- Γράφει η Χριστίνα Χατζηπαλαμουτζή
«Χαμηλές πτήσεις», συγκριτικά με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, εξακολουθεί να καταγράφει η Ελλάδα όσον αφορά τις επιδόσεις στους καινοτόμους τομείς της ιατρικής ακριβείας, που συνδέονται με τα τεστ βιοδεικτών, λόγω πολύπλοκων διαδικασιών για την ενσωμάτωση νέων βιοδεικτών, και αποζημίωσης μικρού αριθμού εξετάσεων.
Το υπουργείο Υγείας προκρίνοντας πολιτικές για τη δημιουργία υψηλής ποιότητας διαπιστευμένων εργαστηρίων σε κεντρικές περιοχές της χώρας και την καλύτερη διασύνδεση των ογκολογικών κέντρων, χαρακτηρίζει πλέον επιβεβλημένη την ανάγκη παροχής συγκεκριμένης χρηματοδότησης για τα τεστ βιοδεικτών. Ο ΕΟΠΥΥ, διερευνά τις διαδικασίες αποζημίωσης εξετάσεων για τα τεστ βιοδεικτών, προκειμένου να εφαρμοστούν στοχευμένες αντικαρκινικές θεραπείες στους 60.000 και πλέον ασθενείς με καρκίνο στην Ελλάδα.
«Ο ΕΟΠΠΥ έχει ήδη αναγνωρίσει την πολύ μεγάλη αξία των βιοδεικτών για την θεραπεία κατά του καρκίνου, ενώ η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Αμοιβών και Τιμών Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων έχει ήδη στοχοθετήσει πολύ ψηλά τις υπηρεσίες ογκολογικής περίθαλψης και φροντίδας προχωρώντας σε διαδικασίες απλοποίησης διαδικασιών για τους ωφελούμενους» όπως έχει υπογραμμίσει ο κ. Θεόδωρος Παπαϊωάννου, πρόεδρος της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Αμοιβών και Τιμών Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων του ΕΟΠΥΥ, στη διάρκεια της πρόσφατης παρουσίασης των αποτελεσμάτων της έρευνας «Βελτιώνοντας την Ογκολογική Περίθαλψη με Ευρύτερη Πρόσβαση σε Υψηλής Ποιότητας Τεστ Βιοδεικτών» που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου-ΕΛΛΟΚ.
Ενώ όμως η πρόσβαση των ασθενών σε νέες ογκολογικές θεραπείες στην Ελλάδα θεωρείται ικανοποιητική, υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στην αποζημίωση των αντίστοιχων βιοδεικτών, ο έλεγχος των οποίων είναι απαραίτητος για την εύρεση των ασθενών που θα λάβουν το όφελος από τις νέες θεραπείες.
Η υιοθέτηση του προσυμπτωματικού ελέγχου και η αξιοποίηση των βιοδεικτών για τη θεραπεία στον καρκίνο, είναι ξεκάθαρα προς όφελος του συστήματος υγείας και της κοινωνίας, καθώς θα οδηγήσει σε πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη αντιμετώπιση με τις καλύτερες θεραπευτικές επιλογές.
Αλματώδεις οι εξελίξεις στην Ογκολογία
«Τα τελευταία χρόνια οι εξελίξεις στην Ογκολογία είναι αλματώδεις. Αυτό αποδεικνύεται από τις βελτιωμένες επιβιώσεις και την καλύτερη πορεία των ασθενών με καρκίνο. Καθημερινά “Ξετυλίγοντας τον μίτο της Αριάδνης…για κάθε ασθενή μας” με την χρήση των διαφόρων Βιοδεικτών και την εφαρμογή των Μοριακών Ογκολογικών Συμβουλίων προσπαθούμε να ιχνηλατήσουμε τις καλύτερες θεραπευτικές διεξόδους από τον λαβύρινθο του καρκίνου» όπως έχει υπογραμμίσει ο κ. Νικόλαος Τσουκαλάς, αντιπρόεδρος της ΕΟΠΕ, τονίζοντας πως «Πυξίδα σε αυτό είναι οι αρχές της εξατομικευμένης ιατρικής, της ιατρικής ακριβείας και της ολιστικής ιατρικής στις οποίες πρέπει να βασίζεται η σύγχρονη Ογκολογία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε ασθενής με καρκίνο είναι ξεχωριστός και αξίζει να του προσφέρουμε τις καλύτερες δυνατές θεραπείες για αυτόν, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα μια καλή ποιότητα ζωής».
Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερο ακούμε ότι πολλές μορφές καρκίνου μετατρέπονται πλέον σε χρόνιες ασθένειες, με την επιστήμη να καταφέρνει να εξασφαλίζει ποιοτικά χρόνια ζωής για τους ασθενείς. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ασθενείς με την ίδια διάγνωση καρκίνου, μπορούν να έχουν διαφορετικά μοναδικά χαρακτηριστικά, που καθοδηγούν το γιατρό ώστε να σχεδιάσει την αποτελεσματικότερη θεραπευτική στρατηγική.
Εκθετική αύξηση κόστους στους περίθαλψη
Σχεδόν οι μισές καινοτόμες θεραπείες φτάνουν στην Ευρώπη καθώς το 58% εξ αυτών που εγκρίνονται αποζημιώνονται τελικά και για να φτάσει η κάθε νέα θεραπεία στον ασθενή χρειάζεται να περάσουν 561 ημέρες.
Όμως, ο ογκολογικός ασθενής δεν μπορεί να περιμένει. Οι καθυστερήσεις είναι απαράδεκτες διότι κάθε καθυστέρηση τεσσάρων εβδομάδων αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο κατά 6-13%.
Με την κεντρική διαδικασία εγκρίσεων στην Ευρώπη χρειάζονται 277 ημέρες, με τον μικρότερο χρόνο να χρειάζονται οι ασθενείς στη Γερμανία, ενώ στην Ελλάδα ο χρόνος εκτείνεται στις 410 ημέρες, όπως τόνισε η πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ κ. Καίτη Αποστολίδου, μιλώντας στο 6ο συνέδριο της Ομοσπονδίας, με τίτλο «Καρκίνος: Στο κατώφλι μιας νέας εποχής» στο πλαίσιο ενότητας για την αξιολόγηση των νέων τεχνολογιών υγείας.
Την ίδια στιγμή, από την πλευρά του, ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Κυριάκος Σουλιώτης, μιλώντας στο συνέδριο αναφέρθηκε στην εκθετική η αύξηση του κόστους για την περίθαλψη του καρκίνου διεθνώς, καθώς από τα 100 δις δολ. το 2017, φέτος εκτιμάται ότι θα είναι πάνω από διπλάσιο, αφού αναμένεται να φτάσει τα 206 δις. ευρώ. Μάλιστα οι προβλέψεις θέλουν να φτάσουμε τα 270 δις. δολ. ετησίως σε πολύ λίγα χρόνια.
Η ραγδαία αύξηση του κόστους έχει οδηγήσει στην εφαρμογή ποικίλων μοντέλων αποζημίωσης κατά περίπτωση, όπως για παράδειγμα τη σύνδεση της αποζημίωσης με τα αποτελέσματα της θεραπείας
Μαζικές vs στοχευμένες θεραπείες
Στο παρελθόν, οι ασθενείς με έναν συγκεκριμένο τύπο καρκίνου λάμβαναν μαζικά την ίδια θεραπεία. Νεότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι οι όγκοι έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά, ακόμα και στον ίδιο τύπο καρκίνου. Πλέον, η ιατρική κοινότητα αξιοποιεί ολοένα και περισσότερο τους βιοδείκτες προκειμένου να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον όγκο ενός ασθενούς, αλλά και για να προβλέψει τη θεραπεία που είναι αποτελεσματικότερη στην αντιμετώπιση του «μοναδικού» καρκίνου τους.
Ο όγκος κάθε ασθενή έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και μπορεί καρκίνοι με το ίδιο όνομα να έχουν διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά.
