Σημαντικά συμπεράσματα προέκυψαν για την σημασία των μητρώων ασθενών και τη χρήση αποδείξεων στις αποφάσεις για την υγεία από το 1st Evidence Based Healthcare Conference 2018
Στη σημαντικότητα των μητρώων ασθενών και στην εξοικονόμηση πόρων από την εφαρμογή τους πιστεύουν περισσότερο οι νέοι γιατροί και φαρμακοποιοί, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα έρευνας που παρουσίασε ο καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας – Οικονομικών της Υγείας ΕΚΠΑ, κος Γιάννης Υφαντόπουλος, στο πλαίσιο του «1st EvidenceBasedHealthcare 2018» που διοργάνωσε το Dailypharmanews.gr εχθές Πέμπτη 26 Απριλίου. Αναφερόμενος στα αποτελέσματα της έρευνας Webrating Health σχετικά με την εφαρμογή των μητρώων ασθενών και των κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών στην Ελλάδα, ο κύριος Υφαντόπουλος τόνισε ότι είναι απαραίτητη η επιστημονική τεκμηρίωση και η βελτιστοποίηση λήψης αποφάσεων βάσει έρευνας με στόχο την καλύτερη θεραπεία, την κλινική αποτελεσματικότητα και την οικονομική αποδοτικότητα. “Όταν μιλάμε για μητρώα ασθενών στην Ελλάδα”, “μιλάμε ακόμα για χαρτούρα”, επεσήμανε ο καθηγητής. “Οι φάκελοι μιας κλινικής δεν είναι πάντα εύκολο να συνδυαστούν με τους φακέλους μιας άλλης και δεν αρκεί ότι βγήκε μια απόφαση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Το θέμα δεν είναι απλώς να φτιάξεις μια βάση δεδομένων αλλά και να μπορείς να την εφαρμόσεις”. Ενδεικτικά, σύμφωνα με την έρευνα, το 91% των γιατρών και 91% των φαρμακοποιών συμφωνεί με την άσκηση της ιατρικής βάσει επιστημονικής – κλινικής τεκμηρίωσης. Το 74% των γιατρών και 82% των φαρμακοποιών θεωρεί σημαντικά τα μητρώα ασθενών για την άσκηση πολιτικής υγείας στην Ελλάδα. Το 71% γιατρών και 89% των φαρμακοποιών θεωρεί σημαντική την ηλεκτρονική συνταγογράφηση ενώ οι φαρμακοποιοί θεωρούν σημαντικότερο το ΗΤΑ σε σύγκριση με τους γιατρούς. Απαντώντας σε ερώτηση κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε στρογγυλό τραπέζι, για το ποιο είναι το καλύτερο θεραπευτικό πρωτόκολλο, υπογράμμισε ότι είναι εκείνο που βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς και ότι πρέπει να υπάρχουν κέντρα κόστους στα νοσοκομεία, σε επίπεδο κλινικής.
Από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Υγείας, κος Γ. Γιαννόπουλος, παραδέχθηκε ότι αποτελεί σοβαρό έλλειμμα το γεγονός ότι τα Μητρώα Ασθενών δεν έχουν περάσει στην καθημερινή μας ζωή και ότι εξακολουθεί να υπάρχει σοβαρή έλλειψη διαλειτουργικότητας Μητρώων με τους ηλεκτρονικούς φακέλους των ασθενών. Στόχος, όπως είπε, είναι να σταματήσουν να υπάρχουν πρακτικές μη τεκμηριωμένης ιατρικής εξαιτίας της ανάγκης περιορισμού της δαπάνης. Η υποχρεωτικότητα στη διαδικασία συνταγογράφησης μέσω Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων θα είναι ένας παράγοντας που θα διευκολύνει πολύ και την υποχρεωτικότητα των Μητρώων. Η υποχρεωτικότητα πρέπει να πλαισιωθεί με προσβασιμότητα στα στοιχεία και την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Ο πρόεδρος του ΙΣΑ, κος Γ. Πατούλης αναφέρθηκε στην ανάγκη εφαρμογής των διαγνωστικών και των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και των μητρώων των ασθενών και επεσήμανε την αδυναμία της πολιτείας να ανταποκριθεί στο σημαντικό αυτό έργο, τονίζοντας:
«Καλούμε την πολιτεία να σταματήσει να «πυροβολεί» τους παρόχους και να επιτελέσει το έργο της, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ένα βιώσιμο σύστημα υγείας που θα προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πολίτες. Ο ιατρικός κόσμος απέδειξε από την πρώτη στιγμή, το υψηλό αίσθημα ευθύνης που τον διέπει κατορθώνοντας να εφαρμόσει το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, μέσα σε χρόνο ρεκόρ. Τα ίδια αντανακλαστικά πρέπει να επιδείξει και το Υπουργείο Υγείας, γιατί δυστυχώς βλέπουμε ότι οι ταχύτητες είναι μικρές ενώ οι ανάγκες είναι μεγάλες».
Στο ίδιο μήκος κύματος με τον πρόεδρο του ΠΙΣ κινήθηκε και ο Αν. Τομεάρχης Υγείας, Βουλευτής Ν.Δ, κος Ι. Φωτήλας, λέγοντας ότι δομικές μεταρρυθμίσεις με στόχαστρό τους τον ασθενή, αποτελούν μέλημα της ΝΔ. Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δείχνει δυσανεξία σε λέξεις όπως μεταρρυθμίσεις και επεσήμανε ότι η δημιουργία μητρώων ασθενών είναι μεν προς τη σωστή κατεύθυνση, έχει όμως καθυστερήσει. Στο πλαίσιο του στρογγυλού τραπεζιού, ο κύριος Φωτήλας επεσήμανε ότι δεν θα αυξηθούν τα κονδύλια αλλά τα υπάρχοντα μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα. Δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο και βούληση, είπε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος στην ανάγκη των Patient Registries και των clinical guidelines για την εξοικονόμηση πόρων στο σύστημα υγείας, ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Βουλευτής Λάρισας (Δημοκρατική Συμπαράταξη) κος Κ. Μπαργιώτας, εξήγησε ότι τα διαγνωστικά πρωτόκολλα εφαρμόζονται για τη σωστή διάγνωση και διαφύλαξη της υγείας και δευτερευόντως για τον έλεγχο της συνταγογράφησης και την οικονομία. Σε πολλές επιμέρους θεραπείες και νόσους, τα στοιχεία δεν είναι ούτε αρκετά ούτε περάν αμφισβητήσεων. Επεσήμανε ότι η συζήτηση για τα θεραπευτικά πρωτόκολλα στην Ελλάδα άρχισε στραβά και ότι οκτώ χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης λίγα πράγματα έχουν γίνει. Ο πυρήνας του προβλήματος είναι ότι δεν υπάρχει αξιολόγηση, δεν υπήρχε εφαρμογή πρωτοκόλλων, κανείς πρακτικά δεν ξέρει ακριβώς τί γίνεται σήμερα. Είναι κάτι που δεν θέλαμε να μάθουμε μέχρι σήμερα, τόνισε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας ότι διαθέτοντας data και κάνοντας ανάλυση, θα επιτευχθεί και βελτίωση οικονομίας. “Πρέπει πρωτίστως να καλυφθεί ο πληθυσμός”, υπογράμμισε ο κος Μπαργιώτας.
“Υπάρχει τεράστια τρύπα. Πλήρης ανοργανωσιά του όλου συστήματος που δεν θέλει να αλλάξει. Από δω και πέρα, όμως δε χρειάζεται κόφτης και αστυνόμευση των γιατρών αλλά έλεγχος και αξιολόγηση. Τα ψηφιακά εργαλεία θα μας επιτρέψουν να τα εφαρμόσουμε με λιγότερο κόπο. Αλλά πρέπει να παραδεχτούμε ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε σε αλλαγές.”
Στην ανάγκη των διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων για τη στήριξη της δημόσιας υγείας και της εθνικής οικονομίας, αναφέρθηκε ο Καρδιολόγος Αρχίατρος ε.α, Πρόεδρος ΠΟΣΚΕ & ΕΕΚΕ, ταμίας ΙΣΑ, κος Φ. Πατσουράκος.
“Η συνταγογράφηση μέσω αυτών των θεραπευτικών πρωτοκόλλων θα βοηθήσει τους γιατρούς”, τόνισε ο κύριος Πατσουράκος, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να εφαρμοστεί η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και να υπαχθεί τουλάχιστον ο τομέας της συνταγογράφησης στο Υπουργείο Υγείας. “Εμείς θα λέμε τι φάρμακα πρέπει να μπαίνουνε, η Πολιτεία έχει την ευθύνη να τα καλύπτει. Ανακοινώθηκαν με Υπουργικές Αποφάσεις και δεν έχουν καμία σχέση με αυτά που παρέδωσαν οι επαγγελματικές ενώσεις δια του ΠΙΣ.”
Σύμφωνα με τον κύριο Πατσουράκο, τα υπό ανάπτυξη Διαγνωστικά και Θεραπευτικά Πρωτόκολλα Συνταγογράφησης που θα είναι έτοιμα μέχρι το τέλος του 2018 και θα καλύπτουν το 80 – 90% των νοσημάτων, αφορούν σε αιματολογικά, αναπνευστικά, γαστρεντερολογικά, σακχαρώδη διαβήτη, επώδυνα σύνδρομα, καρδιαγγειακά, νεοπλασίες, νευρολογικά, αρτηριακή υπέρταση, λοιμώξεις, οστεοπόρωση, οφθαλμολογικά νοσήματα, σπάνιες παθήσεις, δυσλιπιδαιμία, ψυχιατρικά νοσήματα και ψωρίαση.
“Ουσιαστικά”, όπως εξήγησε, “είναι δύο τα υπό ανάπτυξη, της καρδιακής ανεπάρκειας και της στεφανιαίας νόσου. Επί του πιεστηρίου, πιστεύουμε ότι αυτό της καρδιακής ανεπάρκειας εντός της επόμενης εβδομάδας θα παραδοθεί. Σκοπός είναι να επιτυγχάνεται το καλύτερο επιστημονικό αποτέλεσμα, με την μεγαλύτερη ασφάλεια για τον ασθενή, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη σχέση κόστους-οφέλους.
Στην έννοια του κόστους συμπεριλαμβάνονται η αξία των επιλεχθέντων φαρμάκων, η αύξηση του θεραπευτικού αποτελέσματος και η μείωση των συνεπειών της πάθησης.” Στο πλαίσιο του στρογγυλού τραπεζιού, ο κύριος Πατσουράκος απάντησε σαφώς ότι εάν δεν εφαρμοστούν τα πρωτόκολλα, σημαίνει ότι δεν θέλουν να τα εφαρμόσουν, για να κατηγορούν τους γιατρούς.
Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κος Ολύμπιος Παπαδημητρίου τόνισε:
“Τα αποτελέσματα μιας φαρμακευτικής πολιτικής βασισμένης σε στοιχεία συμβάλλουν σε ένα αποτελεσματικότερο, αποδοτικότερο και δικαιότερο σύστημα υγείας, κυρίως με βελτιωμένη υγεία των ασθενών αλλά και τελικά στην καθολική κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού. Με ουσιαστικές δομικές παρεμβάσεις και όχι με αριθμητικούς φράχτες θα εξασφαλίσουμε φροντίδα υγείας, χρήσιμη για τους ασθενείς, χρηστική για τους γιατρούς και βιώσιμη για τους παρόχους.”
Απαντώντας στο ερώτημα πώς το οργανωμένο περιβάλλον που δημιουργείται με τα Patient Registries και τα clinical guidelines βοηθά τη φαρμακοβιομηχανία να προσφέρει σημαντική υποστήριξη στο σύστημα υγείας, ο κος Χάρης Ναρδής, μέλος ΔΣ του ΣΦΕΕ, εξήγησε ότι η πρόσβαση στα δεδομένα υγείας είναι το κλειδί για τη δημιουργία φαρμακευτικής πολιτικής, την αλλαγή και βελτίωση των συστημάτων υγείας. Η Πολιτεία οφείλει να στραφεί σε μια ορθολογική προσέγγιση και εκτίμηση των πραγματικών αναγκών.
“Για τον προσδιορισμό των πραγματικών αναγκών φαρμακευτικής κάλυψης των Ελλήνων, χρειάζεται να συγκεντρώσουμε πραγματικά δεδομένα επιπλέον των στοιχείων που λαμβάνουμε από τις κλινικές μελέτες, με αφετηρία τη θέσπιση του Μητρώου Ασθενών μέσω του οποίου θα καταγράφονται τα δεδομένα καθημερινής κλινικής πρακτικής και οι αντίστοιχες εκβάσεις”, είπε ο κος Ναρδής.
“Επίσης τα registries, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις διαπραγματεύσεις, εξυπηρετώντας την τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων αποζημίωσης. Τα στοιχεία που θα καταγράψουμε, θα πρέπει να τα αξιοποιήσουμε και να γίνει διασύνδεση με τα στοιχεία που έχουμε από π.χ. ΗΔΙΚΑ και με τον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενή”.
Κλείνοντας ο κύριος Ναρδής τόνισε: “Είμαστε σύμμαχοι της Πολιτείας στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού του συστήματος Υγείας και στην καλύτερη διαχείριση της περιορισμένης δαπάνης, προς όφελος του ασθενή, του πολίτη και του φορολογούμενου. Καλούμε την Πολιτεία να προχωρήσει άμεσα στις απαραίτητες αλλαγές. Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο. Το μέλλον της Υγείας εξαρτάται από το τι θα κάνουμε τώρα. Κατά τη διάρκεια του στρογγυλού τραπεζιού, υπογράμμισε ότι αν πραγματικά θέλουμε να βγάλουμε το κεφάλι μας απ’ την άμμο, πρέπει να αρχίσουμε να μετράμε. Ένας τεράστιος κλάδος κινδυνεύει με εξαφάνιση.”
Από την πλευρά του, ο Καθηγητής Φαρμακολογίας ΑΠΘ, Πρόεδρος της Θετικής Λίστας Φαρμάκων, κος Δ. Κούβελας επεσήμανε ότι μόνο ο καλά ενημερωμένος ηλεκτρονικός φάκελος υγείας μπορεί να βοηθήσει. “Τα μητρώα δεν φαίνεται να δουλεύουν. Τα μητρώα που είναι ξεκάρφωτα μεταξύ τους δεν είναι λειτουργικά” είπε χαρακτηριστικά. “Το κλειδί είναι να υπάρξει μια ορθή ιατρική πρακτική. Διαφορετικά δεν πρόκειται να λυθεί το πρόβλημά μας.”
Τα προβλήματα προς την κατεύθυνση μεταρρύθμισης του συστήματος, όπως ανέφερε ο κος Κούβελας, σχετίζονται τόσο με την χρήση “πεπαλαιωμένων δεδομένων”, τις μεγάλες αποκλίσεις στην κλινική πράξη, αλλά και στο ότι το 40% των κλινικών αποφάσεων δεν στηρίζονται σε αληθείς και/ή σημαντικές ιατρικές πληροφορίες.
Το παράδειγμα της Ιρλανδίας, χώρας με οικονομικά προβλήματα όπως η Ελλάδα, έφερε ο Παθολόγος – Ογκολόγος – Λοιμωξιολόγος, Δ/ντης Α΄Ογκολογικής Κλινικής, ΓΝ Ερρίκος Ντυνάν, κος Ι. Βαρθαλίτης για να αποδείξει το μέγεθος της συνδρομής των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και των κλινικών οδηγιών στη δημιουργία ενός ασθενοκεντρικού και βιώσιμου συστήματος υγείας.
Συγκεκριμένα, στην Ιρλανδία, όπως εξήγησε, το ΄94 – ’98 η επιβίωση των ανδρών από καρκίνο του πνεύμονα ήταν στο 40%. Είκοσι χρόνια μετά ανέβηκε κατά είκοσι μονάδες γιατί εφάρμοσαν θεραπευτικά πρωτόκολλα. Το αντίστοιχο διάστημα, το ίδιο συνέβη και στις γυναίκες με καρκίνο του μαστού.
Στο πλαίσιο του «1st EvidenceBasedHealthcare 2018» που διοργάνωσε το Dailypharmanews.gr, άκρως ενδιαφέρουσες ήταν επίσης οι τοποθετήσεις, για τη δυνατότητα των Patient Registries και των clinical guidelines στην καλύτερη περίθαλψη των ασθενών, της κας Αθηνάς Βαδαλούκα, Αν. Καθηγήτριας Αναισθησιολογίας, Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Αγωγής / Προέδρου Εταιρείας Παρηγορητικής Φροντίδας ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α, του κου Γιώργου Καλαμίτση, Προέδρου Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας – Πρ. Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας», του κου Θεόδωρου Ηλιάκη, Ιατρού Αιματολόγου, Πανεπιστημιακού Υποτρόφου Α ́ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ ΓΝΑ ΛΑΪΚΟ, της κας Κόκκοτου Ελένης MD, MSc, Πνευμονολόγου – Φυματιολόγου, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ΝΝΘΑ «Η Σωτηρία».
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η παρουσία εκπροσώπων ασθενών που κλήθηκαν να απαντήσουν στο ερώτημα, εάν θα μπορούσαν τα Μητρώα ασθενών και οι συναφείς κλινικές οδηγίες να οδηγήσουν σε πραγματική ασθενοκεντρική – προσωποποιημένη προσέγγιση στην περίθαλψη του ασθενούς στην Ελλάδα και αν ναι, με ποιους τρόπους, ποιες συνεργασίες και σε ποιο χρονικό πλαίσιο.
