Στην έναρξη του 5ου Επιστημονικού Συνεδρίου για τη Μείωση της Βλάβης από τον Καπνό (5th Scientific Summit on Tobacco Harm Reduction), που διεξάγεται στην Αθήνα, παρευρέθηκαν -με φυσική ή διαδικτυακή παρουσία- περισσότεροι από 240 συμμετέχοντες από 41 χώρες.
Ο Ιγνάτιος Οικονομίδης, Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής και Πρόεδρος του SCOHRE, άνοιξε τις εργασίες του 5ου Επιστημονικού Συνεδρίου για τη Μείωση της Βλάβης από τον Καπνό, παρουσιάζοντας νέα ερευνητικά δεδομένα για τα καινούργια προϊόντα και τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στον έλεγχο του καπνίσματος. Ο Αθανάσιος Τσακρής, Αντιπρύτανης και Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, καλωσόρισε στην εναρκτήρια ομιλία του όλους τους συμμετέχοντες.
Η Marewa Glover, Director of the Centre of Research Excellence: Indigenous Sovereignty & Smoking, New Zealand, παρουσίασε την προσέγγιση, το πλαίσιο εργασίας, τα επιτεύγματα και τους στόχους της Νέας Ζηλανδίας. Η περίπτωση της Νέας Ζηλανδίας θεωρείται παράδειγμα επιτυχημένης πολιτικής στον έλεγχο του καπνίσματος. Ο Αντικαπνιστικός Νόμος της (Smoke-Free Environments Act), που ξεκίνησε να εφαρμόζεται το 1990, ήταν ιδιαίτερα προοδευτικός καθώς περιλάμβανε την πλήρη υιοθέτηση μίας προσέγγισης μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα και έφερε εξαιρετικά αποτελέσματα: ο επιπολασμός του καπνίσματος στη Νέα Ζηλανδία μειώθηκε από 27% το 1992 σε 18,4% το 2011-12, φθάνοντας στη συνέχεια σε 10,9% το 2020-21, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά παγκοσμίως.
Άτμισμα…
Εν τούτοις, ο Κανονισμός για το Άτμισμα (Vaping Regulation), που ψηφίστηκε το 2020, σηματοδότησε τη μετάβαση της χώρας από τη μείωση της βλάβης στην απαγόρευση. Σύμφωνα με την κ. Glover, η απαγόρευση αυτή, που είναι κάθετη και μη-ανθρωποκεντρική, βασίζεται στην τιμωρία και όχι στην υποστήριξη και είναι πολύ πιθανό να έχει δυσμενείς επιπτώσεις λόγω της ζημίας/ποινικοποίησης που συνδέεται με τη δράση της μαύρης αγοράς, της επιδείνωσης της ψυχικής υγείας, της αυξημένης περιθωριοποίησης και της μετάβασης στη χρήση υψηλότερου κινδύνου ουσιών.
Η κ. Glover ολοκλήρωσε την ομιλία της αναφέροντας πως οι χώρες που επιθυμούν να μειώσουν τη βλάβη που σχετίζεται με το κάπνισμα θα κληθούν αναπόφευκτα να αντιμετωπίσουν τις ακόλουθες προκλήσεις: α) μία εκστρατεία παραπληροφόρησης για τον σχετικό κίνδυνο της νικοτίνης, β) την απώλεια της ακαδημαϊκής ελευθερίας, γ) την αύξηση του “φιλελεύθερου πατερναλισμού”, και δ) τον περιορισμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων για αυτονομία, αξιοπρέπεια & συναίνεση του ατόμου, π.χ. σε ιατρικές παρεμβάσεις.
