- Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός
Την αποτελεσματικότητα του Viagra –της Pfizer- ως θεραπεία στη λευχαιμία εξετάζουν οι επιστήμονες μετά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα που έδειξαν πως το «μπλε χάπι» αυξάνει την παραγωγή βλαστικών κυττάρων του αίματος σε πειραματόζωα.
Στις πλέον διαδεδομένες χρήσεις μεταμόσχευσης βλαστικών κυττάρων αίματος περιλαμβάνεται η θεραπεία καρκίνου του αίματος, όπως η λευχαιμία. Ωστόσο, η μέθοδος χρησιμοποιείται στην πραγματικότητα σε δεκάδες θεραπείες.
Μερικές φορές, οι ασθενείς δίνουν τα δικά τους βλαστοκύτταρα αίματος τα οποία κατόπιν επεξεργασίας μεταμοσχεύονται αργότερα στους ίδιους. Όπως ισχύει για παράδειγμα πριν την έναρξη χημειοθεραπείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Τις περισσότερες φορές, τα βλαστικά κύτταρα του αίματος κατευθύνονται σε μέλη της οικογένειας ενός ασθενούς, ή ακόμη και σε αγνώστους.
Αυξητικός παράγοντας
Η διάθεση βλαστικών κυττάρων αίματος δεν είναι απλή υπόθεση. Οι δότες πρέπει να λάβουν αρκετές δόσεις ενός αυξητικού παράγοντα που ονομάζεται G-CSF (Granulocyte Colony Stimulating Factor/GCSF), για την τόνωση του μυελού των οστών. Στον μυελό των οστών παράγονται και αποθηκεύονται αιμοκυτοβλάστες αίματος.
Το G-CSF υπάρχει συνήθως στο σώμα σε ορισμένα επίπεδα. Αλλά αυτό πρέπει να συγκεντρωθεί σε υψηλότερα επίπεδα, πριν από τη δωρεά αιμοκυτοβλαστών. Δυστυχώς, το G-CSF προκαλεί παρενέργειες σε πολλούς δότες βλαστικών κυττάρων. Όπως ναυτία, κόπωση και οστικός πόνος. Συχνά αποτυγχάνει η δράση του σε ασθενείς που είχαν λάβει προηγουμένως χημειοθεραπεία και σε άτομα που είναι ηλικιωμένα ή αδύναμα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύονται στο Stem Cell Reports, οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, μπορεί να έχουν καταλήξει σε μια ίσως, ασυνήθιστη λύση σε αυτό.
Σχετική μελέτη αναφέρει την επίδραση δύο εγκεκριμένων φαρμάκων FDA στα βλαστοκύτταρα. Πρόκειται για το Plerixafor και το Viagra (Pfizer), που στόχο έχουν την «ενεργοποίηση» των βλαστικών κυττάρων αίματος. Η διαδικασία, που στέφθηκε με επιτυχία σε πειραματόζωα, δίνει ελπίδες ότι σύντομα μπορεί να μεταφερθεί και σε κλινικές δοκιμές στον άνθρωπο.
Δύο ενδείξεις σε έναν… σκοπό
Το Plerixafor είναι εγκεκριμένο από τοn FDA για ασθενείς με κάποιους τύπους καρκίνου. Ωστόσο, συχνά δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όσο το G-CSF. Το Viagra της Pfizer είναι εγκεκριμένο για άλλη ένδειξη, για τη θεραπεία στη στυτική δυσλειτουργία. Λειτουργεί προκαλώντας αγγειοδιαστολή, η οποία διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι η χρήση αυτών των φαρμάκων από κοινού θα είχε ως αποτέλεσμα περισσότερα βλαστοκύτταρα αίματος να μετακινηθούν από το μυελό των οστών στο αίμα. Έτσι, εύκολα θα μπορούν να εξαχθούν από έναν δότη.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι μόνο το Plerixafor αύξησε την κινητοποίηση των κυττάρων του αίματος. Όμως η προσθήκη του Viagra αύξησε σημαντικά τους αριθμούς των κυττάρων που βρέθηκαν στην κυκλοφορία. Σχεδόν στα ίδια επίπεδα των ποντικών που έλαβαν G-CSF.
«Πιθανόν ο συνδυασμός των δύο φαρμάκων να έχει παρενέργειες στους ανθρώπους. Παρόλο που κάθε φάρμακο είναι από μόνο του ασφαλές», όπως τονίζει η επικεφαλής της μελέτης, κ. Camilla Forsberg, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. «Δεδομένου ότι και τα δύο φάρμακα είναι εγκεκριμένα από τον FDA, θα μπορούσαν να δοκιμαστούν σχετικά γρήγορα στους ανθρώπους», όπως πρόσθεσε.
«Είναι πραγματικά πιθανό το Viagra να είναι επωφελές σε ορισμένους ασθενείς. Μία από τις δυνητικές ομάδες-στόχους είναι τα παιδιά και οι ενήλικες με δρεπανοκυτταρική νόσο. Αυτοί οι ασθενείς δεν μπορούν να ανεχθούν το G-CSF» όπως υπογραμμίζει η κ. Forsberg.
O πολλαπλασιασμός, η διαφοροποίηση και η λειτουργία των αιμοποιητικών κυττάρων ρυθμίζονται κατά ένα μέρος από διαλυτά πολυπεπτίδια, τις κυτοκίνες. Μια ομάδα κυτοκινών, οι αυξητικοί παράγοντες της αιμοποίησης, διεγείρουν τον πολλαπλασιασμό των αιμοποιητικών κυττάρων σε καλλιέργειες in vitro. Ειδικότερα ο παράγοντας διέγερσης αποικιών των κοκκιοκυττάρων (GCSF) διεγείρει εκλεκτικά την αύξηση και ωρίμανση των ουδετεροφίλων. H κύρια εφαρμογή του είναι η ελάττωση της διάρκειας της ουδετεροπενίας που προκαλείται από τα αντικαρκινικά φάρμακα και άρα η μείωση της συχνότητας των λοιμωδών επιπλοκών.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
