Έναν στείρο (άγονο) ανταγωνισμό μεταξύ των φαρμακείων προκάλεσε η θέσπιση διευρυμένου και ελεύθερου ωραρίου, όπως τονίζει μιλώντας στο healthpharma.gr ο κ. Γιάννης Δαγρές. Αναφορικά με την αναβάθμιση των φαρμακείων στο πρόσφατο νομοθέτημα του υπουργείου Υγείας, υπογραμμίζει ότι «Το 20% των Φαρμακείων σε διεθνές επίπεδο αξιοποιούνται επίσημα και αναγνωρισμένα ως κέντρα εμβολιασμού, παρέχοντας άμεση, ασφαλή και υπεύθυνη επιπλέον ανοσοποίηση σε έναν πληθυσμό που αθροιστικά αγγίζει το 1 δις. ανθρώπων σε πάνω από 20 χώρες».
- Συνέντευξη στον Κοσμά Ζακυνθινό
• Κύριε Δαγρέ, σχετικά με την αναβάθμιση των φαρμακείων που επιφέρει σχετικό νομοθέτημα από το υπουργείο Υγείας, υπήρξαν αρκετές αντιδράσεις από τους γιατρούς σχετικά με τις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Υγείας που θα παρέχονται. Θεωρείται λογικές τις αντιδράσεις;
Δεν ήταν το σύνολο της Ιατρικής Κοινότητας εναντίον αυτής της νομοθετικής εξέλιξης. Ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος στο Κρατικό Νοσοκομείο Νίκαιας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων κ. Θεόδωρος Πέππας έχει ήδη εκφραστεί δημοσίως υπέρ αυτής, θυμίζοντας; παράλληλα ότι στην πράξη αποτελεί απλώς τη θεσμική αναγνώριση από την Πολιτεία μίας υγειονομικής πρακτικής που λαμβάνει χώρα πανελλαδικά και συνεχώς εδώ και πολλά χρόνια.
Πρακτική, η οποία προσφέρει τεράστια ανακούφιση στις υπόλοιπες δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας αλλά και υγειονομική υπεραξία μέσω της ενίσχυσης της ανοσοποίησης του ελληνικού πληθυσμού. Και δεν είναι ο μόνος ιατρός που λαμβάνει αυτή τη στάση.
• Ποιος είναι ο ορθός τρόπος πιστοποίησης των φαρμακοποιών σχετικά με τους εμβολιασμούς;
Η χώρα μας απολαμβάνει το μοναδικό προνόμιο να έχει το πιο πυκνό, το πιο αναλογικώς πολυάριθμο (σε αριθμό μονάδων ανά κατοίκους), το πιο εκτεταμένο, και το πιο ομοιόμορφα κατανεμημένο ανά την Επικράτεια δίκτυο Φαρμακείων, ίσως και παγκοσμίως.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά συνάμα και το οικονομικότερο. Η Φαρμακευτική Δαπάνη στην Ελλάδα πλέον είναι στον πανευρωπαϊκό μέσο όρο, και την ίδια στιγμή το μεικτό περιθώριο κέρδους λειτουργίας των ελληνικών Φαρμακείων βρίσκεται πολύ χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Δύο μοναδικά και τεράστια πλεονεκτήματα, το δεύτερο όμως από τα οποία έχει σοβαρό και αδικαιολόγητο τίμημα τη δυσκολία επιβίωσης αρκετών Φαρμακείων.
Τα Φαρμακεία όμως, όλα, είναι απαραίτητα για τη διατήρηση του αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης και της ισότητας στην πρόσβαση για όλους τους πολίτες όπου και αν αυτοί κατοικούν, συνεπώς η περιφρούρηση της βιωσιμότητάς τους αποτελεί μείζονα λόγο Δημόσιας Υγείας, πέραν των επιπλέον οικονομικών λόγων όπως φερ’ ειπείν διατήρησης της απασχόλησης.
Συνεπώς η οποιαδήποτε περαιτέρω αναβάθμιση της λειτουργίας, πχ. μία μελλοντική πιθανή πιστοποίηση σε κάποια υπηρεσία, οφείλει, και δύναται φυσικά, να παρέχεται με τρόπο ακέραιο, ανεξάρτητο και επαρκή επιστημονικώς, αλλά και συνάμα προσιτό σε όλες τις παραμέτρους της από όλα ανεξαιρέτως τα Φαρμακεία. Κάτι που ισχύει διεθνώς σε χώρες όπως πχ. η Μεγάλη Βρετανία.
• Οι μέχρι σήμερα πρακτικές του εξωτερικού τι έχουν δείξει; Υπήρξαν κίνδυνοι;
Κάθε θεραπευτική πράξη ενέχει κινδύνους, από μικρότερους ως μεγαλύτερους. Ο εμβολιασμός ως πράξη, στατιστικώς και κλινικώς ενέχει από τους μικρότερους κινδύνους συγκριτικά, χωρίς όμως να είναι τελείως απαλλαγμένος από τέτοιους, ανάλογα φυσικά και την ουσία κάθε φορά.
Διεθνώς όμως τα οφέλη από την ενεργή εμπλοκή στον εμβολιασμό του κοινού είναι απείρως περισσότερα των όποιων δυνητικών σημείων προσοχής.
Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το 20% των Φαρμακείων σε διεθνές επίπεδο αξιοποιούνται επίσημα και αναγνωρισμένα ως κέντρα εμβολιασμού, παρέχοντας άμεση, ασφαλή και υπεύθυνη επιπλέον ανοσοποίηση σε έναν πληθυσμό που αθροιστικά αγγίζει το 1 δις ανθρώπων (περίπου 940 εκατομμύρια) σε άνω των 20 χωρών.
• Ποια είναι η κατάσταση σήμερα με τις ελλείψεις φαρμάκων;
Αυτή την περίοδο βιώνουμε μία έξαρση ελλείψεων πολλών και ζωτικών φαρμάκων από τα Φαρμακεία της χώρας, φαινόμενο πλέον που δυστυχώς παρουσιάζει μία περιοδική συχνότητα και επαναληξιμότητα με εξάρσεις και υφέσεις ήδη από το 2012 σε υψηλό επίπεδο, υψηλότερο απ΄ ό,τι πριν την κρίση.
Σε μόνιμη βάση παρουσιάζουν ελλείψεις εκατοντάδες φάρμακα, την τελευταία ενδεικτικά περίοδο και πριν την τελευταία απαγόρευση επανεξαγωγών σε 27 κωδικούς από τον ΕΟΦ ο αριθμός άγγιζε τα 700 φάρμακα, ενώ όλες οι μέχρι στιγμής προσπάθειες της Πολιτείας έχουν αποδώσει φτωχά αποτελέσματα.
Αναμένουμε να δούμε αν θα ισχύσει το ίδιο ή θα βιώσουμε διαφορετική πραγματικότητα και με την έναρξη εφαρμογής της νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ΕΟΦ για έγκαιρη ανίχνευση ελλείψεων φαρμάκων που μόλις πριν λίγες ημέρες ξεκίνησε να λειτουργεί.
• Τελικά το διευρυμένο ωράριο των φαρμακείων σημαίνει και πρακτικά οφέλη ή απώλειες για τον κλάδο και τους επαγγελματίες;
Τελικά στην πράξη έγινε ακριβώς το αντίθετο. Πράγματι βελτιώθηκε μεν η πρόσβαση σε Φαρμακεία, αλλά μόνο για κάποιες λίγες εμπορικές ώρες της ημέρας και μόνο σε κάποιες λίγες προνομιούχες περιοχές (εμπορικού ενδιαφέροντος), που όμως αποτελούσε περιττή για την κοινωνία συνολικά εξέλιξη, εφόσον ούτως ή άλλως αυτά ήταν ανέκαθεν επαρκώς καλυμμένα με Φαρμακεία.
Το τίμημα αυτής της αναμενόμενης συγκεντροποίησης, που ευνόησε άνισα και μόνο λίγα μεγάλα Φαρμακεία σε βάρος όλων των υπολοίπων, ήταν να πληγούν και να μειωθούν οι Εφημερίες (διημερεύσεις και διανυκτερεύσεις), και έτσι να αυξηθεί κατακόρυφα η ταλαιπωρία του κοινού εκείνου που χρειάζεται Φαρμακείο τις μη-εμπορικές ώρες της ημέρας και στις μη-εμπορικές περιοχές της χώρας.
Να ανοίξει δηλαδή η ψαλίδα της ανισότητας στην πρόσβαση ανάμεσα στους προνομιούχους και μη πολίτες, ανάλογα του τόπου κατοικίας τους και της ώρας που θα τύχει να τους συμβεί κάτι δυσάρεστο και θα χρειαστούν Φαρμακείο.
Ενδεικτικά, μόνο στην Αθήνα, από τότε που καταργήθηκε το ενιαίο, κοινό ωράριο λειτουργίας που να μπορούν να παρακολουθούν όλα τα Φαρμακεία αυτής της περιοχής της χώρας, βελτιώθηκε μεν η πρόσβαση του κοινού τα Σάββατα πρωί και κάποιες λίγες ώρες στα απογεύματα των καθημερινών ημερών (που όμως και στις δύο περιπτώσεις ούτως ή άλλως υπήρχαν ανέκαθεν εφημερεύοντα Φαρμακεία που εξυπηρετούσαν), αλλά εξαιτίας αυτού μειώθηκαν οι Εφημερίες των Φαρμακείων κατά ένα τεράστιο ποσοστό 36%, με συνέπεια να προκληθεί έτσι τεράστια ταλαιπωρία τελικά στο κοινό.
Με άλλα λόγια, η θέσπιση διευρυμένου και ελεύθερου ωραρίου στα Φαρμακεία προκάλεσε έναν στείρο (άγονο) ανταγωνισμό μεταξύ των Φαρμακείων, στον οποίο οι όποιες ωφέλειες προέκυψαν για το κοινό αφορούσαν παραμέτρους που δεν είχαν ιδιαίτερη ανάγκη βελτίωσης, αλλά με τίμημα σοβαρή και μετρήσιμη ζημία που ολοένα αυξάνεται σε άλλες παραμέτρους που έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία για την εξυπηρέτηση του κοινού.