Προειδοποίησε ότι οι χώρες θα πρέπει να είναι ενήμερες για τα ψέματα & τις εκστρατείες προπαγάνδας υπέρ της απαγόρευσης των προϊόντων μείωσης της βλάβης, καθώς και για τις πολιτικές οι οποίες δεν βασίζονται σε επιστημονικές μελέτες στην πραγματική ζωή που να αποδεικνύουν τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις και συνέπειες. Η μακροχρόνια παρακολούθηση και αξιολόγηση είναι καίριας σημασίας, κατέληξε η ομιλήτρια.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις σήμερα στον έλεγχο του καπνίσματος συζητήθηκαν σε ένα panel στο οποίο συμμετείχαν ο Βασίλης Κοντοζαμάνης, πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας της Ελληνικής Δημοκρατίας, και τα ιδρυτικά μέλη του SCOHRE, David T. Sweanor J.D. (Καναδάς), ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση, Karl E. Lund (Νορβηγία), Sharifa Ezat Wan Puteh (Μαλαισία) και Μιχάλης Γ. Τουμπής (Κύπρος).
Ο Βασίλης Κοντοζαμάνης αναφέρθηκε αρχικά στο νέο “αντικαπνιστικό” νόμο που εφαρμόσθηκε με επιτυχία πριν από λίγα χρόνια στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την επιθυμία της κυβέρνησης να συμβάλει στην καταπολέμηση των επιπτώσεων του καπνίσματος. «Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να υιοθετήσουν μία ρεαλιστική οπτική στη δημόσια υγεία», δήλωσε. Ενόσω παρακολουθούμε τη χρήση των νέων καπνικών προϊόντων και μελετάμε περαιτέρω τις μακροχρόνιες επιπτώσεις τους, και ενώ ο τελικός μας στόχος εξακολουθεί να είναι “ένας κόσμος χωρίς καπνό”, θα πρέπει παράλληλα να φροντίσουμε και όλους εκείνους που καπνίζουν και δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τη χρήση νικοτίνης.
Στη Νορβηγία, το ποσοστό νέων ατόμων που ξεκινούν το κάπνισμα είναι κάτω από 2% και οι τακτικοί καπνιστές ανέρχονται σε 9% περίπου του πληθυσμού, δήλωσε ο Dr. Karl E. Lund, επομένως η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα είναι αρκετά διαφορετική από αυτές που αντιμετωπίζουν άλλες χώρες. Οι Νορβηγοί χρησιμοποιούν κυρίως το προϊόν snus, που είναι ένα λαμβανόμενο από του στόματος καπνικό προϊόν. Η στρατηγική που σχεδιάζεται για τα επόμενα χρόνια στη χώρα θα περιλαμβάνει μέτρα για την ελαχιστοποίηση της χρήσης νικοτίνης κάθε είδους, που σημαίνει ότι η αγώνας ενάντια στο κάπνισμα μετατρέπεται σε αγώνα ενάντια στη νικοτίνη. Επομένως, οι αρχές στη Νορβηγία είναι πολύ πιθανό να αναζητήσουν τρόπους ώστε να αιτιολογήσουν τον περιορισμό της χρήσης προϊόντων νικοτίνης για μη ιατρικούς σκοπούς.
Ένας από τους λόγους που η Μαλαισία αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα καπνίσματος, ανέφερε η Καθηγήτρια Dr. Sharifa Ezat Wan Puteh, είναι ότι η χώρα εξακολουθεί να παραμένει η μεγαλύτερη παγκοσμίως αγορά για λαθραία τσιγάρα (57.7% των τσιγάρων που καταναλώνονται στη χώρα πωλούνται παράνομα, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη). Σήμερα, έχει προταθεί η εφαρμογή μίας απαγόρευσης χρήσης καπνού για τις επόμενες γενιές, που θα εφαρμοσθεί από το 2025. Εν τούτοις, χωρίς την εφαρμογή και άλλων μέτρων μείωσης της βλάβης, είναι διάχυτη η ανησυχία ότι η απαγόρευση θα αυξήσει απλά τις πωλήσεις τσιγάρων στη μαύρη αγορά χωρίς να μειώσει τον επιπολασμό του καπνίσματος.
Η Μείωση της Βλάβης από τον Καπνό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματική στρατηγική, ωστόσο η κύρια προτεραιότητα αυτή τη στιγμή στην Κύπρο είναι η πλήρης εφαρμογή της WHO – FCTC (Framework Convention on Tobacco Control), ανέφερε ο Dr. Μιχάλης Γ. Τουμπής. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα νέα προϊόντα τα οποία πρέπει να τεθούν υπό ρύθμιση είναι χιλιάδες, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το πρώτο και κυριότερο στην εφαρμογή στρατηγικών μείωσης της βλάβης είναι να έχουμε απαραιτήτως έλεγχο και πλήρη γνώση των προϊόντων που προσφέρουμε ως εναλλακτικές του καπνίσματος στους καταναλωτές.
Στρατηγική της Μείωσης της Βλάβης
Η στρατηγική της Μείωσης της Βλάβης από τον Καπνό συζητήθηκε σε στρογγυλό τραπέζι υπό το πρίσμα των πολιτικών βάσει τεκμηρίωσης μεταξύ της ευρωβουλευτή Μαρίας Σπυράκη και τριών επιστημόνων, των Ζωής Δωροθέας Πανά (Κύπρος), Andrzej Fal (Πολωνία), και Giuseppe Biondi-Zoccai (Ιταλία). Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Νατάσα Σπαγαδώρου. Σε επιστημονικά ζητήματα, η χρήση τεκμηριωμένων στοιχείων πρέπει να είναι εστιασμένη, ρεαλιστική, βασισμένη σε στρατηγική και μακροχρόνια δέσμευση, ενώ μεγάλη σημασία έχει η μεταφορά των επιστημονικών στοιχείων σε ένα απλό αφήγημα για το ευρύ κοινό. Όλοι οι συμμετέχοντες στη συζήτηση συμφώνησαν πως ο τελικός στόχος παραμένει ένας “κόσμος χωρίς καπνό”, ωστόσο είναι απαραίτητο να αναθεωρήσουμε τις στρατηγικές μας προκειμένου να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Οι καπνιστές που αποτυγχάνουν στη διακοπή του καπνίσματος δεν πρέπει να εγκαταλείπονται. Η στρατηγική μείωσης της βλάβης θα πρέπει να υιοθετείται σε καπνιστές που έχουν ήδη κάνει πολλές προσπάθειες αλλά δεν έχουν κατορθώσει να διακόψουν το κάπνισμα. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να συνεχίσουμε να διεξαγάγουμε μελέτες και να παρακολουθούμε τη μακροχρόνια χρήση των νεότερων προϊόντων. Η εμπειρία από την πανδημία της Covid-19 μάς έδειξε ότι η διακρατική συνεργασία είναι καίριας σημασίας στην ταχεία επίτευξη των στόχων. Είναι απαραίτητο -κατέληξαν οι συμμετέχοντες στη συζήτηση- να αναπτύξουμε κοινά ερευνητικά πρωτόκολλα και να διεξάγουμε συγκριτικές μελέτες, να καταγράψουμε, να αναλύσουμε και να αξιολογήσουμε την επίδραση των καινοτόμων προϊόντων καπνού.
Προστασία των νέων
Σήμερα, τη δεύτερη και τελευταία ημέρα του 5th Scientific Summit, ο Lion Shahab θα απευθύνει την κεντρική ομιλία με θέμα την ενθάρρυνση και την καθιέρωση της στρατηγικής Μείωσης της Βλάβης, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των νέων από τη χρήση νικοτίνης. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται επίσης στρογγυλά τραπέζια με κορυφαία τη συζήτηση μεταξύ εκπροσώπων οργανισμών για τη μείωση της βλάβης από τον καπνό σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η στρατηγική αυτή και πώς από τα επιστημονικά δεδομένα θα φθάσουμε στην ικανοποίηση των αναγκών του κοινού. Η συζήτηση θα είναι ελεύθερη για το κοινό και θα αναμεταδοθεί ζωντανά μέσω YouTube:
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Scientific Summit για περισσότερες πληροφορίες για τους Ομιλητές, το Πρόγραμμα και τις συνεδρίες: https://www.nosmokesummit.org/
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
