Σαν παχύσαρκο ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το άτομο που έχει Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 30Kg/m². O Δείκτης Μάζας Σώματος υπολογίζεται από το βάρος σε χιλιόγραμμα προς το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα.
Οι διαβαθμίσεις της παχυσαρκίας ορίζονται ως ακολούθως.
- Φυσιολογικό Βάρος: Δείκτης Μάζας 18,5 – 24,9
- Υπέρβαρος: Δείκτης Μάζας 25,0- 29,9
- Παχύσαρκος: Δείκτης Μάζας ≥30
- Class I: Δείκτης Μάζας 30- 34,9
- Class II: Δείκτης Μάζας 35 – 39,9
- Class IIΙ: Δείκτης Μάζας ≥ 40 (Νοσογόνος Παχυσαρκία)
Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται σήμερα παγκόσμια σαν ένα ενδημικό φαινόμενο με αίτια φυσιο-παθολογικά, κοινωνικά, ορμονικά, οικονομικά, γενετικά και περιβαλλοντικά.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες το ποσοστό των παχυσάρκων έχει διπλασιαστεί και παρατηρείται όλο και περισσότερες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας να είναι παχύσαρκες.
Η παχυσαρκία κατά την εγκυμοσύνη συνοδεύεται από σοβαρή μητρική, εμβρυική και νεογνική θνησιμότητα.
Μητρική παχυσαρκία
Η μητρική παχυσαρκία μπορεί να συνοδεύεται από δυσκολία στη σύλληψη, πρώιμη αυτόματη αποβολή, υψηλό κίνδυνο νεογνικών ανωμαλιών ( εκτός γαστρόσχισης), διαβήτη της κύησης, χρόνια ή κατά την κύηση υπέρταση, προεκλαμψία, αποφρακτική υπνική άπνοια, αυτόματο πρόωρο τοκετό, παράταση της κύησης, δύσκολο τοκετό, υψηλότερο ποσοστό καισαρικών τομών, αιμορραγίες μετά το τοκετό, χειρουργικές λοιμώξεις στο τραύμα της καισαρικής και θρομβο-εμβολικά επεισόδια.
Πρέπει οι παχύσαρκες γυναίκες να γνωρίζουν ότι τα αντισυλληπτικά στις συνηθισμένες δόσεις δεν επαρκούν και μία μη προγραμματισμένη σύλληψη είναι πιθανή. Είναι δε σημαντικό να ελεχθεί η σωματική κατάσταση της γυναίκας πριν τη σύλληψη και την εγκυμοσύνη,
Είναι απαραίτητο να ακολουθήσουν πρόγραμμα απώλειας βάρους αν σχεδιάζουν μία εγκυμοσύνη. Η απώλεια έστω του 30% του παραπάνω βάρους θα έχει ευεργετική επίδραση στη πορεία της κύησης. Αν οι συντηρητικές μέθοδοι δεν αποφέρουν αποτέλεσμα τότε η επιλογή της βαριατρικής επέμβασης πρέπει να αποτελεί μία αποδεκτή επιλογή. Οι επεμβάσεις παχυσαρκίας πλέον είναι αποτελεσματικές με πολύ χαμηλό ποσοστό επιπλοκών. Πρέπει όμως να έχουμε κατά νου πάντοτε ότι μετά μία βαριατρική επέμβαση η σύλληψη πρέπει να καθυστερεί για ένα τουλάχιστον έτος.
Πρόγραμμα παρακολούθησης
Παχύσαρκες γυναίκες που συλλαμβάνουν πρέπει από την αρχή της κύησης να μπουν σε πρόγραμμα παρακολούθησης ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της φυσιολογικής ωρίμανσης του εμβρύου και της ασφαλούς γέννας.
Επειδή οι εμβρυικές ανωμαλίες παρουσιάζονται σε υψηλότερο ποσοστό, ένα Εμβρυικό Υπερηχογράφημα, έστω και με τη δυσκολία απεικόνισης λόγω του ενδιάμεσου λίπους την 18η – 20η εβδομάδα θα μας δώσει μία εικόνα του εμβρύου.
Επειδή ο διαβήτης της κύησης εμφανίζεται συχνότερα σε παχύσαρκες μητέρες, πρέπει να εκτιμηθεί τόσο η αντίσταση στην ινσουλίνη όσο και η διακύμανση του σακχάρου στο αίμα. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει είτε αντιδιαβητικά δισκία είτε ινσουλίνη. Η συμμετοχή του ενδοκρινολόγου κρίνεται απαραίτητη.
