Πάνω από 60.000 αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κάθε χρόνο στην Ελλάδα

• Γράφουν οι κ.κ.: Γεώργιος Βησσαράκης και Παναγιώτης Καραγκούνης 

Τα αγγειακά εγκεφαλικά́ επεισόδια (ΑΕΕ) αποτελούν παγκοσμίως μείζονα αιτία θανάτου και φυσικής αναπηρίας. Υπολογίζεται ότι πάνω από 60.000 αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια συμβαίνουν κάθε χρόνο στην Ελλάδα.

ΔΩΡΕΑΝ ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Η συχνότερη μορφή στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια είναι τα ισχαιμικά (η αμέσως επόμενη συχνότερη μορφή είναι αυτά του αιμορραγικού τύπου), τα οποία συμβαίνουν όταν αποφράσσεται μία αρτηρία του εγκεφάλου. Τα ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν πάνω από το 80% του συνόλου των εγκεφαλικών στη χώρα μας, κάτι που αντιστοιχεί σε πάνω από 50.000 περιστατικά στην Ελλάδα ετησίως.

Η παλαιότερη αντίληψη του μη αναστρέψιμου της αναπηρίας μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, έχει πλέον ξεπεραστεί από τις ιατρικές εξελίξεις των τελευταίων ετών. Πρώτα από όλα, η πρωτογενής πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων έχει αποδειχθεί σε σημαντικό βαθμό αποτελεσματική.

Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, η ελάττωση του καπνίσματος, η μεσογειακή διατροφή, ο περιορισμός της κατανάλωσης άλατος, η τακτική άσκηση και ο περιορισμός του σωματικού βάρους συνιστούν τους κύριους πυλώνες της ελάττωσης της επίπτωσης των εγκεφαλικών επεισοδίων.

Ιατρικές παρεμβάσεις

Σε περίπτωση εμφάνισης/εγκατάστασης ενός αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου στην τρέχουσα χρονική περίοδο και σε αντίθεση με τα παλαιότερα χρόνια, τέσσερις ισχυρές ιατρικές παρεμβάσεις αλλάζουν αποδεδειγμένα τη φυσική πορεία της νόσου και επιτρέπουν σε μεγάλο βαθμό την επανάκτηση της λειτουργικής αυτονομίας του ασθενούς μακροπρόθεσμα: α) η νοσηλεία, στο οξύ στάδιο, σε οργανωμένη μονάδα εγκεφαλικών β) η ενδοφλέβια θρομβόλυση (για τα ισχαιμικά επεισόδια) γ) η μηχανική θρομβεκτομή (για τα ισχαιμικά επεισόδια) και δ) η νοσηλεία σε ειδικό κέντρο αποκατάστασης.

Οι ασθενείς μετά την οξεία φάση παρουσιάζουν διαφορετικού χρονικού βαθμού αποκατάσταση των ελλειμμάτων τους και βελτίωση των λειτουργικών δυνατοτήτων τους. Ο χρόνος διάρκειας του προγράμματος αποκατάστασης ποικίλει από ασθενή σε ασθενή.

Η εξέλιξη κάθε ασθενούς εμφανίζει σημαντικές διαφοροποιήσεις. Ένας ασθενής δύναται να βαδίσει σε χρονικό διάστημα 2-3 εβδομάδων, ενώ ένας άλλος να παραμείνει ασθενής αμαξιδίου ή κλινήρης. Οι διαφορές αυτές οφείλονται σε ποικίλους παράγοντες όπως η έκταση του εγκεφαλικού εμφράκτου, το ανατομικό σημείο της βλάβης, οι συνοδές παθήσεις, η ηλικία και άλλοι ενδογενείς παράγοντες.

