Μια σειρά από επικίνδυνα χημικά, με βάση τις δισφαινόλες, ταξιδεύουν ήδη στο σώμα μας, όπως επισημαίνεται στην επίσημη ανακοίνωση του Γερμανικού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
Οι δισφαινόλες είναι στη λίστα των 18 επικίνδυνων χημικών ουσιών με τις οποίες ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή χωρίς να το γνωρίζουμε.
Τον βαθμό της έκθεσης επιχείρησε να προσδιορίσει μια μεγάλη ευρωπαϊκή έρευνα που διήρκεσε πέντε χρόνια, το European Human Biomonitoring Initiative, στην οποία συμμετείχαν 116 κρατικά ινστιτούτα, εργαστήρια και πανεπιστήμια από όλες τις χώρες της Ε.Ε. Στο πλαίσιο του προγράμματος έγιναν εξειδικευμένες αναλύσεις σε δείγματα ούρων και αίματος 13.000 ανθρώπων που ζουν στην Ε.Ε. Μεταξύ των εταίρων συγκαταλέγεται και το εργαστήριο περιβαλλοντικής μηχανικής του ΑΠΘ με επικεφαλής τον καθηγητή, δρα Δημοσθένη Σαρηγιάννη, πρόεδρο επίσης στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών.
«Το 2020, 230 εκατομμύρια τόνοι επικίνδυνων για την ανθρώπινη υγεία χημικών καταναλώθηκαν εντός της Ε.Ε., εκ των οποίων πάνω 34 εκατομμύρια τόνοι καρκινογόνων, μεταλλαξιογόνων και τοξικών για την αναπαραγωγή χημικών· πολλά από αυτά ταξιδεύουν ήδη στο σώμα μας», επισημαίνεται στην επίσημη ανακοίνωση του Γερμανικού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
Βρεφικά μπιμπερό
Οι δισφαινόλες και οι επικίνδυνες επιπτώσεις τους έγιναν γνωστές στο ευρύ κοινό με αφορμή τα βρεφικά μπιμπερό. Τα τελευταία, όμως, πειράματα απέδειξαν ότι ο χρόνος παραμονής της BPA στον οργανισμό και συνεπώς η βλάβη που προκαλεί είναι πολύ μεγαλύτερη. «Η επιβάρυνση είναι σημαντική και για τους ενηλίκους», τονίζει ο Ελληνας καθηγητής. Ενδεικτικά, οι καταγεγραμμένες επιπτώσεις της δισφαινόλης είναι καρδιαγγειακές ασθένειες, νευροαναπτυξιακές και ανοσοαναπτυξιακές διαταραχές, παχυσαρκία και μεταβολικές ασθένειες, υπογονιμότητα, χαμηλό βάρος γέννησης νεογνού, κίνδυνος ορμονοεξαρτώμενου καρκίνου.
Η βιομηχανία έσπευσε να αντικαταστήσει την BPA με ουσίες οι οποίες είναι εξίσου βλαβερές, αποδεικνύοντας ότι η έρευνα που προηγήθηκε δεν ήταν επί της ουσίας επαρκής. Η Ε.Ε. έχει θέσει ένα όριο όσον αφορά την ποσότητα της BPA που επιτρέπεται να απελευθερώνεται από παιχνίδια, τα οποία προορίζονται για παιδιά ηλικίας έως τριών ετών, ενώ το 2007 απαγόρευσε τη χρήση συγκεκριμένων τύπων δισφαινόλης (DEHP, BBP, DBP και DIBP) σε όλα τα παιχνίδια και είδη παιδικής φροντίδας. «Αυτές οι ενώσεις μπορεί να υπάρχουν σε πλήθος άλλων προϊόντων, με τα οποία ένα παιδί δεν αποκλείεται να παίξει, αλλά σίγουρα περιέχονται σε πλαστικά παιχνίδια που έχουν κατασκευαστεί εκτός Ε.Ε., δηλαδή στην Ασία.
