Ένα από τα συστατικά στοιχεία στο δηλητήριο του κόκκινου σκορπιού της Ανατολικής Ινδίας (Buthus tamulus), μπορεί να μειώνει τη σοβαρότητα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας σε ζωικό μοντέλο όπως διαπίστωσαν Αμερικανοί ερευνητές.
Η ιμπεριοτοξίνη, όπως αναφέρεται σε άρθρο του επιστημονικού εντύπου Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics, αποτελεί το «κλειδί» αυτής της επιτυχίας. Η Δρ Κριστιν Μπεετον και οι συνεργάτες της στο Κολέγιο Ιατρικής Baylor μελέτησαν αρθρικά κύτταρα ομοιάζοντα με ινοβλάστες (FLS) αναζητώντας την «αχίλλειο πτέρνα» που θα τους έδινε την ευκαιρία να προλάβουν ή να σταματήσουν την καταστροφή των αρθρώσεων.
Τα αρθρικά κύτταρα που μοιάζουν με ινοβλάστες παίζουν καταλυτικό ρόλο στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Καθώς μεγαλώνουν και κινούνται από άρθρωση σε άρθρωση, εκκρίνουν ουσίες πυο καταστρέφουν τις αρθρώσεις και προσελκύουν ανοσοκύτταρα που προκαλούν φλεγμονή και πόνο. Και καθώς η βλάβη προοδεύει, οι αρθρώσεις διογκώνονται και τελικά αγκυλώνονται.
Οι υπάρχουσες θεραπεία για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα στοχεύουν τα ανοσοκύτταρα που εμπλέκονται στη νόσο αλλά όχι τα FLS.
«Σε μια προηγούμενη εργασία μας, είχαμε εντοπίσει έναν δίαυλος καλίου στα FLS των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα και τον σημαντικό ρόλο που παίζει στην εκδήλωση της νόσου. Θελήσαμε λοιπόν να βρούμε τρόπο να μπλοκάρουμε τον δίαυλο αυτό ώστε να εμποδίσουμε τα κύτταρα να καταστρέψουν τις αρθρώσεις», εξηγεί η Δρ Μπεετον.
Οι δίαυλοι καλίου λειτουργούν ανοίγοντας πύλες στην επιφάνεια των κυττάρων ώστε να επιτρέπεται στα ιόντα καλίου να μπαίνουν και να βγαίνουν στα κύτταρα. Η ροή των ιόντων μέσω των καναλιών αυτών είναι απαραίτητη για τα κύτταρα να λειτουργούν.
Ζώα, όπως οι σκορπιοί, έχουν δηλητήριο που μπλοκάρει το κάλιο και άλλους διαύλους ιόντων. Έτσι καταφέρνουν να προκαλέσουν παράλυση και τελικά να σκοτώσουν τα θύματά τους.
Ιατρική χρήση
Δεκαετίες πριν, οι ερευνητές είχαν ανακαλύψει την δράση αυτή και είχαν σκεφτεί ότι αν μπορούσαν να την εκμεταλλευθούν σωστά θα μπορούσαν να βρουν ιατρική χρήση για τα δηλητήρια των ζώων.
«Η ιμπεριοτοξίνη, μπλοκάρει τον δίαυλο καλίου των FLS και όχι τους διαύλους άλλων κυττάρων όπως του νευρικού συστήματος. Μελετήσαμε λοιπόν κατά πόσο μπορεί να μπλοκάρει στοχευμένα τα κανάλια καλίου των FLS και να μειώσει την σοβαρότητα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας σε ζωικό μοντέλο της νόσου», εξηγεί ο Μαρκ Ταννερ, που συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα.
Όταν οι επιστήμονες χορήγησαν ιμπεριοτοξίνη σε αρουραίους με ρευματοειδή αρθρίτιδα, σταμάτησε η πρόοδος της ασθένειας. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα αντιστράφηκαν τα συμπτώματα της εδραιωμένης νόσου, δηλαδή τα πειραματόζωα είχαν καλύτερη κινητικότητα αρθρώσεων και λιγότερη φλεγμονή στις αρθρώσεις. Επιπλέον, η θεραπεία δεν προκάλεσε ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως τρόμο (τρέμουλο) και ακράτεια, όπως έχει παρατηρηθεί με τη χορήγηση άλλων αναστολέων διαύλων.
«Είναι πολύ εντυπωσιακό να διαπιστώνουμε ότι η ιμπεριοτοξίνη στοχεύει συγκεκριμένα τον δίαυλο καλίου στα FLS και δεν φαίνεται να επηρεάζει τα κανάλια άλλων τύπων κυττάρων, γεγονός που ενδεχομένως να εξηγεί την έλλειψη τρόμου και ακράτειας», λέει ο Δρ Ταννερ.
Και η Δρ Μπεετόν συμπληρώνει ότι «αν και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά θα πρέπει να μελετηθεί το ζήτημα σε βάθος πριν προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε κλινική δοκιμή σε ανθρώπους με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Πιστεύουμε όμως ότι η ιμπεριοτοξίνη μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη νέων θεραπειών για την ρευματοειδή αρθρίτιδα».