Εξατομικευμένος σχεδιασμός

Οι στόχοι και ο εξατομικευμένος σχεδιασμός του προγράμματος αποκατάστασης περιλαμβάνουν τα κάτωθι:

1) κάθε ασθενής μετά από αξιολόγηση των λειτουργικών και νευρολογικών ελλειμμάτων, ακολουθεί εξατομικευμένο πρόγραμμα που σχεδιάζεται με βάση τη σοβαρότητα των ελλειμμάτων αυτών

2) στόχος του προγράμματος είναι η αναβάθμιση και αυτονομία του λειτουργικού επιπέδου του ασθενούς

3) αξιολόγηση του ασθενούς για χρήση κατάλληλων βοηθημάτων για τις μεταφορές και δραστηριότητες της καθημερινής διαβίωσης

4) πρόληψη και θεραπεία των συνοδών παθήσεων

5) ψυχολογική υποστήριξη

6) επανεκπαίδευση στην αυτονομία και λειτουργική ανεξαρτησία του ασθενούς και

7) κοινωνική επανένταξη με την ανάκτηση του κοινωνικού του ρόλου.

Η αποκατάσταση…

Η αποκατάσταση συνιστάται να ξεκινάει αμέσως με την είσοδο του ασθενούς στο γενικό νοσοκομείο προς αποφυγή βραχυπρόθεσμων επιπλοκών όπως αιμοδυναμική σταθεροποίηση, λοίμωξη αναπνευστικού, κατακλίσεις και διατήρηση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων.

Στα Κέντρα Αποκατάστασης, ο Φυσίατρος-Ιατρός Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης συνεργάζεται (διεπιστημονική ομάδα αποκατάστασης) με τη νοσηλευτική ομάδα και τις διάφορες ειδικότητες θεραπευτών (φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, υδροθεραπευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί), με στόχο την επανένταξη του ασθενούς και την ανάκτηση του κοινωνικού του ρόλου. Η Αποκατάσταση συνιστά μία πολυπαραγοντική θεραπευτική διαδικασία η οποία επιταχύνει και μεγιστοποιεί τη λειτουργική αποκατάσταση των ασθενών με εγκεφαλικά επεισόδια.

Κύριοι άξονες…

Οι κύριοι άξονες αποκατάστασης στα εγκεφαλικά επεισόδια είναι: α) η φυσικοθεραπεία, με σκοπό τη βελτίωση των κινητικών ελλειμμάτων, την επανεκπαίδευση λειτουργικής και ανεξάρτητης βάδισης και τη βελτίωση λειτουργικότητας του ημίπληκτου άνω άκρου β) η εργοθεραπεία, με στόχο τη λειτουργική αποκατάσταση των ασθενών σε όλους τους τοµείς των καθημερινών δραστηριοτήτων (αυτοεξυπηρέτηση, προσαρμογή στην οικία και εργασία) γ) η λογοθεραπεία με σκοπό τη βελτίωση των διαταραχών λόγου και κατάποσης δ) η υδροθεραπεία με στόχο την επανεκπαίδευση βάδισης και ε) η ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών και των συγγενών τους.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί η σημασία νεότερων θεραπευτικών παρεμβάσεων στο κομμάτι της νευροαποκατάστασης, όπως είναι ο διακρανιακός ηλεκτρικός ερεθισμός (transcranial direct current stimulation-tdcs), η εφαρμογή του οποίου αποφέρει σημαντικά οφέλη στη βελτίωση των κινητικών ελλειμμάτων, του λόγου και των γνωσιακών ελλειμμάτων των ασθενών με αφασία και διαταραχές επικοινωνίας και η χρήση ρομποτικών βοηθημάτων με σκοπό τη ταχύτερη κινητοποίηση των ασθενών.

Ο ρόλος της αποκατάστασης δεν ολοκληρώνεται με την έξοδο του ασθενούς από το κέντρο αποκατάστασης. Η δυναμική εξέλιξη της νόσου και η παρουσία όψιμων επιπλοκών μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, όπως η σπαστικότητα, ο νευροπαθητικός πόνος, η κατάθλιψη, η μειωμένη σεξουαλικότητα, οι διαταραχές ούρησης και η δυσκολία στην εκπλήρωση των δραστηριοτήτων καθημερινής διαβίωσης, καθιστούν απαραίτητη τη χρόνια παρακολούθηση των ασθενών, με σκοπό τη βελτίωση της λειτουργικότητάς τους.

• Ο κ. Γεώργιος Βησσαράκης και Παναγιώτης Καραγκούνης, είναι ειδικοί ιατροί Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης και βασικά μέλη της ιατρικής ομάδας του ΚΑΑ Φιλοκτήτης

Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα