- Γράφει ο Μάριος Τζανακάκης
Την ανάγκη συστηματικής εκπροσώπησης του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου στα ευρωπαϊκά δρώμενα που αφορούν τον κλάδο τόνισε ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής κ. Κωνσταντίνος Λουράντος προλογίζοντας το κεντρικό τραπέζι του συνεδρίου HellasPharm με θέμα «Εξελίξεις και τάσεις στην Ευρώπη για τα φαρμακεία».
Ο κ. Λουράντος παρόντος του τέως προέδρου της PGEU κ. Jan Smits, Pharm D. SelfCare Factory ανέφερε ότι «η εκπροσώπηση της Ελλάδας, όσον αφορά τους φαρμακοποιούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να είναι a la carte, δεν μπορεί να είναι ταξίδια αναψυχής, δεν μπορεί να είναι εκ περιτροπής εκπρόσωποι που απλά ικανοποιούν κάποιες ταξιδιωτικές τους επιθυμίες. Εκπροσώπηση της Ελλάδας στην PGEU, εκπροσώπηση της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτήν την Ευρωπαϊκή Ένωση των πολλών ταχυτήτων γίνεται σωστά και σοβαρά όταν υπάρχει συνέχεια, όταν υπάρχει η θέληση και η σκέψη ότι πας εκεί να εκπροσωπήσεις τον καλύτερο ευρωπαϊκό λαό που είναι οι Έλληνες».
Μετά τα εισαγωγικά του κ. Λουράντου το λόγο πήρε ο κ. Smits, ο οποίος αναφέρθηκε στις τάσεις που καταγράφονται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη και που έκρινε ότι αφορούν και τον Έλληνα φαρμακοποιό.
Ο κ. Smits, αφού τόνισε ότι δεν υπάρχει μια κοινή και ενιαία πολιτική για την Υγεία σε όλες τις χώρες αλλά επίσημα είναι θέμα του κάθε κράτους τι πολιτική θα ακολουθήσει, ανέφερε ότι τον τελευταίο χρόνο φαίνεται να υπάρχει ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ένα καλύτερο συντονισμό στα θέματα υγείας με σκοπό τον έλεγχο των διαρκώς αυξανόμενων δαπανών υγείας, κάτι το οποίο εκφράστηκε μέσα από την πρωτοβουλία της «State of Health in the EU”, όπου μετά από μελέτη του συστήματος υγείας της κάθε χώρας υπήρξε η δημιουργία ενός προφίλ των χωρών που μελετήθηκαν αλλά και κάποιες συμβουλές για το πως θα βελτιωθεί η βιωσιμότητά τους.
Μία από τις αλλαγές που θα προκύψουν, όπως είπε, αφορούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και αυτό είναι πολύ σημαντικό για τους φαρμακοποιούς καθώς, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε προς το ακροατήριό του, «εσείς είστε η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας».
Και συνέχισε: «Είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθείτε ότι οι αλλαγές που έρχονται, σας αφορούν άμεσα, γινόσαστε πιο σημαντικοί. Λιγότερα νοσοκομεία, περισσότεροι Γενικοί Ιατροί και φαρμακεία. Σε αυτό λοιπόν το κείμενο γίνεται ξεκάθαρο ότι θα πρέπει να γίνει καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων για τους Ευρωπαίους φαρμακοποιούς για την επίτευξη των στόχων που τίθενται. Εάν αντιληφθείτε τις αλλαγές που πρόκειται να γίνουν θα καταλάβετε πως εφόσον είστε σε αυτή τη διαδικασία θα πετύχετε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα της φαρμακευτικής θεραπείας». Γι’ αυτό άλλωστε ο κ. Smits επέλεξε να αναφερθεί στο θέμα των ειδικών φαρμακείων για τον καρκίνο.
