Η πανδημία του κορωνοϊού εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να επηρεάζει τις αγοραστικές και διατροφικές συνήθειες του καταναλωτικού κοινού λόγω των μεγάλων επιπτώσεων που προκάλεσε σε κοινωνικό, υγειονομικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Στη διάρκεια της πανδημίας, όσον αφορά την κατανάλωση τροφίμων, παρατηρήθηκε μια παγκόσμια αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες, καταρχήν λόγω της αρχικής αγοράς πανικού λόγω της έλλειψης διαθέσιμων τροφίμων, καθώς και της κατανάλωσης μεταποιημένων προϊόντων ή τροφίμων πλούσιων σε υδατάνθρακες, επειδή αυτά θα μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγή σεροτονίνης και να αποτρέψουν την κατάθλιψη και τις εναλλαγές της διάθεσης. Επιπλέον, σε καταστάσεις χαμηλής σωματικής δραστηριότητας υπάρχει τάση προς την πρόσληψη αυτής της ομάδας τροφίμων, οδηγώντας σε επιδείνωση των διατροφικών συνηθειών των διαφόρων πληθυσμών που μελετήθηκαν.
Όλες αυτές οι αλλαγές προκάλεσαν μεταβολές στην ψυχική υγεία, και απώλεια μυϊκής μάζας που σχετίζεται με την αύξηση του σωματικού λίπους και βάρους, εκτός από την προώθηση άλλων χρόνιων ασθενειών όπως ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι οποίες ήταν ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας, λόγω των κινδύνων νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Υγιεινός τρόπος ζωής και lockdown
Μόλις επιβλήθηκαν τα Lockdown, δημοσιεύθηκε μια σειρά συμβουλών σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής ενός υγιεινού τρόπου ζωής, συμφωνώντας στη σύσταση να δοθεί προτεραιότητα στα βασικά διατροφικά στοιχεία της μεσογειακής διατροφής (φρούτα και λαχανικά, δημητριακά, πολυακόρεστα λίπη κ.λπ.), εκτός από την αποφυγή περισπασμών κατά την κατανάλωση γευμάτων, τον καθορισμό του καταλληλότερου χρόνου για φαγητό και την εκτέλεση σωματικής δραστηριότητας σε καθημερινή βάση, για την αποφυγή προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με καθιστική ζωή.
Όταν αναλύθηκαν όλα αυτά τα δεδομένα στην Ισπανία, η επιστημονική βιβλιογραφία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε βελτίωση της ποιότητας της διατροφής και, υπό αυτή την έννοια, μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων τροφίμων, σε συνδυασμό με αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και μεγαλύτερη προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή.
Νέα μελέτη που πραγματοποιήθηκε από Ισπανούς επιστήμονες, έχει ως στόχο να αναλύσει κατά πόσον οι συνήθειες υγιεινής και διατροφής των Ισπανών επηρεάστηκαν από την πανδημία μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων.
Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε έρευνα όπου αξιολογήθηκαν οι κοινωνικοδημογραφικές πτυχές, η γενική διατροφή και η πρόσληψη διαφορετικών ομάδων τροφίμων, η σωματική δραστηριότητα και οι τοξικές συνήθειες, με στόχο τον ισπανικό ενεργό πληθυσμό. Αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε Ισπανούς ενήλικες (25-65 ετών).
Τι δήλωσαν οι καταναλωτές;
Η νέα αυτή μελέτη, σε αντίθεση με παλαιότερες, αποκάλυψε πολύ υγιεινά πρότυπα διατροφικών συνηθειών σε όλα τα θέματα που εξετάστηκαν.
Ο βαθμός προσκόλλησης στη μεσογειακή διατροφή ήταν υψηλότερος από αυτόν που αποδείχθηκε σε άλλες μελέτες. Από την άλλη, η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων έτρωγε μεταξύ 3 και 5 γευμάτων την ημέρα και τα μισά από αυτά ξόδεψαν μεταξύ 30 λεπτών και 1 ώρας καταναλώνοντας αυτά τα γεύματα. Μια στατιστικά σημαντική συσχέτιση βρέθηκε μεταξύ της ηλικίας και του χρόνου που αφιερώνεται στα γεύματα: καθώς η ηλικία αυξανόταν, περισσότερος χρόνος αφιερώθηκε στα γεύματα. Τα περισσότερα από τα άτομα δεν παρήγγειλαν φαγητό στο σπίτι στο στάδιο μετά τον εγκλεισμό, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπήρχε μια εδραιωμένη συνήθεια στον πληθυσμό της χώρας να μαγειρεύουμε στο σπίτι, μια πρακτική που αυξήθηκε σε συχνότητα κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού στην Ισπανία στο πρώτο κύμα της πανδημίας.
Βρέθηκαν συσχετίσεις μεταξύ της παραγγελίας τροφίμων στο σπίτι και της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, καθώς όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των delivery τόσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση αλμυρών σνακ, επεξεργασμένων αρτοσκευασμάτων και ζαχαρούχων ποτών.
Από την άλλη πλευρά, η επιστροφή στη διά ζώσης εργασία εμπόδισε τη συνήθεια του σπιτικού μαγειρέματος, αφού πλέον δεν μπορούσαν να αφιερώσουν τον συνιστώμενο χρόνο στα γεύματα και τις διαδικασίες παρασκευής τους. Ως εκ τούτου, οι άνθρωποι κατανάλωναν προψημένα και επεξεργασμένα τρόφιμα με αμφισβητούμενη θρεπτική αξία.
