- Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός kzakinthinos@yahoo.com
Λιγότερο θανατηφόρα ευελπιστεί να καταστήσει τα κρούσματα της νόσου COVID-19 η απόφαση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για μεταγγίσεις αντισωμάτων (ορός αναρρωνύοντος) στους ασθενείς που έχουν προσβληθεί από τον κορωνοϊό, ελλείψει εμβολίων ή αντι-ιικών φαρμάκων.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου Johns Hopkins στην Βαλτιμόρη είχαν επισημάνει από την προηγούμενη εβδομάδα σε μελέτη τους πως πιθανόν το «κλειδί» για την επιβράδυνση και θεραπεία της νόσου COVID-19 που προκαλεί o νέος κορωνοϊός να βρίσκεται στο αίμα των ασθενών που έχουν ήδη αναρρώσει (ορός αναρρωνύοντος).
Όπως μεταδίδει η The Wall Street Journal, η θεραπεία θα γίνεται σύμφωνα με τα νέα πρωτόκολλα έκτακτης ανάγκης που εγκρίθηκαν την Τρίτη. Η απόφαση του FDA έρχεται μια ημέρα μετά την ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας για έναρξη θεραπείας ασθενών που έχουν προσβληθεί από τον κορωνοϊό, με πλάσμα αίματος πλούσιο σε αντισώματα.
Η διαδικασία «μετάγγισης» με το αίμα των ασθενών, δηλαδή ο ορός από άτομο που έχει επιβιώσει του ιού (Convalescent Serum ή ορός αναρρωνύοντος) αποτελεί μια γνωστή διαδικασία που χρονολογείται περισσότερο από έναν αιώνα. Ωστόσο, δεν έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και δεκαετίες.
Στη διάρκεια της επιδημίας που προκάλεσε η ισπανική γρίπη του 1918, επιστήμονες ανέφεραν ότι οι μεταγγίσεις αίματος που ελήφθησαν από επιζώντες, οδήγησαν σε μείωση -κατά 50%- στους θανάτους των βαρέως νοσούντων.
Παρόμοια στρατηγική χρησιμοποιήθηκε για να θεραπεύσει και να επιβραδύνει την εξάπλωση των επιδημιών πολιομυελίτιδας και ιλαράς πριν από δεκαετίες. Όμως, η τεχνική κατέπεσε στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 με την έλευση της καινοτομίας και την ανάπτυξη εμβολίων και αντιϊικών φαρμάκων, όπως σημειώνει ο Dr. Arturo Casadevall, επικεφαλής του τμήματος Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στο Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health.
Εφαρμογή και στην Ελλάδα
Την θεραπευτική προσέγγιση μέσω ορού αίματος στην Ελλάδα έχει φέρει στο προσκήνιο και ο λοιμωξιολόγος, εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας, κ. Σωτήρης Τσιόδρας, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «Ειδική ομάδα της Επιτροπής εξετάζει ήδη την πιθανή χορήγηση ορού. Όπως και τις συνθήκες που μπορεί να γίνει αυτό, από συμπολίτες μας που έχουν αναρρώσει από τη νόσο».
Σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα, στόχος είναι να δοθεί η ευκαιρία σε ασθενείς που είναι ιδιαίτερα βαριά και δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στα φάρμακα, να λάβουν αντισώματα από ασθενείς που έχουν ιαθεί.
Πρόκειται για μια περίπλοκη διαδικασία στην οποία απαιτείται η συνδρομή των αιματολόγων, όπως επεσήμανε ο κ. Τσιόδρας.
«Γίνεται με πλασμαφαίρεση. Ομάδα αιματολόγων από το Νοσοκομείο Αττικόν έχει εμπλακεί στο να γράψει μία διαδικασία υπό την ηγεσία της καθηγήτριας της κ. Παππά και του κ. Παπαγεωργίου.
Αντίστοιχη εμπειρία υπάρχει στο εξωτερικό και ιδιαίτερα από προηγούμενες επιδημίες. Όπως το SARS-1 και το MERS και έχει οδηγήσει σε μερικές δύσκολες περιπτώσεις σε πολύ καλά αποτελέσματα.
