Στην τελική ευθεία για το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων της τελευταίας αξιολόγησης και την έξοδο από την παρατεταμένη μνημονιακή επιτροπεία βρίσκεται η χώρα, όπως όπως τονίζει ο αρμόδιος υπουργός Υγείας, Α. Ξανθός, σκιαγραφώντας τις επερχόμενες αλλαγές στο πλαίσιο ομιλίας του στο συνέδριο HealthWorld 2018.
Η «Μετά-Μνημόνιο εποχή» στην Οικονομία, στην Κοινωνία, στη Δημόσια Διοίκηση, στο Κοινωνικό Κράτος, στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, πρέπει να είναι το κεντρικό πολιτικό ζήτημα της συγκυρίας. Στο πεδίο αυτό έχουμε την ανάγκη διατύπωσης συγκεκριμένων και προφανώς αντιπαραθετικών ή εναλλακτικών πολιτικών σχεδίων, όπως τόνισε. «Άρα η σημερινή συζήτηση για την μεταμνημονιακή περίοδο στην Υγεία που διοργανώνει το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο αφορά τον “πυρήνα” του πολιτικού και κοινωνικού προβλήματος στη χώρα και δίνει την ευκαιρία ενός σοβαρού προβληματισμού. Θεωρούμε ότι η “μετά-Μνημόνιο” εποχή θα μας δώσει, παρά τη διατήρηση δημοσιονομικών περιορισμών, περισσότερους «βαθμούς ελευθερίας» στη χάραξη της πολιτικής Υγείας και Φαρμάκου και μεγαλύτερης ευελιξίας στην προώθηση μέτρων για να αρθούν στρεβλώσεις και αδικίες της προηγούμενης περιόδου».
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Ξανθό, η Ελλάδα βγαίνει από την πολυετή κρίση και τα μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας έχοντας ανοικτές «πληγές» που «επουλώνονται» σιγά – σιγά, αλλά έχοντας κάνει ταυτόχρονα πολύ σημαντικά βήματα ευστάθειας, αναπτυξιακής προοπτικής, αναδιοργάνωσης και κυρίως αξιοπιστίας. Αυτό δεν ήταν ούτε τυχαίο, ούτε δεδομένο, ούτε αυτονόητο. Απαίτησε προσήλωση στο βασικό στόχο που ήταν η τήρηση των βασικών δεσμεύσεων έναντι των «δανειστών» και η έξοδος από το Μνημονιακό πρόγραμμα, αλλά με όρους έντιμης διαχείρισης, δικαιότερης κατανομή βαρών, προτεραιότητας στη στήριξη των αδύναμων και των συλλογικών αγαθών (Υγεία, Παιδεία, Κοινωνική Προστασία), καθώς και θεσμικής εξυγίανσης σε όλα τα επίπεδα. Έτσι καταφέραμε να κρατήσουμε την κοινωνία όρθια, χωρίς σοβαρές αναταραχές, ενισχύοντας τη διεθνή θέση και το κύρος της χώρας και διατηρώντας -σε μια εποχή χαμηλών προσδοκιών- μια «χαραμάδα» αισιοδοξίας για ένα μέλλον με ευημερία και αξιοπρέπεια.
Οι ανασφάλιστοι…
Στην Ελλάδα της κρίσης, παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς και παρά τη μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις ανάγκες και στους διαθέσιμους πόρους, καταφέραμε να εξασφαλίσουμε την καθολική, δωρεάν και ισότιμη πρόσβαση των ανασφάλιστων πολιτών ( πού εξακολουθούν να είναι πάνω από το 20% του πληθυσμού) στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, σύμφωνα με τον υπουργό. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά στο πλαίσιο της ομιλίας του:
Καταφέραμε επίσης να στηρίξουμε και να σταθεροποιήσουμε τη δημόσια περίθαλψη, να ανοίξουμε μέτωπο με τα διαχρονικά προβλήματα της διαφθοράς στο Σύστημα Υγείας, να διασφαλίσουμε την αξιόπιστη υγειονομική φροντίδα των χιλιάδων προσφύγων-μεταναστών, θωρακίζοντας υγειονομικά τη χώρα και μην επιτρέποντας να μετατραπεί το προσφυγικό σε πρόβλημα Δημόσιας Υγείας. Κυρίως όμως, καταφέραμε να προωθήσουμε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στο Σύστημα Υγείας που διασφαλίζουν την ποιότητα των υπηρεσιών και τη βιωσιμότητα του. Κορυφαία τομή υπήρξε η μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, που οργανώνεται πλέον με βάση νέες αποκεντρωμένες δομές (Τοπικές Μονάδες Υγείας), τον οικογενειακό γιατρό και την ομάδα υγείας. Το κεντρικό μήνυμα της μεταρρύθμισης είναι ότι η ΠΦΥ αποτελεί το «κλειδί» για μια Υγεία ανοιχτή σε όλους, για την ελεύθερη πρόσβαση σε συνεχή, τεκμηριωμένη και ολοκληρωμένη υγειονομική φροντίδα.
Περιορισμός ανισοτήτων
Η Υγεία για μας είναι κρίσιμη παράμετρος για την ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία και έχει αποδειχθεί ότι ο περιορισμός των ανισοτήτων στην πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας έχει θετική επίπτωση στο ΑΕΠ μιας χώρας ( 1% μείωση των ανισοτήτων συμβάλει σε αύξηση 0.15% του ΑΕΠ). Αυτός είναι και ο «πυρήνας» της πολιτικής μας : η Ισότητα στην Υγεία μέσω της Καθολικής Κάλυψης. Για μας η καθολική κάλυψη υγείας δεν είναι μια διακήρυξη χωρίς περιεχόμενο, δεν είναι μια κοινωνικά «ουδέτερη» ή «τεχνοκρατική» προσέγγιση – είναι ένα βαθύτατα πολιτικό πρόσταγμα ισότητας και δικαιοσύνης στην κατανομή των δημόσιων πόρων υγείας και στην αποτελεσματική υγειονομική φροντίδα των ανθρώπων. Γι’ αυτό και δεν είναι κατοχυρωμένη ακόμα και για πλούσιες χώρες με πολύ υψηλές δαπάνες υγείας. Το κρίσιμο ζήτημα είναι η πολιτική βούληση για κοινωνική αναδιανομή και ενίσχυση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας.
Το στοίχημα τώρα είναι να καλύψουμε με μεγαλύτερη επάρκεια και κυρίως με ποιοτικότερες υπηρεσίες, τις νέες ανάγκες υγειονομικής και ψυχοκοινωνικής φροντίδας: αποθεραπεία – αποκατάσταση, γηριατρική, νόσος Altzheimer, άνοια, στεγαστικές δομές για άτομα με βαριά σωματική – νοητική αναπηρία ή ψυχική νόσο, παρηγορητική φροντίδα και φροντίδα τελικού σταδίου, υπηρεσίες οδοντιατρικής φροντίδας και στοματικής υγείας, ειδική αγωγή και ειδική θεραπεία για παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού ή παρουσιάζουν σοβαρές γνωσιακές –μαθησιακές διαταραχές , παρεμβάσεις πρόληψης, μείωσης βλάβης, αποτοξίνωσης, ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και επανένταξης εξαρτημένων ατόμων. Προϋπόθεση για την επαρκή κάλυψη των νέων υγειονομικών και κοινωνικών αναγκών είναι η σταδιακή υποχώρηση της λιτότητας και η δημιουργία αυξημένου «δημοσιονομικού χώρου» για Δημόσια Περίθαλψη και Κοινωνικό Κράτος στη μεταμνημονιακή περίοδο. «Μεροληψία» υπέρ του Δημόσιου Συστήματος Υγείας, άρση επιβαρύνσεων των ασθενών, αύξηση του capacity των δημόσιων δομών με επικουρική αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα χρειαζόμαστε, και όχι ΣΔΙΤ στην Υγεία και νέα μετακύλιση του κόστους της στους πολίτες. Αυτό ακριβώς αποτυπώνεται στο πολυνομοσχέδιο της 4ης αξιολόγησης που σήμερα ξεκινά η συζήτηση του στη Βουλή. Συμφωνήθηκε η σταδιακή αναμόρφωση των ορίων των κλειστών προϋπολογισμών του 2018 με βάση την προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ ( για το 2019 υπολογίζεται γύρω στα 100 εκ. ευρώ ). Θεωρώ πολύ σημαντική τη δέσμευση που έχει ήδη εκφραστεί από εκπροσώπους του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και της αγοράς, ότι « ο ιδιωτικός τομέας θα συνδράμει αποτελεσματικά, ευέλικτα, ειλικρινά και καλόπιστα στο αίτημα για καθολική υγειονομική κάλυψη, μέσα σε ένα σύγχρονο, βιώσιμο και αποτελεσματικό Δημόσιο Σύστημα Υγείας».
Διαρθρωτικές αλλαγές
Είμαστε σε μια φάση που υλοποιούνται όχι μόνο οριζόντια μέτρα αλλά πολύ κρίσιμες διαρθρωτικές αλλαγές για την ποιότητα της υγειονομικής φροντίδας και τη βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές οφείλουν να υπηρετούν τους 3 στρατηγικούς στόχους του Υπουργείου Υγείας:
1. Καθολική κάλυψη των αναγκών υγείας του πληθυσμού μέσα από ένα αναβαθμισμένο και αποτελεσματικό Δημόσιο Σύστημα Υγείας
2. Βελτίωση της Διοίκησης του ΕΣΥ και αποδοτική λειτουργία των δημόσιων δομών υγείας μέσω διαφανούς και αποτελεσματικής διακυβέρνησης που υπόκειται στις αρχές της δημόσιας λογοδοσίας και του κοινωνικού ελέγχου
3. Βιώσιμη χρηματοδότηση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας με συνέργεια των πόρων από τη γενική φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση , με περιορισμό των οικονομικών εμποδίων στην καθολική κάλυψη του πληθυσμού και των «καταστροφικών» ίδιων δαπανών των πολιτών, καθώς και με ουσιαστικό έλεγχο της προκλητής ζήτησης, της σπατάλης και της διαφθοράς στο Σύστημα Υγείας.
Φαρμακευτική πολιτική
Για το μείζον κεφάλαιο της φαρμακευτικής πολιτικής, τόνισε πως το αδιέξοδο της μνημονιακής πολιτικής είναι δεδομένο όπως είναι αυτονόητη η ανάγκη μεταρρυθμιστικών βημάτων. Προωθούμε ένα νέο «μείγμα» φαρμακευτικής πολιτικής με προτεραιότητα στην ανάπτυξη αξιόπιστου μηχανισμού αξιολόγησης της φαρμακευτικής καινοτομίας και των τεχνολογιών υγείας (ΗΤΑ) σε συνδυασμό με τη διαπραγμάτευση προσιτών τιμών αποζημίωσης για τα ακριβά φάρμακα, θεραπευτικά πρωτόκολλα και Μητρώα ασθενών, αλλαγές στο πεδίο της τιμολόγησης και αποζημίωσης, κλειστοί προϋπολογισμοί ανά θεραπευτική κατηγορία, αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων στη φαρμακευτική αγορά μέσω της μείωσης της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος, σταδιακή άρση της επιβάρυνσης των πολιτών για την κάλυψη των φαρμακευτικών τους αναγκών. Στην κατεύθυνση της διασφάλισης των ελάχιστων δυνατών κοινωνικών και πολιτικών συναινέσεων, το Υπουργείο Υγείας έχει συγκροτήσει ένα εργαλείο θεσμικού διαλόγου ( την Επιτροπή Παρακολούθησης της φαρμακευτικής δαπάνης ) με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων στην αγορά φαρμάκου, ενώ είναι σε εξέλιξη η συγκρότηση με απόφαση του Προέδρου της Βουλής Ειδικής Διακομματικής Επιτροπής για τη φαρμακευτική πολιτική, στην οποία έχουν κληθεί όλες οι δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις να συνεισφέρουν , παρά τις διαφορές μας, με επεξεργασμένες και εφαρμόσιμες προτάσεις. Θεωρούμε ότι αυτή η διαδικασία, στο βαθμό που θα λειτουργήσει παραγωγικά, θα είναι ένα σημαντικό βήμα ωριμότητας και θεσμικής σοβαρότητας από όλους μας και θα στείλει στο χώρο του Φαρμάκου το αναγκαίο «σήμα» προβλεψιμότητας και βιωσιμότητας που όλοι οι παράγοντες της αγοράς και της κοινωνίας των πολιτών(επαγγελματίες υγείας, Σύλλογοι Ασθενών κλπ) ζητούν.
