Όσο ψηλότερος είναι κανείς, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες οι κιρσοί (φουσκωμένες φλέβες στα συμπτώματα) να κάνουν την εμφάνιση τους, κυρίως στα πόδια, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Οι κιρσοί είναι μια συχνή αλλά όχι καλά κατανοητή κατάσταση. Αν και συνήθως αντιμετωπίζονται ως απλώς αισθητικό θέμα, μπορούν να προκαλέσουν μέτριας έντασης πόνους και έχουν συσχετισθεί με πιο σοβαρές παρενέργειες, όπως η φλεβική θρόμβωση (σχηματισμός θρόμβου αίματος σε μια φλέβα).
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή χειρουργικής και καρδιαγγειακής ιατρικής Νίκολας Λίπερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Circulation», ανέλυσαν γονίδια 413.500 ανθρώπων (9.577 από τους οποίους είχαν κιρσούς) για να φωτίσουν το γενετικό υπόβαθρο των κιρσών.
Ποιοι είναι πιο εύκολο να εμφανίσουν κιρσούς
Διαπιστώθηκε ότι οι κιρσοί είναι συχνότεροι στους ψηλούς ανθρώπους, τους μεγαλύτερης ηλικίας, τις γυναίκες (ιδίως τις έγκυες), τους παχύσαρκους, όσους έχουν ιστορικό φλεβικής θρόμβωσης, όσους έχουν κάνει χειρουργική επέμβαση στα κάτω άκρα, όσους δεν κινούνται πολύ κ.ά
Ιδίως τα γονίδια του ύψους φαίνεται να σχετίζονται ιδιαίτερα με την ανάπτυξη κιρσών. Η μελέτη συμπέρανε ότι το μεγάλο ύψος αποτελεί βασική αιτία για τους κιρσούς.
Εντοπίσθηκαν -με τη βοήθεια συστήματος τεχνητής νοημοσύνης- 30 γονίδια που συνδέονται ιδιαίτερα με τη διαταραχή των κιρσών και αυτή η ανακάλυψη μπορεί μελλοντικά να βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων μη επεμβατικών θεραπειών.
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν θεραπείες που να εμποδίζουν ή να αναστρέφουν την ανάπτυξη των κιρσών, με αποτέλεσμα η θεραπεία ουσιαστικά να περιορίζεται σε χειρουργικές και επεμβατικές διαδικασίες, όπως τα λέιζερ.
Αντιμετώπιση και πρόληψη
Οι κιρσοί στις φλέβες των ποδιών είναι ένα ενοχλητικό πρόβλημα που απασχολεί ενήλικες όλων των ηλικιών και κυρίως τις γυναίκες, καθώς αυτές σε ποσοστό 50% έχουν κιρσούς στα πόδια. Όταν η κληρονομικότητα ή οι κακές συνήθειες κάνουν το αίμα στα πόδια να λιμνάζει, τότε οι φλέβες διατείνονται. Τι σημαίνει αυτό;
Ότι οι φλέβες τεντώνουν, μακραίνουν ανώμαλα, το τοίχωμά τους λεπταίνει και αποκτούν ελικοειδή εμφάνιση. Αυτοί είναι οι κιρσοί των φλεβών, που είναι τρεις φορές συχνότεροι στις γυναίκες απ’ όσο στους άντρες, ενώ οι μισοί περίπου ασθενείς έχουν γονείς με το ίδιο πρόβλημα. Πιο επιρρεπείς είναι οι ψηλοί ή υπέρβαροι, οι έγκυες και αυτοί που στέκονται πολλές ώρες όρθιοι.
Δύο κατηγορίες κιρσών: οι πρωτοπαθείς και οι δευτερογενείς.
Στους πρωτοπαθείς κιρσούς οι βαλβίδες των επιφανειακών φλεβών είναι ελαττωματικές. Όταν οι μύες των ποδιών κινούνται (συστέλλονται), το αίμα εξωθείται από τις φλέβες που βρίσκονται στο βάθος προς τις μεγάλες φλέβες που οδηγούν προς την καρδιά, αλλά και προς τις επιφανειακές φλέβες. Οι τελευταίες αναγκαστικά διατείνονται σαν μικρά ρεζερβουάρ των φλεβών που βρίσκονται στο βάθος.
Οι δευτεροπαθείς κιρσοί είναι αποτέλεσμα προηγούμενης παθολογικής κατάστασης, όπως τοπικής θρόμβωσης ή τραυματισμού, και είναι πιο συχνοί στο κάτω μέρος των ποδιών. Πολλές φορές υπάρχει αδυναμία προώθησης του φλεβικού αίματος προς τα πάνω. Γίνεται στάση αίματος, τα ερυθρά αιμοσφαίρια ανοίγουν, βγαίνει αιμοσφαιρίνη έξω, διαπερνάει το φλεβικό τοίχωμα και αποσυντίθεται στον περιβάλλοντα χώρο.