«Ο έλεγχος βιοδεικτών έχει φέρει επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου για πολλούς τύπους όγκων», όπως αναφέρουν οι ειδικοί, υπογραμμίζοντας πως «Αφού έχουμε εντοπίσει τον βασικό βιοδείκτη και προσδιορίσουμε τι οδηγεί στην ανάπτυξη του όγκου, είμαστε σε θέση να αναπτύξουμε στρατηγικές θεραπείας που στοχεύουν συγκεκριμένα στη θεραπεία του, βελτιώνοντας έτσι τα αποτελέσματα των ασθενών».
Για παράδειγμα, ένα φάρμακο αρχικά εγκεκριμένο για καρκίνο των ωοθηκών, σε ασθενείς με μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA 1 και 2, (το γονίδιο της Angelina Jolie όπως έγινε γνωστό) , έχει αποδειχθεί δραστικό και έχει πλέον λάβει έγκριση για χρήση σε ασθενείς με καρκίνο μαστού, προστάτη ή παγκρέατος που φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια αυτά.
Τι είναι οι βιοδείκτες και πως χρησιμοποιούνται στον καρκίνο;
Οι βιοδείκτες για τον καρκίνο είναι βιολογικά μόρια που παράγονται από το σώμα ή τον όγκο, από έναν ασθενή με καρκίνο. Ο έλεγχος βιοδεικτών βοηθά στον χαρακτηρισμό του όγκου. Οι βιοδείκτες μπορεί να είναι DNA, RNA, πρωτεΐνες ή μεταβολικά προφίλ που μπορούν να στοχευτούν φαρμακευτικά. Οι βιοδείκτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορους σκοπούς, όπως:
• Αξιολόγηση κινδύνου ενός ασθενούς για να αναπτύξει καρκίνο
• Να προσδιορίσει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου
• Να προβλέψει πως μια δεδομένη θεραπεία θα λειτουργήσει σε έναν συγκεκριμένο ασθενή
• Να παρακολουθήσει την εξέλιξη μιας νόσου και να προσδιορίσει εάν μια θεραπεία συνεχίζει να λειτουργεί
Εμπόδια στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πανευρωπαϊκής έρευνας για τη Χρήση, Έγκριση και Αποζημίωση Βιοδεικτών των IQNPath-ECPC-EFPIA, που καταγράφηκαν για τη χώρα μας, η Ελλάδα καταγράφει μέτριες, συγκριτικά με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, επιδόσεις στους τομείς της πρόσβασης σε φάρμακα, στην πρόσβαση σε τεστ μοναδιαίων και πολλαπλών βιοδεικτών καθώς και στους τομείς της ποιότητας των διενεργηθεισών εξετάσεων, της πρόσβασης σε εργαστήρια και της διαθεσιμότητας τεστ.
Η έρευνα καταγράφει μερικά από τα σημαντικότερα προβλήματα για τη χώρα μας όσον αφορά την πρόσβαση, έγκριση και αποζημίωση, αλλά και το επίπεδο της ποιότητας των εξετάσεων, με σημαντικές ελλείψεις και ανεπάρκειες όσον αφορά το ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο. Τα σημαντικότερα εξ’ αυτών είναι:
• Περιορισμένη διαθεσιμότητα ιατρικής ακριβείας που συνδέεται με βιοδείκτες, λόγω πολύπλοκων διαδικασιών για την ενσωμάτωση νέων βιοδεικτών και αποζημίωσης μικρού αριθμού εξετάσεων
• Ασάφεια στις προσεγγίσεις αξιολόγησης της αξίας των διαγνωστικών εξετάσεων με συνέπεια τη την μη ενσωμάτωσή τους στην κλινική πρακτική
• Διαφοροποιήσεις μεταξύ εργαστηρίων ως προς τις υποδομές – Μικρός αριθμός ιδιωτικών, δημοσίων και ακαδημαϊκών εργαστηρίων έχουν δυνατότητες εφαρμογής τεχνικής FISH και ΝGS
• Μειωμένη δημόσια χρηματοδότηση για την υποστήριξη των εξετάσεων βιοδεικτών με αποτέλεσμα την περιορισμένη χρήση τους, και συχνά την επιβάρυνση των ασθενών με ιδιωτική δαπάνη
• Περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία διάθεσης νέων φαρμάκων
• Χαμηλή συμμετοχή των εργαστηρίων σε προγράμματα πιστοποίησης ποιότητας.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