Είναι μία διαδικασία ανάλογη με αυτή που έχετε ακούσει για τα μονοκλωνικά αντισώματα που επιτίθενται στον ιό και παράγονται με διαγονιδιακές τεχνικές. Οι οποίες χρησιμοποιούν ακόμα και ζώα παραγωγής γάλακτος.
Θέλω να πω ότι αυτό οπωσδήποτε είναι ένα τελικό μέτρο και χρειάζεται πάρα πολύ προσοχή. Όμως γίνεται με ειδικά μηχανήματα που τα έχουμε στην Ελλάδα».
«Ξυπνά» η απαρχαιωμένη θεραπεία
Ο Dr. Casadevall όταν παρατήρησε τον περασμένο Δεκέμβριο ότι ο νέος κορωνοϊός εξαπλώνεται γρήγορα στην Κίνα, άρχισε να προειδοποιεί τους συναδέλφους του ότι ίσως ήρθε η ώρα να αναβιώσει η απαρχαιωμένη θεραπεία.
«Γνώριζα για την ιστορία του ορού αναρρωνύοντος και τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα με τις επιδημίες» όπως σημειώνει ο Dr. Casadevall.
«Τότε, δεν υπήρχαν εμβόλια, δεν είχαν οι επιστήμονες στη διάθεση τους φάρμακα. Όμως οι γιατροί γνώριζαν ότι, υπό ορισμένες συνθήκες, θα μπορούσαν να πάρουν το ορό αίματος αξιοποιώντας το ανοσοποιητικό ενός ασθενούς προκειμένου να αποτρέψουν ασθένειες ή να θεραπεύσουν εκείνους που έχουν αρρωστήσει».
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε την περασμένη Παρασκευή στο Journal of Clinical Investigation, ο Dr. Casadevall και ο συνάδελφος του Dr. Liise-anne Pirofski, υποστήριξαν ότι η συλλογή ορού αίματος ή πλάσματος (ορός αναρρωνύοντος) από προηγουμένως μολυσμένους ασθενείς μπορεί να είναι η καλύτερη ελπίδα για τη θεραπεία σοβαρών περιπτώσεων του COVID-19. Τουλάχιστον μέχρι να αναπτυχθεί μια νέα, καλύτερη θεραπεία.
Μέχρι στιγμής, υπάρχουν κάποια στοιχεία από την πρόσφατη ιστορία που δείχνουν ότι η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να λειτουργήσει.
17 χρόνια πριν…
Το 2003, οι γιατροί στην Κίνα χρησιμοποίησαν πλάσμα από ασθενείς που ανάρρωσαν για να θεραπεύσουν 80 άτομα που έπασχαν από την ιογενή νόσο SARS – τον προηγούμενο κορωνοϊό. Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι οι συγκεκριμένη προσέγγιση – θεραπεία έδειχνε βελτιωμένα αποτελέσματα και βραχεία παραμονή στο νοσοκομείο.
Το 2014, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας δημοσίευσε κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση πλάσματος (πλάσμα – ορός αναρρωνύοντος) για θεραπεία ατόμων που είχαν μολυνθεί με Ebola.
Τον προηγούμενο μήνα, κορυφαίος αξιωματούχος της Αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δήλωσε ότι ο ορός αναρρωνύοντος μπορεί να είναι χρήσιμος για την καταπολέμηση του νέου κορωνοϊού. Φυσικά, το ότι η θεραπευτική προσέγγιση δεν είναι στην ουσία θεραπεία, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο, όπως επισημαίνει ο Dr. Casadevall.
Ερευνητές στις ΗΠΑ και όλο τον κόσμο έχουν προσπαθήσει να αναπτύξουν φάρμακα για τον κορωνοϊό. Ωστόσο, ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι αυτές οι θεραπείες να είναι πιθανόν διαθέσιμες σε μήνες ή – στην περίπτωση εμβολίου – σε διάστημα μεγαλύτερο από έναν χρόνο.