• Σχετικά με τον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας (ΑΗΦΥ) ποιες είναι οι υποχρεώσεις του φαρμακοποιού; Ποια τα υπέρ και τα κατά; Έχετε ποινικές ευθύνες;
Σύμφωνα με τη νέα Νομοθεσία (Ν. 4600-2019) τα προνόμια και οι υποχρεώσεις των φαρμακοποιών στην πρόσβαση του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου ασθενών (ΑΗΦΥ) εξομοιώνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό με εκείνα των ιατρών.
Στο πλαίσιο άλλωστε της πανευρωπαϊκής πρωτοβουλίας C.E.F. (Connecting Europe Facility) στην οποία συμμετέχει και η χώρα μας μέσω ειδικής Επιτροπής του υπουργείου Υγείας, αυτή η εξέλιξη αποτελεί αυτονόητο βήμα τόσο για την πλήρη και ολοκληρωμένη τήρηση σωστού ιστορικού ασθενών όσο και κατ΄ επέκταση την πιο αξιόπιστη διασυνοριακή χορήγηση φαρμάκων μέσω αποζημιούμενων συνταγών του Ασφ. Συστήματος.
• Με το πέρασμα του χρόνου, τι έχει αλλάξει στο επάγγελμα του φαρμακοποιού; Ποιες πρέπει να είναι οι ικανότητες – δεξιότητες του σήμερα;
Αρχικά καλό είναι να θυμίσουμε ότι με το πέρασμα του χρόνου στο επάγγελμά μας αρχικά κάποια πράγματα μένουν και θα παραμείνουν αναλλοίωτα, ενώ άλλα εξελίσσονται ακολουθώντας τις σύγχρονες εξελίξεις.
Η ύπαρξης φερ’ ειπείν Κώδικα Φαρμακευτικής Δεοντολογίας με ποινικές ρήτρες για παραβάσεις κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, διαχρονική και διεθνής σταθερά που υπογραμμίζει την εξέχουσα σημασία που προσδίδει για τη Δημόσια Υγεία η Πολιτεία στην καθημερινή άσκηση της φαρμακευτικής, είναι μία σταθερά που δεν επηρεάζεται από τον χρόνο, συνεπώς δεν πρόκειται και ποτέ να μεταβληθεί μέσα στον χρόνο, παρά μόνο σε δευτερεύουσες λεπτομέρειες και μόνο.
Από την άλλη πλευρά, παρακολουθώντας τόσο τη λειτουργία Φαρμακείων σε διεθνές επίπεδο, όσο και τις κατευθυντήριες γραμμές που ανακοινώνουν κατά καιρούς ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (W.H.O.), η Παγκόσμια Οργάνωση Φαρμακοποιών (F.I.P.) όσο και o Πανευρωπαϊκός Σύνδεσμος Φαρμακοποιών (P.G.E.U.), παρατηρείται η σταδιακή τάση μετεξέλιξης του επαγγέλματος σε περισσότερο ασθενοκεντρική και συμβουλευτική κατεύθυνση, κάτι ζωτικό για την υγεία ενός πληθυσμού. Αν λάβει κανείς υπ΄ όψη ότι σύμφωνα με όλες τις Μελέτες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας όλα αυτά τα χρόνια, οι αρνητικές συνέπειες από την πλημμελή ή λανθασμένη χρήση φαρμάκων είναι τεράστιες παγκοσμίως. Σε αυτό το πεδίο ο ρόλος και τα πλεονεκτήματα που πηγάζουν από την κατάρτιση του επιστήμονα φαρμακοποιού είναι μοναδικά, αναντικατάστατα και μη αντιγράψιμα από άλλον επιστήμονα υγείας και μη.
Σε αυτή τη νέα, αναπόφευκτη τάση, επιπλέον δεξιότητες που χρειάζονται σε έναν φαρμακοποιό που διαθέτει φαρμακείο διαφαίνεται ότι είναι, πέραν των πάγιων-βασικών επιστημονικών που διαθέτει, και οι γνώσεις ψυχολογίας και επικοινωνίας. Η συνεχής Δια Βίου Εκπαίδευση σε νέες εξελίξεις της Επιστήμης, και φυσικά η καλύτερη ικανότητα διαχείρισης και συνεργασίας των Φαρμακείων, και στη συνέχεια των φαρμακοποιών και των υπολοίπων δομών ενός Συστήματος Υγείας, ώστε να δίδεται η ευχέρεια στον επιστήμονα φαρμακοποιό να διαθέτει περισσότερο χρόνο, αληθινό και προσήλωσης, στην παρακολούθηση και στην ολοένα και ενεργότερη εμπλοκή του στη φαρμακοθεραπεία των ασθενών.
- Δαγρές Γιάννης – Φαρμακοποιός
Μέλος Δ.Σ. ΠΦΣ-ΝΠΔΔ
Ειδ. Γραμματέας ΦΣΑ-ΝΠΔΔ
