου στο 6%. Σύμφωνα με την έρευνα, πάνω από τους μισούς ανασφάλιστους, δεν καταφέρνουν να προμηθευτούν τα απαραίτητα αναλώσιμα όπως ταινίες, σκαρφιστήρες και βελόνες από τα φαρμακεία των νοσοκομείων στον τόπο διαμονής τους, απευθυνόμενοι αναγκαστικά σε ιδιωτικό φαρμακείο, Συλλόγους Ασθενών, ακόμα και σε διαδικτυακές ομάδες, με κόστος όχι μόνο οικονομικό αλλά και εις βάρος της ίδιας της πάθησης.
Αναλώσιμα
Το 40.1% των ασφαλισμένων με Σ.Δ. τύπου 1 δηλώνει ότι χρησιμοποιεί αντλία, έναντι του 59,9% που χρησιμοποιεί πένα. Το 27% συνταγογράφησε τον τελευταίο μήνα αναλώσιμα, έναντι ποσοστού 70% που συνταγογράφησε εντός του τελευταίου τριμήνου, ενώ η πλειονότητα δηλώνει ότι χρησιμοποιεί εξάμηνες ή τρίμηνες συνταγές. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ένα ποσοστό 7% δηλώνει ότι πληρώνει στο φαρμακείο για την εκτέλεση της συνταγής των αναλωσίμων, κάτι το οποίο δεν θα έπρεπε να συμβαίνει, καθώς βάσει του κανονισμού παροχών Υγείας του άρθρου 62, απαγορεύεται η μετακύληση κόστους στον πάσχοντα.
Την ίδια στιγμή, 1 στα 4 άτομα, δηλώνει ότι συνταγογράφησε αναλώσιμα για αντλία ινσουλίνης τον τελευταίο μήνα, ενώ 6 στους 10, το τελευταίο τρίμηνο.
Τα αναλώσιμα διατίθενται όλα από εταιρείες παρόχους του ΕΟΠΥΥ εγκαίρως σε ποσοστό 85%, όμως ένα ποσοστό 15% αναφέρει κάποια καθυστέρηση σε ορισμένα αναλώσιμα.
Σοβαρό πρόβλημα παρατηρείται με τη διαθεσιμότητα των αναλωσίμων, ειδικά από τον Σεπτέμβριο του 2023 και έπειτα. Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη χρήστες αντλιών ινσουλίνης, δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλο προϊόν, λόγω δέσμευσης πενταετίας από τον ΕΚΠΥ του ΕΟΠΥΥ και δεν μπορούν να προμηθευτούν από αλλού τα αναγκαία αναλώσιμα για τη λειτουργία των ιατροτεχνολογικών αυτών συσκευών. Αποτέλεσμα είναι. Να κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς τα απαραίτητα για την υποστήριξη της υγείας τους.
Θεράποντας ιατρός
Στην πλειοψηφία τους, οι ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2 συναντούν τον θεράποντα ιατρό τους σε διάστημα ενός έως τριών μηνών. Ωστόσο ένα ποσοστό 15,9% επισκέπτεται γιατρό ανά εξάμηνο, ενώ για ένα 6-7% οι επισκέψεις στον θεράποντα καθυστερούν ακόμα και περισσότερο των 6 μηνών.
Για μια νόσο όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, καθυστερημένη πρόσβαση στον γιατρό μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές της διαχείρισης της πάθησης, με επιβάρυνση της υγείας τους αλλά και επιπλέον αύξηση του κόστους θεραπείας, σημειώνεται στην έρευνα.
Στα Διαβητολογικά Κέντρα και Ιατρεία της χώρας, ένα στα πέντε ραντεβού γίνεται με καθυστέρηση. Οι λόγοι κυρίως σχετίζονται με τον έντονο συνωστισμό στους χώρους αναμονής των ιατρείων. Το πρόβλημα έχει ενταθεί ακόμη περισσότερο, ένα χρόνο μετά τη μελέτη, καθώς έχουν κλείσει συνολικά σε όλη την Ελλάδα 5 Διαβητολογικά Ιατρεία και ειδικά στην Περιφέρεια.
Όσον αφορά την οικονομική επιβάρυνση, ένα ποσοστό 40% απαντά ότι δίνει χρήματα για συμμετοχές σε φάρμακα, οι οποίες κυμαίνονται από 10 έως 60 ευρώ στην πλειονότητα τους.
Για τους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν οικονομικές δυσκολίες, τα χρήματα που δίνονται ξεπερνούν κατά μέσο όρο τα 250 ευρώ το χρόνο. Ένα ακόμη πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι από τα νοσήματα στα οποία υπάρχουν σοβαρά προβλήματα συμμόρφωσης στην θεραπευτική αγωγή.
Ελλείψεις φαρμάκων
Για μεγάλη μερίδα πασχόντων από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, οι τελευταίοι μήνες ήταν ένα διαρκές «σαφάρι» προκειμένου να βρουν το φάρμακο τους, όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων-Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη, Χρήστος Δαραμήλας.
Πρόκειται για δυο σκευάσματα αντιδιαβητικής ενέσιμης αγωγής (GLP-1) που αντί για τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη καταλήγουν να χορηγούνται σε άτομα με πρόβλημα βάρους.
Το γεγονός της παράνομης συνταγογράφησης εκτός θεραπευτικού πρωτοκόλλου επιβεβαιώνει και η Διοικήτρια του ΕΟΠΥΥ, Θεανώ Καρποδίνη. Ήδη οι έλεγχοι του Οργανισμού έχουν βγάλει τα πρώτα «λαβράκια» και αρκετοί γιατροί έχουν παραπεμφθεί στην Επιτροπή Διαφάνειας, καθώς δεν έδωσαν ικανοποιητικές εξηγήσεις για σειρά συνταγών που χορήγησαν σε ασθενείς με αμφισβητούμενο ιστορικό διαβήτη.
Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, ή όταν το σώμα δε μπορεί να χρησιμοποιήσει με αποτελεσματικό τρόπο την ινσουλίνη που παράγεται.
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και καθιστά τα κύτταρα ικανά να προσλαμβάνουν γλυκόζη από το αίμα και να τη χρησιμοποιούν για ενέργεια. Η ανεπάρκεια παραγωγής ινσουλίνης, δράσης της ινσουλίνης ή και των δύο, οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία).
Yπάρχουν δύο βασικές μορφές διαβήτη:
Ο διαβήτης τύπου 1: τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 παράγουν πολύ λίγη ή καθόλου ινσουλίνη και χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης για να επιβιώσουν. Είναι ο συχνότερος τύπος σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.
Ο διαβήτης τύπου 2: τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 δε μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ινσουλίνη με αποτελεσματικό τρόπο. Μπορούν να αντιμετωπίσουν την πάθησή τους μόνο με μέτρα που αφορούν στον τρόπο ζωής. Συχνά απαιτούνται από του στόματος φάρμακα και σπανιότερα ινσουλίνη.
Και οι δύο τύποι διαβήτη είναι εξίσου σοβαροί. Ένας τρίτος τύπος εμφανίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά συνήθως υποχωρεί με το πέρας της.