Η παχυσαρκία εμφανίζει πλέον επιδημιολογικά στοιχεία και αποτελεί παράγοντα κινδύνου για σημαντικές παθήσεις, όπως καρδιαγγειακές νόσοι, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔΤ2), κινητικά προβλήματα, κατάθλιψη και επιπλέον αποτελεί αιτία θανάτου. Σήμερα, η καταπολέμηση της παχυσαρκίας επιτυγχάνεται με αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής, φαρμακευτική αγωγή και χειρουργική αντιμετώπιση.
Η παχυσαρκία είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο έχει υπερβολική ποσότητα σωματικού λίπους ή παρουσιάζει κακή κατανομή του σωματικού λίπους.
Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο για διάφορες σοβαρές επιπλοκές στην υγεία. Το υπερβολικό σωματικό λίπος επιβαρύνει τα οστά και τα όργανα.
Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο
Προκαλεί επίσης περίπλοκες αλλαγές στις ορμόνες και το μεταβολισμό και προκαλεί αύξηση των φλεγμονών στο σώμα.
Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) 30 ή υψηλότερο. Μπορείτε να υπολογίσετε τον ΔΜΣ σας χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρονική αριθμομηχανή.
Το μόνο που χρειάζεται να γνωρίζετε είναι το ύψος και το βάρος σας.
Το να υπάρχει ένας παράγοντας κινδύνου όπως η παχυσαρκία δεν σημαίνει ότι θα εμφανιστούν τα ακόλουθα προβλήματα υγείας. Ωστόσο, αυξάνονται οι πιθανότητές για την ανάπτυξη ενός ή περισσοτέρων από αυτά. Ακολουθούν 10 κίνδυνοι για την υγεία από την παχυσαρκία και τι είναι δυνατόν να γίνει για να τους προλάβετε ή να τους διαχειριστείτε.
1. Διαβήτης τύπου 2
Ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται όταν το σάκχαρο στο αίμα είναι υψηλότερο από το φυσιολογικό.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άλλα προβλήματα υγείας, όπως καρδιακές παθήσεις, βλάβες στα νεύρα, εγκεφαλικά επεισόδια, νεφροπάθειες και προβλήματα όρασης.
Σήµερα γνωρίζουµε ότι οι άνδρες εµφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε µικρότερη ηλικία και σε χαµηλότερο βάρος από ό,τι οι γυναίκες.
Όσο µεγαλύτερη είναι η αύξηση του σωµατικού βάρους στη διάρκεια της ζωής, τόσο µεγαλύτερος είναι και ο κίνδυνος να εµφανιστεί σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.
Όσο λοιπόν αυξάνεται το σωµατικό λίπος και ιδιαίτερα το ενδοκοιλιακό λίπος, τόσο αυξάνεται η αντίσταση του ήπατος και των µυών στη δράση της ενδογενούς ινσουλίνης.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη χαρακτηρίζεται από μειωμένη ικανότητα της ινσουλίνης να διεγείρει τη χρήση της γλυκόζης από το µυϊκό και λιπώδη ιστό, όπως επίσης και να αναστείλει την παραγωγή και απελευθέρωσή της.
Μεγαλύτερη ρόλο στις µεταβολικές επιπτώσεις έχει το πού εντοπίζεται το λίπος παρά η συνολική του ποσότητα.
Το σπλαγχνικό λίπος είναι λιγότερο ευαίσθητο στις αντι- λιπολυτικές ιδιότητες της ινσουλίνης σε σύγκριση µε το υποδόριο λίπος.
Εάν είστε παχύσαρκοι, η απώλεια μόλις 5 έως 7 % του σωματικού σας βάρους και η τακτική, μέτρια άσκηση μπορεί να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2.
2. Καρδιακές παθήσεις
Οι καρδιακές παθήσεις είναι πιο διαδεδομένες σε άτομα με παχυσαρκία.
Με την πάροδο του χρόνου, οι λιπαρές εναποθέσεις μπορεί να συσσωρευτούν στις αρτηρίες που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα.
Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν υψηλότερη από το φυσιολογικό αρτηριακή πίεση, χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL), τριγλυκερίδια και σάκχαρο στο αίμα, τα οποία συμβάλλουν στην εμφάνιση καρδιακών παθήσεων.
Οι στενωμένες αρτηρίες μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιακή προσβολή. Οι θρόμβοι αίματος σε στενές αρτηρίες μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό επεισόδιο.
Υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί συσχέτισης της παχυσαρκίας με τις διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος. Το κοιλιακό λίπος παράγει ορμόνες που αυξάνουν την τάση των αρτηριών. Παράλληλα η κοιλιακή παχυσαρκία συνδέεται με την ενεργοποίηση του συμπαθητικού συστήματος, το οποίο προκαλεί:
- αύξηση της αρτηριακής πίεσης,
- αύξηση της καρδιακής συχνότητας και
- ινσουλινοαντίσταση, που αυξάνει την τάση στα αγγεία.
3. Εγκεφαλικό Επεισόδιο
Τα εγκεφαλικά επεισόδια και οι καρδιακές παθήσεις έχουν πολλούς κοινούς παράγοντες κινδύνου.
Τα εγκεφαλικά επεισόδια εκδηλώνονται όταν διακόπτεται η παροχή αίματος στον εγκέφαλο.
Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον εγκεφαλικό ιστό και να οδηγήσει σε μια σειρά από αναπηρίες, όπως διαταραχές της ομιλίας και της γλώσσας, εξασθένιση των μυών και αλλαγές στις δεξιότητες σκέψης και συλλογιστικής.
Η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με διαταραγμένο λιπιδαιμικό προφίλ και αυξημένη αθηρογένεση, κάτι που ευνοεί τον αποκλεισμό των αγγείων και τον σχηματισμό εμβόλων.
Επίσης, σχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και γλυκόζης αίματος.
Ο ρόλος εξάλλου της παχυσαρκίας καθαυτής εμφανίζεται ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς η κοιλιακή εναπόθεση λίπους έχει συσχετιστεί με την αθηροσκληρωτική νόσο.
Μια ανασκόπηση του 2010 25 μελετών με σχεδόν 2,3 εκατομμύρια συμμετέχοντες διαπίστωσε ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 64%.
4. Υπνική άπνοια
Υπάρχει αμφίδρομη σχέση μεταξύ της υπνικής άπνοιας και της παχυσαρκίας και θετικός παλίνδρομος μηχανισμός αλληλοτροφοδότησης.
Αφενός η παχυσαρκία προκαλεί υπνική άπνοια μέσω εναπόθεσης λίπους στις ανώτερες αναπνευστικές οδούς, μεταβολές στη λειτουργία των ανώτερων αεραγωγών και μεταβολές στους μηχανισμούς του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος που ρυθμίζουν τον αναπνευστικό τόνο.
Αφετέρου το ίδιο το σύνδρομο της άπνοιας επιδεινώνει την παχυσαρκία μέσω μεταβολών που αφορούν την ποιότητα ζωής, όπως είναι η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, με επακόλουθο τη μείωση της φυσικής δραστηριότητας και την αύξηση της όρεξης για επεξεργασμένους υδατάνθρακες.
Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη και συνοδεύεται από αντίσταση στη λεπτίνη, που προδιαθέτει σε αύξηση του σωματικού βάρους ιδιαίτερα στους ασθενείς με υπνική άπνοια.
Υπολογίζεται ότι το 70% των ατόμων υπνική άπνοια είναι παχύσαρκοι, το 40% των παχύσαρκων ανθρώπων παρουσιάζουν σημαντική άπνοια κατά τον ύπνο και ότι για κάθε 10% αύξησης του σωματικού βάρους αυξάνεται 6 φορές η πιθανότητα εμφάνισης συνδρόμου αποφρακτικής άπνοιας.
5. Υψηλή αρτηριακή πίεση
Η παχυσαρκία αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου εμφάνισης υπέρτασης.
Η παθοφυσιολογία της σχετιζόμενης με την παχυσαρκία υπέρτασης είναι σύνθετη και αφορά πολλά συστήματα που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με πολύπλοκους μηχανισμούς.
Ως εναρκτήριο ερέθισμα θεωρείται η δυσλειτουργία του λιπώδους ιστού των παχύσαρκων ασθενών, η οποία οδηγεί στην τροποποίηση της εκκριτικής του λειτουργίας και στην εγκατάσταση μίας χρόνιας φλεγμονής.
Πολύ μεγάλη σημασία έχει η συμβολή της διέγερσης του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, ως αποτέλεσμα της αύξησης των επιπέδων της λεπτίνης και άλλων ουσιών.
Ένας επιπλέον αιτιολογικός παράγοντας είναι η αυξημένη δραστηριότητα του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης, η οποία καταλήγει στην παραγωγή αγγειοτενσίνης ΙΙ και αλδοστερόνης, προκαλώντας περιφερική αγγειοσύσπαση με παράλληλη κατακράτηση νατρίου και νερού.
Η χρόνια φλεγμονή, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η ενεργοποίηση του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης προκαλούν ενδοθηλιακή αγγειακή δυσλειτουργία και επιταχύνουν την εμφάνιση αρτηριακής σκληρυνσης και υπέρτασης.
