Τη δική της ξεχωριστή μικροβιακή «κοινότητα» έχει κάθε γραμμή του Μετρό, με τους επιβάτες να έχουν ρόλο «μεταφορέα» καθώς αλλάζουν γραμμές στη διάρκεια της διαδρομής τους, αναμιγνύοντας βακτήρια σε όλες τις γραμμές.
Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Χονγκ Κονγκ με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή βιολογίας Γιάννη Παναγιώτου και σε σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Cell Reports, ζητήθηκε από ομάδα εθελοντών εφόσον καθάριζαν καλά τα χέρια τους, να χρησιμοποιήσουν σε διάφορες ώρες της ημέρας το Μετρό της πόλης για 30 λεπτά κάθε φορά, κρατώντας τις χειρολαβές των συρμών.
Η ανάλυση που έγινε στη συνέχεια στα δείγματα, τα οποία ελήφθησαν από τα χέρια των συμμετεχόντων, έδειξε ότι η πλειονότητα των μικροοργανισμών που είχαν μεταφερθεί στους επιβάτες, αφορούσε κοινά βακτήρια του δέρματος. Τις πρωινές ώρες της αιχμής η ποικιλία των μικροβίων ήταν πολύ μεγαλύτερη (140 είδη κατά μέσο όρο) από ό,τι το απόγευμα (μόνο 48).
Μικροβιακό «αποτύπωμα»
Η μελέτη έδειξε ότι ενώ στην αρχή της ημέρας κάθε γραμμή του Μετρό «μεταφέρει» στους επιβάτες περισσότερα και πιο διαφορετικά μικροβίων, με αποτέλεσμα κάθε γραμμή να έχει το δικό της ξεχωριστό μικροβιακό «αποτύπωμα», όσο προχωρά η μέρα, οι επιβάτες «μαζεύουν» από το μετρό λιγότερα είδη μικροβίων και παράλληλα οι διαφορές των μικροοργανισμών από γραμμή σε γραμμή σταδιακά εξαφανίζονται.
Στην αρχή της ημέρας η διακριτή σύνθεση της μικροβιακής κοινότητας κάθε γραμμής φαίνεται να εξαρτάται από το ποιά περιοχή ξεκινά το μετρό. Στην πορεία όμως, δημιουργείται ένα λίγο-πολύ ενιαίο μικροβίωμα σε όλο το δίκτυο των γραμμών.
Όπως εξηγεί ο Δρ Παναγιώτου, «το πρωί κάθε γραμμή έχει μοναδικά μικροβιακά χαρακτηριστικά, τα οποία αντανακλούν τις περιοχές που διασχίζει. Όμως καθώς ολοένα περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το μετρό μέσα στη μέρα, οι μικροβιακές κοινότητες όλων των γραμμών γίνονται σταδιακά παρόμοιες, με εμφανή την κυριαρχία των συμβιωτικών βακτηρίων του ανθρωπίνου δέρματος».
Τα περισσότερα από αυτά τα βακτήρια είναι σχετικά αβλαβή, καθώς φιλοξενούνται στο ανθρώπινο δέρμα για καιρό. Όμως, όπως έδειξε η νέα μελέτη (και έχουν δείξει επίσης άλλες μελέτες σε μετρό των ΗΠΑ στο παρελθόν), μέσω του Μετρό μεταφέρονται και ορισμένα παθογόνα και πιο επικίνδυνα μικρόβια.
Παθογόνοι οργανισμοί
Πάντως ο Δρ Παναγιώτου λέει ότι «η ιδέα της έρευνάς μας δεν είναι να τρομάξουμε τους ανθρώπους, καθώς παρατηρήσαμε ότι οι γραμμές του Μετρό με την περισσότερη κίνηση δεν ενέχουν μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία από άποψη παθογόνων μικροοργανισμών».
Ο Γιάννης Παναγιώτου αποφοίτησε το 1999 από τη Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ, από όπου πήρε και το διδακτορικό του το 2004. Διετέλεσε επίκουρος και αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας Συστημάτων του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Δανίας (2007-2012) και παράλληλα υπήρξε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Τσάλμερ της Σουηδίας και στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Από το 2012 είναι επικεφαλής της Ομάδας Βιολογίας Συστημάτων και Βιοπληροφορικής και αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ.
