- Γράφει η Χριστίνα Χατζηπαλαμουτζή
Παρεντερική χορήγηση βιολογικών παραγόντων στους πάσχοντες και στα Κέντρα Υγείας, τα οποία διαθέτουν κλίνες βραχείας νοσηλείας και πιστοποίηση από την αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια, προβλέπει η απόφαση του υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού (ΦΕΚ 4778 B΄ 25/10/2018), ξεκινώντας τη σχετική διαδικασία για την πιστοποίηση τους.
Ασθενείς σε νησιά και δύσβατες περιοχές, που αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε δημόσια νοσοκομεία ή ιδιωτικές κλινικές, αποκτούν καλύτερη πρόσβαση σε θεραπείες μετά την, υπό προϋποθέσεις, χορήγηση αυτών των φαρμάκων στα Κέντρα Υγείας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την πιστοποίηση των ΚΥ είναι να διαθέτουν κλίνες βραχείας νοσηλείας, ειδικευμένο γιατρό και νοσηλευτικό προσωπικό.
Με έγγραφο που απέστειλε την περασμένη εβδομάδα προς τις αρμόδιες ΥΠΕ ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας, Γεώργιος Γιαννόπουλος, ζητά εντός 10 εργάσιμων ημερών να του αποστείλουν ηλεκτρονικά στοιχεία σχετικά με τα Κέντρα Υγείας στα οποία υπάρχει η δυνατότητα να χορηγούνται ενδοφλεβίως βιολογικοί παράγοντες ώστε να πιστοποιηθεί η επάρκεια τους γι αυτό το σκοπό.
Ταυτόχρονα, στις 16 Ιανουαρίου το υπουργείο Υγείας ενημέρωσε εγγράφως τις αρμόδιες οκτώ επιστημονικές εταιρείες (Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία και Επαγγελματική Ένωση Ρευματολόγων Ελλάδος, Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία, Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία, Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία, Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία, Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία και Ελληνική Εταιρεία Εσωτερικής Παθολογίας) σχετικά με την κατάργηση υποχρεωτικής γνωμάτευσης από γιατρό Κρατικού Νοσοκομείου ή Ιδιωτικής Κλινικής για συνταγές βιολογικών παραγόντων από ελευθερο – επαγγελματίες γιατρούς.
Ασφάλεια των ασθενών
Ερωτήματα δημιουργούν ωστόσο οι συνθήκες που επικρατούν στα “απογυμνωμένα”, από εξοπλισμό και ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, Κέντρα Υγείας ως προς την πράξη χορήγησης με ασφάλεια, των εν λόγω φαρμάκων στους ασθενείς.
Οι βιολογικοί παράγοντες είναι θεραπείες που δίνονται σε χρόνιες παθήσεις όπως η ρευματοειδή αρθρίτιδα, ογκολογικές και φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου.
Επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα και γι’ αυτό και μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες. Για την ασφαλή έγχυση των βιολογικών παραγόντων σε χρονίως πάσχοντες απαιτείται η παρουσία ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού εκπαιδευμένου στην παρασκευή και την χορήγηση τους. Επίσης χρειάζεται εξοπλισμός αντιμετώπισης επειγουσών καταστάσεων όπως καταπληξία, εμβολή, ανακοπή κ.λ.π
Το προσωπικό των Κέντρων Υγείας δεν έχει την απαραίτητη εκπαίδευση για την χορήγηση αυτών των φαρμάκων, οπότε για να τεθεί σε εφαρμογή η χορήγηση τους στα Κέντρα Υγείας, για την ασφάλεια της ζωής των ασθενών, θα πρέπει αρχικά να διασφαλιστεί ότι οι νοσηλευτές και οι ειδικευμένοι ιατροί που θα αναλάβουν τη χορήγησή τους θα έχουν επαρκώς εκπαιδευθεί και ύστερα να δοθεί η πιστοποίηση στο ΚΥ.
Το υπουργείο Υγείας όμως δεν έχει δώσει διευκρινήσεις στο ζήτημα και υπάρχει κίνδυνος να μην μπορεί να εφαρμοστεί στη πράξη ή να δοθούν τυπικά πιστοποιήσεις που δεν θα διαφυλάσσουν τη ζωή των ασθενών.
Τα 4 σημεία προσοχής
Για την ασφαλή χορήγηση αυτών των φαρμάκων και την προάσπιση της υγείας των ασθενών, οι επιστημονικοί φορείς επισημαίνουν ότι θα πρέπει να τηρούνται συγκεκριμένα κριτήρια επάρκειας των ΚΥ πριν την επίσημη πιστοποίηση τους, με προσοχή σε 4 βασικά σημεία:
1. Η χορήγηση της παρεντερικής βιολογικής θεραπείας θα πρέπει να γίνεται κατόπιν υπογεγραμμένης οδηγίας του θεράποντος ιατρού (Δημόσιου ή Ιδιωτικού Τομέα) σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Η οδηγία θα πρέπει να είναι πρόσφατη (μετά από εξέταση από τον θεράποντα ιατρού που θα κρίνει ότι ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε θεραπεία με βάση την κλινική εξέταση και τον απαραίτητο παρακλινικό έλεγχο), δε θα είναι επαναλαμβανόμενη και θα αναφέρει αναλυτικά τη διάγνωση, τις οδηγίες χορήγησης του φαρμάκου (ακριβής δόση, τρόπος διάλυσης, ρυθμός χορήγησης φαρμάκου κλπ) καθώς και δεδομένα από το ιστορικό του ασθενούς (ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενη χρήση βιολογικών, συννοσηρότητες, βαρύτητα νόσου, λοιπή φαρμακευτική αγωγή κλπ.).
2. Το Κέντρο Υγείας θα πρέπει να διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό για την χορήγηση αυτών των φαρμάκων (κλίνες βραχείας νοσηλείας, ειδικές αντλίες έγχυσης, ελεγχόμενο χώρο αποθήκευσης και συντήρησης φαρμάκων, κατάλληλο εξοπλισμό για την διάγνωση και αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων π.χ. οξύμετρο, ΗΚΓ, εξοπλισμό για καρδιοαναπνευστική ανάνηψη, δυνατότητα άμεσης διασωλήνωσης).
3. Δεδομένου ότι το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό πολλών ΚΥ, δεν είναι εξοικειωμένο με το χειρισμό τέτοιων φαρμάκων, προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή αυτού του είδους η παροχή υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς, θα πρέπει προηγουμένως να διασφαλιστεί ότι οι νοσηλευτές και οι ειδικευμένοι ιατροί που θα αναλάβουν τη χορήγησή τους θα έχουν επαρκώς εκπαιδευθεί και εγγράφως πιστοποιηθεί για αυτό το έργο. Η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει τη δυνατότητα χειρισμού φαρμάκων και διαλυμάτων υπό άσηπτες συνθήκες, τον υπολογισμό όγκων διαλυμάτων και διαλύσεων, την ικανότητα ενδοφλέβιας πρόσβασης σε όλους τους ασθενείς και την πιστοποίηση για καρδιοαναπνευστική ανάνηψη και χορήγηση πρώτων βοηθειών.
4. Ο ειδικευμένος ιατρός που εποπτεύει την παρεντερική χορήγηση των βιολογικών παραγόντων, οφείλει να ενημερώνει τον θεράποντα ιατρό για τυχόν προβλήματα του ασθενούς κατά την ημέρα της προγραμματισμένης έγχυσης (λοιμώξεις, παθολογικές εργαστηριακές ή απεικονιστικές εξετάσεις). Επιπλέον, σε περίπτωση εμφάνισης σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης κατά την ενδοφλέβια έγχυση, η απόφαση για την συνέχιση χορήγησης ή διακοπής του φαρμάκου (μετά την παροχή των αναγκαίων πρώτων βοηθειών), πρέπει απαραίτητα να γίνεται σε άμεση συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