Ιχνη στα παιδιά
«Υπάρχει έλλειμμα πληροφοριών για τις περισσότερες από αυτές τις ουσίες», αναφέρει το πόρισμα, «ωστόσο 7 εξ αυτών θεωρούνται ύποπτες ως ενδοκρινικοί διαταράκτες και μία έχει κατηγοριοποιηθεί ως τοξική για την αναπαραγωγή και ύποπτη για καρκινογένεση». Οι αναλύσεις αίματος και ούρων από συνολικά 2.136 παιδιά που κατοικούν σε 9 χώρες της Ε.Ε., ανέδειξαν έκθεση σε 12 συνολικά επιβραδυντικά και ευρεία έκθεση των παιδιών σε εξαιρετικά επιβλαβή οργανοφωσφορικά επιβραδυντικά. Ενδεικτικά, εκείνο που είναι ύποπτο για καρκινογένεση, εντοπίστηκε στο 64% του δείγματος από επτά χώρες. Ο βαθμός έκθεσης των παιδιών συνδέεται ευθέως με τον τρόπο ζωής της οικογένειας – τη συχνότητα καθαρισμού, την επαγγελματική ιδιότητα του πατέρα, την παλαιότητα του σπιτιού κ.ά. «Μέσω του μητρικού γάλακτος μολύνονται χιλιάδες νεογνά με μία εξαιρετικά επιβλαβή ουσία, που είναι ένας επιβραδυντής φλόγας», σημειώνει η έκθεση, «η απαγόρευση της το 2013 έχει συμβάλει στη μείωση της έκθεσης, αλλά με αργούς ρυθμούς».
«Αποφεύγετε τα έτοιμα μαγειρεμένα φαγητά, τα συσκευασμένα τρόφιμα ή φρέσκα που μεταφέρονται για καιρό μέσα σε πλαστικές σακούλες».
Σε συσκευασίες τροφίμων, μαγειρικά σκεύη, είδη προσωπικής υγιεινής (σαμπουάν, οδοντικό νήμα, βερνίκια νυχιών και μακιγιάζ), καθαριστικά, ταπετσαρίες και βελτιωτικά προϊόντα για σπίτια περιλαμβάνονται οι υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS). Αλλες πηγές έκθεσης στις εν λόγω χημικές ενώσεις είναι η βρώση επεξεργασμένων τροφών (κυρίως ψάρια, θαλασσινά, αυγά και εντόσθια), η κατανάλωση ακατάλληλου πόσιμου νερού αλλά και ο θηλασμός. «Τα PFAS συσσωρεύονται στο περιβάλλον και έχει διαπιστωθεί ότι ρυπαίνουν την επιφάνεια, το υπέδαφος και το πόσιμο νερό, όπως και ότι συσσωρεύονται στα φυτά», σημειώνουν οι συντάκτες της μελέτης, «οι εγκαταστάσεις παραγωγής των PFAS, oι εγκαταστάσεις εκπαίδευσης στην κατάσβεση πυρκαγιών, τα αεροδρόμια και οι χώροι απόρριψης αποβλήτων αποτελούν σημεία στα οποία οι πολίτες εκτίθενται σε μεγάλες ποσότητες PFAS».
Οι επιπτώσεις των PFAS στην υγεία είναι πολυεπίπεδες. «Παρατηρούνται υψηλά ποσοστά αναπαραγωγικών διαταραχών σε παιδιά και εφήβους όπως μη φυσιολογική έμμηνος ρύση, περιορισμένη ποιότητα και ποσότητα σπέρματος, αυξημένο ποσοστό φλεγμονών σε παιδιά έως τεσσάρων ετών, μεγάλο σωματικό βάρος». Στον γενικό πληθυσμό η έκθεση στα PFAS συνδέεται με ανοσοτοξικότητα, παθήσεις του θυροειδούς, αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, ηπατική βλάβη, καρκίνο του νεφρού και των όρχεων, επιπτώσεις στην αναπαραγωγή και τη γονιμότητα, πιθανή τοξικότητα κατά την ανάπτυξη του εμβρύου.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