Τα προϊόντα εξωαγγειακής αποδόμησης της αιμοσφαιρίνης διαποτίζουν το δέρμα της περιοχής και του δίνουν ένα χρώμα σαν σκουριά. Σπανιότερα η μεγάλη φλεβική συμφόρηση μπορεί να οδηγήσει και σε εξέλκυση.
Προσοχή!
Οι κιρσοί από τη στιγμή που δημιουργήθηκαν δεν φεύγουν εύκολα, αντίθετα συχνά επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Αιτίες
Αν οι γονείς έχουν κιρσούς, τότε είναι πολύ πιθανό να εμφανιστούν και στα παιδιά.
Όμως, η αιτία δεν είναι μόνο η κληρονομικότητα. Συχνή αιτία φλεβικής ανεπάρκειας, που έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση κιρσών, μπορεί να είναι και η εγκυμοσύνη, καθώς η κυοφορούσα μήτρα πιέζει τις μεγάλες φλεβικές λεωφόρους (κάτω κοίλη φλέβα) που βρίσκονται πίσω της, με αποτέλεσμα να υπερπληρώνονται οι φλέβες των ποδιών και να ξεχειλώνουν.
Άλλα αίτια είναι η παχυσαρκία, οι θρομβώσεις, η λήψη αντισυλληπτικών, οι τραυματισμοί κ.ά. Ή ακόμη και διάφορες συνήθειες ή η ίδια η φύση της δουλειάς (όταν για παράδειγμα στέκεται κανείς για ώρες όρθιος ή ακίνητος σε μια καρέκλα).
Θεραπεία
Θεραπευτικά μέτρα υπάρχουν, αλλά δυστυχώς όχι πολλά. Οι ειδικές ελαστικές σφιχτές κάλτσες βοηθούν, αλλά πρέπει να φτάνουν πολύ πιο πάνω από το γόνατο. Αν, βέβαια, οι κιρσοί προκαλούν σοβαρά συμπτώματα, μπορεί κανείς να συστήσει σκληροθεραπεία ή ακόμη και εγχείρηση.
Σκληροθεραπεία είναι η ένεση τοπικά, μέσα στην πάσχουσα φλέβα, μιας ουσίας (σκληρυντικού διαλύματος) που την απομονώνει, τη «σφραγίζει» από το υπόλοιπο φλεβικό δίκτυο. Έτσι σιγά σιγά μετά την ένεση αυτή η φλεβική διάταση εξαφανίζεται. Πρόκειται για μέθοδο που εφαρμόζεται σε μικρούς και μεγάλους κιρσούς και επαναλαμβάνεται εάν οι κιρσοί υποτροπιάσουν.
Η χειρουργική αφαίρεση των κιρσών είναι τεχνικά μια απλή επέμβαση που δεν μπορεί όμως να αφαιρέσει όλους τους κιρσούς που έχει ένας ασθενής, όπως και να ασχοληθεί με μικρούς κιρσούς και ευρυαγγείες.
Προλάβετε τους κιρσούς
– Η κολύμβηση, τουλάχιστον για μισή ώρα την ημέρα, είναι η καλύτερη άσκηση, καθώς η οριζόντια θέση στο νερό διευκολύνει τη φλεβική παλινδρόμηση και επιπλέον οι κινήσεις τω μυών προωθούν φλεβικό αίμα προς την καρδιά χωρίς τον ανταγωνισμό της βαρύτητας.
– Αν το κολύμπι δεν είναι εφικτό, τότε κάντε ποδήλατο, στατικό ή δυναμικό, ή και περπάτημα σε μαλακή επιφάνεια.
– Αποφεύγετε την παρατεταμένη ορθοστασία.
– Περιορίστε το βάρος σας.
– Μη σταυρώνετε τα πόδια σας, γιατί έτσι οι φλέβες ασφυκτιούν.
– Ξεκουράζετε τα πόδια σας τοποθετώντας τα –για πέντε ή περισσότερα λεπτά– σε θέση 5-10 εκατοστά πιο ψηλά από την καρδιά.
– Αποφεύγετε τα ζεστά μπάνια, την κεντρική θέρμανση δαπέδου, την παρατεταμένη ηλιοθεραπεία και κάθε πηγή ενέργειας που φθάνει κατευθείαν στα πόδια. Η πολλή ζέστη προκαλεί επιφανειακή αγγειοδιαστολή που επιβραδύνει τη φλεβική ροή.
– Οι γυναίκες που έχουν κιρσούς καλύτερα να αποφεύγουν το αντισυλληπτικό χάπι.
– Μην κάθεστε για πολλή ώρα στην ίδια θέση. Σε περίπτωση που η εργασία σας είναι καθιστική, να σηκώνεστε και να περπατάτε συχνά.
– Προσοχή στη διατροφή σας. Μακριά από κονσερβοποιημένα τρόφιμα, πολλά ζυμαρικά, σοκολάτα, λευκή ζάχαρη, λευκό ψωμί και γενικά απ’ όλα τα κατεργασμένα φαγητά.