Οι τάσεις που υπάρχουν και αφορούν το φαρμακείο έχουν να κάνουν με τις βασικές υπηρεσίες που προσφέρει ο ειδικός στο φάρμακο φαρμακοποιός αλλά και με προχωρημένες υπηρεσίες υγείας που μπορεί να προσφέρει το φαρμακείο, όπως οι εμβολιασμοί, η διακοπή του καπνίσματος, η διαχείριση χρονίων ασθενειών, ο προληπτικός έλεγχος, η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης, της γλυκόζης, του βάρους.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι αυτή τη στιγμή οι προσανατολισμένες στον ασθενή υπηρεσίες που προσφέρουν τα φαρμακεία στην Ευρώπη διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Φαίνεται όμως μια τάση οι φαρμακοποιοί να προσφέρουν περισσότερες υπηρεσίες στους ασθενείς και την κοινωνία, να διανέμουν μεγαλύτερο αριθμό εξειδικευμένων φαρμάκων και υπηρεσιών ώστε ο ασθενής να έχει όσο το δυνατό καλύτερο αποτέλεσμα στην υγεία ενώ σημαντικές θα είναι και υπηρεσίες που έχουν να κάνουν με τη συμμόρφωση στη θεραπεία, υπηρεσίες που σχετίζονται με νέα φάρμακα και διάφορες υπηρεσίες screening.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Smits στο ρόλο του φαρμακοποιού στη συνεργατική φροντίδα του ασθενή με καρκίνο. Ο φαρμακοποιός, όπως είπε μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος. Βρίσκεται κοντά στον ασθενή και έτσι δεν είναι απαραίτητο για το παραμικρό εκείνος να τρέχει στο γιατρό του.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, τη Λιθουανία, ήδη αρκετά φάρμακα που παλιότερα διατίθεντο μόνο από τα νοσοκομεία δίνονται πλέον από τα φαρμακεία της κοινότητας και αυτό είναι μια τάση που φαίνεται ότι συζητείται στις χώρες της Ε.Ε. και εξαπλώνεται. Μέσα από αυτήν την εξέλιξη και καθώς ο καρκίνος αντιμετωπίζεται ολοένα και περισσότερο ως μια χρόνια ασθένεια ο ρόλος του φαρμακοποιού γίνεται πιο σημαντικός και καθίσταται συνεργάτης με τον ογκολογικό ασθενή.
Υπολογίζεται ότι το 50% των ζητημάτων που έχουν να κάνουν με τη φαρμακευτική φροντίδα του ασθενή που λαμβάνει χημειοθεραπεία απαιτούν παρακολούθηση στην κοινότητα ώστε ο ασθενής να θεωρηθεί ότι λαμβάνει την πλέον ποιοτική φροντίδα για την υγεία του. Ο φαρμακοποιός μπορεί να αντιληφθεί προβλήματα στη θεραπεία και να τα αναφέρει στο γιατρό, να παρακινήσει τον ασθενή να μην παρατήσει τη θεραπεία, να συμβάλλει στη διαχείριση του πόνου, στη λήψη των κατάλληλων συμπληρωμάτων διατροφής και βεβαίως να συμβάλει στον έλεγχο και την πρόληψη του καρκίνου.
Σε ότι αφορά το ρόλο του φαρμακοποιού στην αυτοθεραπεία ο κ. Smits αναφέρθηκε σε μια πρόσφατη επίσκεψή του στη Λισαβώνα, όπου όλοι οι φορείς του φαρμάκου συγκεντρώθηκαν για να κουβεντιάσουν από κοινού με τον Ευρωπαϊό Σύνδεσμο Εταιρειών Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης τις διαδικασίες για να γίνει ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο, μη συνταγογραφούμενο.
Όπως είπε σε μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο ήταν ο μόνος φαρμακοποιός και το συμπέρασμά του ήταν ότι οι εταιρείες δίνουν μεγάλη σημασία στο να καταστήσουν τα φάρμακά τους από συνταγογραφούμενα σε μη συνταγογραφούμενα. Η ασφάλεια είναι ένα ζήτημα, ανέφερε ο κ. Smits, αλλά φαίνεται ξεκάθαρα η πρόθεση, φάρμακα να καταστούν από συνταγογραφούμενα σε μη συνταγογραφούμενα. Αυτό δεν θα συμβεί αύριο, θα πάρει κάποια χρόνια, μια δεκαετία ίσως, όμως όλο και περισσότερα προϊόντα θα μπαίνουν πλέον ελεύθερα στις αγορές.
Πόσο ελεύθερα;
Στην Ολλανδία υπάρχουν τρεις κατηγορίες OTC προϊόντων. Αυτά που πωλούνται από τα φαρμακεία, αυτά που πωλούνται από καταστήματα όπου πωλούνται καλλυντικά και παραφάρμακα από προσωπικό που είναι εκπαιδευμένο για να συμβουλεύει τον ασθενή και αυτά που πωλούνται από σούπερ μάρκετ.
Αυτή η λογική φαίνεται να υπάρχει και σε άλλες χώρες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στους σχεδιασμούς της να βλέπει τα πράγματα με τη λογική της εξοικονόμησης δαπανών για την υγεία, γεγονός που προφανώς δίνει και την κατεύθυνση για το που πάει το πράγμα. Σε αυτό το σκηνικό έχει μεγάλη σημασία ο τρόπος που θα αντιδράσουν οι φαρμακοποιοί, οι οποίοι έχουν το πλεονέκτημα ότι βρίσκονται κοντά στον ασθενή με 160.000 κοινοτικά φαρμακεία στην Ευρώπη τα οποία καθημερινά επισκέπτονται περίπου 46 εκατομμύρια άνθρωποι.
Ο φαρμακοποιός πρέπει να είναι έτοιμος να προσφέρει τη συμβουλή του, να κρατήσει κοντά του τον ασθενή, ανέφερε ο κ. Smits. H αυτοθεραπεία δεν έχει να κάνει μόνο με την πώληση OTC προϊόντων αλλά είναι κάτι παραπάνω από αυτό και γι’ αυτό και ο φαρμακοποιός δεν πρέπει να περιορίζεται στο να δίνει ένα φάρμακο αλλά να μπορεί να προσφέρει τη συμβουλή του σχετικά με το πρόβλημα υγείας που έχει ο πελάτης / ασθενής. Μεγάλο πλεονέκτημα για τον φαρμακοποιό είναι ότι, επειδή ακριβώς είναι επαγγελματίας υγείας, ανήκει επίσημα στο σύστημα υγείας και μπορεί να βρίσκεται σε μια επαφή με τους γιατρούς που βλέπουν τον ασθενή που έχει μπροστά του στον πάγκο του φαρμακείου. Επιπλέον έχει επιστημονικές γνώσεις, γνωρίζει το φάρμακο ως προίόν και επίσης έχει την πληρέστερη εικόνα για τα φάρμακα που λαμβάνει ο πελάτης / ασθενής, τις αλληλεπιδράσεις κλπ. Αυτό το πλεονέκτημα – ειδικά με τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα – δεν το έχει κανείς άλλος, υπογράμμισε ο κ. Smits. Κανείς άλλος σε κατάστημα με παραφάρμακα ή σε σούπερ μάρκετ δεν μπορεί να έχει καλύτερη επιστημονική γνώση κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει καλύτερα το ιατρικό – φαρμακευτικό ιστορικό του ασθενή από τον φαρμακοποιό στο φαρμακείο.
Τέλος, σημαντική ήταν και η ομιλία του μέλους του Δ.Σ. του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Ηλία Χαλιγιάννη, ο οποίος υποστήριξε ότι η διενέργεια διαγνωστικών τεστ και συνταγογράφηση ορισμένων φαρμάκων μπορούν να δώσουν λύση για το αύριο των ελληνικών φαρμακείων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η αναφορά του κ. Χαλιγιάννη σε μια έρευνα που βάζει αντιμέτωπο τον άνθρωπο με τη μηχανή, σύμφωνα με την οποία σε περίπου 120 χρόνια ο άνθρωπος δεν θα είναι μόνο περιττός αλλά άχρηστος απέναντι στις μηχανές. Ειδικά όμως στο λιανικό εμπόριο «στο οποίο κακά τα ψέματα ενσωματώνονται και τα φαρμακεία», όπως επισήμανε ο κ. Χαλιγιάννης, η μηχανή θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο πολύ πιο γρήγορα, σε 12 – 13 χρόνια. «Και σε αυτό δυστυχώς έχουμε βάλει το χεράκι μας», παρατήρησε. «Και όσο περισσότερο ενισχύουμε τα eshop τόσο γρηγορότερα θα καταργήσουμε και το φυσικό χώρο του φαρμακείου».
- O Μάριος Τζανακάκης είναι Δημοσιογράφος – Εκδότης