6. Ηπατική νόσος
Η ηπατοπάθεια από εναπόθεση τριγλυκεριδίων στο ήπαρ ασθενών που δεν είχαν ιστορικό χρήσης αλκοόλ ή άλλου τύπου χρόνιας ηπατοπάθειας ήταν γνωστή εδώ και δεκαετίες.
Σήμερα η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (ΜΑΛΝΗ) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των συστημάτων υγείας παγκοσμίως και ιδιαίτερα των ανεπτυγμένων χωρών.
Η ΜΑΛΝΗ αποτελεί σημαντική αιτία χρόνιας ηπατοπάθειας, που μπορεί να εξελιχθεί σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, σε ηπατοκυτταρικό καρκίνο, σε κίρρωση του ήπατος, και σε τελικού σταδίου ηπατική ανεπάρκεια, ενώ η παρουσία της θεωρείται ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου.
Σήμερα η ΜΑΛΝΗ και η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα αναγνωρίζονται κυρίως ως η ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου.
Η παχυσαρκία είναι γνωστό ότι συνδέεται με υψηλά ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας, αφού αποτελεί αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου για μία σειρά παθήσεων, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η στεφανιαία νόσος, το σύνδρομο υπνικής άπνοιας, η καρδιακή ανεπάρκεια, , η νεφρολιθίαση, η χολολιθίαση, ο καρκίνος, η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις κ.ο.κ.
Η συνύπαρξη κάποιων από αυτές ονομάστηκε μεταβολικό σύνδρομο. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, μεταβολικό σύνδρομο ορίζεται η ταυτόχρονη συνύπαρξη τριών από τις πέντε παραμέτρους που αναφέρονται στον πίνακα 1.
Στην Ελλάδα, σε μελέτη που διενεργήθηκε το 2003, φάνηκε ότι ο επιπολασμός του μεταβολικού συνδρόμου στο γενικό πληθυσμό ήταν 23,6% με ποσοστά παρόμοια στα δύο φύλα και με αυξητική τάση με την αύξηση της ηλικίας.
7. Παθήσεις της χοληδόχου κύστης
Οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν αυξημένη επίπτωση νόσου των χοληφόρων. Η παχυσαρκία ενδέχεται να επιδρά στον σχηματισμό χολολίθων μέσω διαφόρων μηχανισμών.
Μια δίαιτα δυτικού τύπου υψηλή σε λίπος μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό κρυστάλλων πλούσιων σε χοληστερόλη ή λίθων στη χολή, αυξάνοντας τον αριθμό των κρυστάλλων χοληστερόλης ή την ανάπτυξή τους.
Η παχυσαρκία μπορεί επί πλέον να επηρεάσει αρνητικά τη διάγνωση της παρουσίας χολόλιθων, όπως αναφέρεται σε μια μελέτη, όπου μειώθηκε η ευαισθησία της μαγνητικής χολαγγειοπαγκρεατογραφίας στην ανίχνευση των χολόλιθων σε παχύσαρκους και υπέρβαρους ασθενείς.
Η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και υγιεινά λιπαρά μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των χολόλιθων όπως επίσης μπορεί να βοηθήσει και η αποφυγή επεξεργασμένων δημητριακών όπως το λευκό ρύζι, το ψωμί και τα ζυμαρικά.
8. Certain cancers
Δεδομένου ότι ο καρκίνος δεν είναι μια ενιαία ασθένεια, η συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας και καρκίνου δεν είναι τόσο σαφής όσο άλλες ασθένειες όπως οι καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Παρόλα αυτά, η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ορισμένους καρκίνους, όπως ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, της χοληδόχου κύστης, του παγκρέατος, των νεφρών και του προστάτη, καθώς και ο καρκίνος της μήτρας, του τραχήλου της μήτρας, του ενδομητρίου και των ωοθηκών.
Μια πληθυσμιακή μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες εκτίμησε ότι περίπου 28.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου στους άνδρες και 72.000 στις γυναίκες το 2012 σχετίζονταν με το υπερβολικό βάρος ή την παχυσαρκία.
Οι παχύσαρκες γυναίκες είναι πιθανότερο να αναπτύξουν κάποια μορφή καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής τους από ό,τι οι γυναίκες με φυσιολογικό βάρος.
Σύμφωνα με το Cancer Research UK, μια παχύσαρκη γυναίκα έχει περίπου 40% πιθανότητες να εμφανίσει έναν από τους επτά τουλάχιστον τύπους καρκίνου, μεταξύ των οποίων ο καρκίνος του εντέρου, του μαστού και της μήτρας.
Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου με διάφορους τρόπους και ένας από αυτούς έχει να κάνει με την αυξημένη παραγωγή οιστρογόνων, που τροφοδοτούν την ανάπτυξη του καρκίνου, στα λιποκύτταρα του σώματος.
9. Επιπλοκές εγκυμοσύνης
Οι έγκυες γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν αντίσταση στην ινσουλίνη, υψηλό σάκχαρο στο αίμα και υψηλή αρτηριακή πίεση. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού, όπως
διαβήτης κύησης: (είναι ο διαβήτης που διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η πάθηση αυτή μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες καισαρικής τομής.
Επίσης, οι γυναίκες που αναπτύσσουν διαβήτη κύησης έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη στο μέλλον, τόσο οι ίδιες όσο και τα παιδιά τους.
Ο έλεγχος για διαβήτη στις παχύσαρκες γυναίκες γίνεται στην αρχή της εγκυμοσύνης καθώς και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης)
προεκλαμψία: (είναι μια διαταραχή που οφείλεται στην υψηλή αρτηριακή πίεση και μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά την εγκυμοσύνη.
Πρόκειται για μια σοβαρή ασθένεια που επηρεάζει το σύνολο του οργανισμού της γυναίκας. Μάλιστα, μπορεί να προκαλέσει νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια και σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκληθεί εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι σοβαρές περιπτώσεις προεκλαμψίας απαιτούν επείγουσα θεραπεία για την αποφυγή αυτών των επιπλοκών και μπορεί να είναι απαραίτητος ο πρόωρος τοκετός)
– να χρειαστεί καισαρική τομή (καισαρική τομή)
– θρόμβωση
– μεγαλύτερη αιμορραγία από το φυσιολογικό μετά τον τοκετό
– πρόωρος τοκετός
– αποβολή
– θνησιγένεια (εμβρυϊκός ή νεογνικός θάνατος)
– Διαταραχές στη διάπλαση του εμβρύου (με προβλήματα στην καρδιά ή στον νευρικό σωλήνα)
Σε μια μελέτη, πάνω από το 60 %των γυναικών με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) 40 ή μεγαλύτερο όταν έμειναν έγκυες κατέληξαν να έχουν μία από αυτές τις επιπλοκές.
Εάν μία γυναίκα είναι υπέρβαρη ή παχύσαρκη και σκέφτεται να αποκτήσει παιδί, ενδεχομένως να χρειάζεται να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα διαχείρισης βάρους για να αποφύγει τους παραπάνω κινδύνους για την υγεία της.
10. Κατάθλιψη
Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από παχυσαρκία έχουν κατάθλιψη. Ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ισχυρή σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής.
Η παχυσαρκία και η κατάθλιψη είναι διαταραχές με υψηλό επιπολασμό και εξαιρετική επίδραση στην παγκόσμια νοσηρότητα και θνησιμότητα.
Η σχέση μεταξύ των δύο διαταραχών έχει αναλυθεί στην επιστημονική βιβλιογραφία, καταλήγοντας σε σημαντικές συσχετίσεις αλλά και σε αντιφατικά αποτελέσματα.
Τα πιο πρόσφατα δεδομένα καταδεικνύουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ των δύο οντοτήτων, αν και δεν υπάρχει ομοφωνία όσον αφορά τη διαπίστωση της σημασίας αυτής της σχέσης.
Ορισμένες μεταβλητές, όπως ο υπότυπος της άτυπης κατάθλιψης, το γυναικείο φύλο και η αφροαμερικανική εθνικότητα, θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σχέση μεταξύ κατάθλιψης και παχυσαρκίας, συνεπώς συνιστάται η εξέτασή τους σε μελλοντικές μελέτες.
Τα άτομα που πάσχουν από παχυσαρκία μπορεί συχνά να αντιμετωπίζουν διακρίσεις με κριτήριο το μέγεθος του σώματός τους.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα θλίψης ή σε έλλειψη αυτοεκτίμησης.
Σήμερα, πολλές ομάδες υποστήριξης, εργάζονται για την εξάλειψη των διακρίσεων που βασίζονται στο μέγεθος του σώματος.
Αυτές οι οργανώσεις παρέχουν ευκαιρίες συμμετοχής στον αγώνα κατά των διακρίσεων αυτών.
Εάν έχετε παχυσαρκία και αντιμετωπίζετε συμπτώματα κατάθλιψης, ζητήστε από το γιατρό σας να σας παραπέμψει σε έναν σύμβουλο ψυχικής υγείας.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