Η υπέρταση στη κύηση είναι πιθανή και ο αυτοέλεγχος με μετρήσεις από την ίδια τη μητέρα με ικανού μεγέθους ζώνη χεριού πρέπει να είναι καθημερινή πρακτική. Οι υπερβολικά παχύσαρκες γυναίκες εμφανίζουν οριακές τιμές πίεσης (140/90) και η θεραπευτική χορήγηση κατάλληλων φαρμάκων είναι απαραίτητη.
Ο έλεγχος της πίεσης απομακρύνει το κίνδυνο προεκλαμψίας και καθιστά την ολοκλήρωση της κύησης ασφαλή.
Υπνική άπνοια
Ο έλεγχος για επεισόδια αποφρακτικής υπνικής άπνοιας είναι απαραίτητος διότι προδιαθέτει σε εμφάνιση προεκλαμψίας, εκλαμψίας, μητρικών καρδιολογικών και θρομβοτικών προβλημάτων, πρόωρη τοκετό, διαταραχές στην ανάπτυξη του εμβρύου και ενδομήτριο ή περιγεννητικό θάνατο .
Ο περιορισμός των επεισοδίων επιβάλλεται με χρήση κατάλληλης μάσκας κατά τον ύπνο.
Γυναίκες με Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 50 έχουν 5.7 – 13.6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ενδομήτριο ή περιγεννητικό θάνατο του εμβρύου.
Μητέρες που έχουν υποβληθεί σε βαριατρική επέμβαση θα πρέπει να ελέγχονται για πιθανές διαταραχές σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, σίδερο ή ηλεκτρολύτες.
Όλες οι διαταραχές θα πρέπει να διορθώνονται.
Καθημερινές ανάγκες αναπλήρωσης σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε γαστρική παράκαμψη
Πρωτεϊνική ανεπάρκεια: 60 γραμ. πρωτείνης καθημερινά
Ανεπάρκεια Σιδήρου: Παρουσιάζεται σε 10%. 40-65 μg Καθημερινά
Ανεπάρκεια Βιταμίνης Α: Παρουσιάζεται σε 10%. 5000 μονάδες καθημερινά
Ανεπάρκεια Βιταμίνης 12: 10 μg καθημερινά ή 1000 μg. μία φορά το μήνα
Ανεπάρκεια Βιαταμίνης D: 1000 UI καθημερινά
Διόρθωση Ασβεστίου, Μαγνησίου, Φολικού οξέος, βιταμίνης Κ.
Καθώς η κύηση εισέρχεται στο τρίτο τρίμηνο πρέπει να εκτιμηθεί επακριβώς ο κίνδυνος για κάθε εγκυμονούσα λαμβάνοντας υπόψιν το βάρος του εμβρύου, την ρύθμιση του σακχάρου, την διόρθωση της πίεσης, την ανάπτυξη του εμβρύου, ιστορικό από προβλήματα από προηγούμενη γέννα, την αναπνευστική κατάσταση της εγκύου, καρδιολογική εκτίμηση για πιθανή μείζονα χειρουργική επέμβαση, αναισθησιολογική εκτίμηση και πλάνο σχετικό με την ακολουθητέα πολιτική κατά τον τοκετό.
Τέλος κατά τον τοκετό, επειδή στις παχυσάρκους διαταράσσεται η έκθεση του γονιδίου της corticotrophin releasing hormone (CRH), ορμόνης του πλακούντα που προμηνύει την έναρξη της διαδικασίας η τεχνική πρόκληση οδυνών ίσως είναι απαραίτητη.
Η δοσολογία των φαρμάκων πρέπει να προσαρμόζεται στο βάρος της εγκύου και η ολοκλήρωση με καισαρική τομή της διαδικασίας πρέπει πάντα να αποφασίζεται νωρίς ούτως ώστε να ελαττώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης επιπλοκών.
Η χειρουργική παρέμβαση σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να εφαρμόζει καλή χειρουργική τεχνική , επιμελή αιμόσταση και σύγκληση του τραύματος, ούτως ώστε να ελαττωθεί η πιθανότητα εμφάνισης μετεγχειρητικών επιπλοκών ( ύγρωμα αιμάτωμα).
Μετά την επιτυχή για την έγκυο και το νεογνό ολοκλήρωση της κύησης και του τοκετού, ιδιαίτερη πρέπει να είναι η προσπάθεια της μητέρας να ακολουθήσει πρόγραμμα ελέγχου του βάρους ούτως ώστε αφενός μεν να χάσει τα περιττά κιλά της κύησης αφετέρου να διατηρήσει μειωμένο βάρος ώστε μία νέα κύηση να μην έχει τους κινδύνους που αναλύσαμε παραπάνω.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