Γνωστή προσέγγιση για 100 και πλέον χρόνια
«Η προσέγγιση του ορού αναρρωνύοντος έχει σίγουρα αξία. Αυτό που είναι αξιοθαύμαστο είναι ότι δεν πρόκειται για μια νέα ιδέα. Υπάρχει στη διάθεση και γνώση μας για εκατό ή περισσότερα χρόνια», όπως δήλωσε ο Dr. Jeffrey Henderson, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον στο Σαιντ Λούις.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη, μέχρι να αποκτήσουμε σχετική εμπειρία και αναφορές περιπτώσεων, κατά πόσο αυτή η προσέγγιση θα είναι αποτελεσματική στην συγκεκριμένη ασθένεια. Βασίζεται μόνο στην ιστορία εφαρμογής σε πολλούς άλλους ιούς. Νομίζω ότι έχει πολλές πιθανότητες να είναι αποτελεσματική».
Η ομάδα του Johns Hopkins σχεδιάζει να υποβάλει προς έγκριση στον FDA την προσέγγιση με τον ορό αναρρωνύοντος. Ο Dr. Casadevall σημειώνει ότι δεν εκτιμά πως θα υπάρξουν προβλήματα, καθώς η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν και βασίζεται σε τυποποιημένη τεχνολογία επεξεργασίας αίματος. Στόχος της ομάδας είναι να αρχίσει η συλλογή ορού αναρρωνύοντος από ασθενείς μέσα σε τέσσερις έως έξι εβδομάδες.
Οι ασθενείς τείνουν να παράγουν μεγάλο αριθμό αντισωμάτων εναντίον του μολυσματικού παθογόνου. Τα αντισώματα αυτά συχνά κυκλοφορούν στο αίμα (πλάσμα αίματος) των επιζώντων για μήνες ή και χρόνια μετά.
Έγκαιρη πρόσβαση
Οι γιατροί στην Κίνα έχουν αρχίσει ήδη να αντιμετωπίζουν τον COVID-19 σε ασθενείς με πλάσμα (ορού αναρρωνύοντος) που συλλέχθηκε από επιζώντες. Τα αποτελέσματα είναι θετικά αποτελέσματα, ειδικά όταν η μέθοδος εφαρμόζεται νωρίς στον ασθενή.
«Η χρήση του πλάσματος πιθανότατα θα μειώσει τον χρόνο που απαιτείται σήμερα για τη θεραπεία της νόσου (από 5 σε 10 ημέρες), στις 3 έως 5 ημέρες», σημειώνει ο Dr. Zhang Wenhong, επικεφαλής της ιατρικής ομάδας που έστειλε από τη Σαγκάη στο Ουχάν για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της επιδημίας.
Σύμφωνα με τον Dr. Casadevall ο ορός αναρρωνύοντος θα μπορούσε επίσης να χορηγηθεί στους εργαζόμενους της Πρωτοβάθμιας Φροντίδα Υγείας. Ως μέτρο θα δημιουργούσε ένα επαρκές οχυρό έναντι της ασθένειας.
Για να υλοποιήσει το σχέδιο, τα νοσοκομεία θα πρέπει να συνεργαστούν με τις τράπεζες αίματος προκειμένου να δημιουργήσουν πρωτόκολλα έρευνας και κατευθυντήριες γραμμές θεραπείας. Οι γιατροί του Johns Hopkins έχουν ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία αυτή πριν από λίγες εβδομάδες, σημειώνει ο Dr. Casadevall εκδίδοντας κατευθυντήριες γραμμές που μπορούν να ισχύσουν στα νοσοκομεία ολόκληρης της χώρας.
Πρώτος στόχος είναι να ξεκινήσουν αμέσως εκτεταμένες δοκιμές, επειδή είναι αδύνατον να συλλεχθεί ορός – πλάσμα αίματος από επιζώντες εάν δεν γνωρίζουν ποιος έχει μολυνθεί.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