Η θετική συνήθεια της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, βελτιώθηκε κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, αυξανόμενη κατά 27% και 21%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από την πανδημία. Αύξηση παρουσίασε και η κατανάλωση οσπρίων στο ένα τέταρτο του πληθυσμού κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού. Όσον αφορά την πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων, στη χώρα, παρατηρήθηκε ότι, κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, σχεδόν το 90% των ατόμων κατανάλωναν συνήθως 12 εβδομαδιαίες μερίδες αυτών των τροφίμων κατά μέσο όρο.
Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος μειώθηκε κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού κυρίως λόγω της δυσκολίας αγοράς του λόγω των αγορών πανικού που πραγματοποιήθηκαν τις εβδομάδες πριν από την κατάσταση συναγερμού.
Μετά τον εγκλεισμό, παρατηρήθηκε ότι, η πρόσληψη αλμυρών σνακ, επεξεργασμένων αρτοσκευασμάτων και αναψυκτικών σε εβδομαδιαία βάση, μειώθηκε.
Διατροφικά μαθήματα από την πανδημία COVID-19
Η κατανάλωση των απαραίτητων θερμίδων δεν ταυτίζεται με πληρότητα ποικίλων ποιοτικών θρεπτικών συστατικών προς υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος και των αναγκών του οργανισμού, κάτι που έχει διαπιστωθεί κατά την εξελισσόμενη πανδημία. Η ηλικία, το ιατρικό και διατροφικό ιστορικό, η παρουσία υποκείμενων νοσημάτων ή παχυσαρκίας, η ικανότητα κατάποσης, η ποιότητα της διατροφής, η ύπαρξη φυσικής δραστηριότητας και προφανώς το ιικό φορτίο στο οποίο εκτέθηκε πιθανώς κάποιος, παίζουν ρόλο στην ιδιοσυγκρασιακή αντίδραση του κάθε οργανισμού στον νέο κορωνοϊό αλλά και στη διατροφική θεραπεία εντός και εκτός νοσοκομείου.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Κλινικής Διατροφής & Μεταβολισμού (ESPEN), η πρόληψη και η διάγνωση του κινδύνου και της παρουσίας δυσθρεψίας είναι από τα πρώτα βήματα που εντάσσονται στην αξιολόγηση και διαχείριση όλων των ατόμων που έχουν προσβληθεί από τον κορονοϊό COVID-19, και ιδιαίτερα των ευπαθών ομάδων.
Η δυσθρεψία δεν χαρακτηρίζεται μόνο από χαμηλή μυϊκή μάζα αλλά και απόαδυναμία διατήρησης υγιούς σωματικής σύστασης, όπως στην περίπτωση των παχύσαρκων ατόμων. Ειδικότερα, ο COVID-19 μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, έμετο και διάρροια μειώνοντας την πρόσληψη και την απορρόφηση τροφής, ενώ αυτή καθεαυτή η νοσηλεία υποθάλπτει τη δυσθρεψία μέσω του αυξημένου καταβολισμού και της αυξημένης απώλειας μυϊκής μάζας και λειτουργικότητας. Συνεπώς, η καλή κατάσταση θρέψης αποτελεί πλεονέκτημα για τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο λοίμωξης COVID-19.
Πληθυσμιακές ομάδες υψηλού διατροφικού κινδύνου(με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά):
- Ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός παχύσαρκων ανά τον κόσμο.
- Άτομα με ένα ή περισσότερα υποκείμενα νοσήματα.
- Οι ηλικιωμένοι.
Άτομα με σαρκοπενία, προβλήματα μάσησης και κατάποσης, ψυχοκοινωνικά προβλήματα, πνευματική δυσλειτουργία, χαμηλό οικονομικό εισόδημα.
Πρόληψη: τι κάνω με την υγεία και τη διατροφή μου;
Οι#healthyathome καμπάνιες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WorldHealthOrganization–WHO) επικεντρώθηκαν και ενθάρρυναν τη διατήρηση βέλτιστης σωματικής και ψυχικής υγείας όλων κατά τη διάρκεια της καραντίνας, μέσα από 5 βασικούς πυλώνες: φυσική δραστηριότητα, υγιεινή διατροφή, φροντίδα παιδιών, διακοπή καπνίσματος, ψυχική υγεία. Με τη σταδιακή επάνοδο στην κανονικότητα, τα διατροφικά μαθήματα της πανδημίας πρέπει να γίνουν πράξη μέσα από τα ακόλουθα βήματα προς όφελος της υγείας που αποτελεί προτεραιότητα, και για την όσο το δυνατόν καλύτερη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι σε κάθε είδους λοίμωξη:
Εκτίμηση και αξιολόγηση της κατάστασης θρέψης από διαιτολόγο-διατροφολόγο, που εμπεριέχει κατάλληλο διαγνωστικό έλεγχο για τον καθένα (πχ γενική αίματος, σάκχαρο, επίπεδα σιδήρου, βιταμίνη D, θυρεοειδής κ.α.)
Εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο προς βελτίωση της κατάστασης θρέψης και για διαχείριση βάρους σε περίπτωση παχυσαρκίας, με σεβασμό στο εργασιακό πρόγραμμα, τις διατροφικές συνήθειες και προτιμήσεις, και με στόχο την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και την καλή υγεία. Μπορεί να διεξάγεται και μέσω τηλεδιάσκεψης, τηλεφώνου ή άλλων τεχνολογικών μέσων προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού.
Διαμόρφωση ορθών διατροφικών συνηθειών και διατροφική εκπαίδευση προκειμένου το άτομο να αποκτήσει μια υγιή σχέση με το φαγητό και να απολαμβάνει την τροφή δίχως τύψεις εντός και εκτός σπιτιού, με ποικίλους αγαπημένους συνδυασμούς και ποιοτικά θρεπτικά συστατικά, δίχως να στερείται τίποτα.
Η Μεσογειακή Διατροφή ήρθε για ακόμη μια φορά στο προσκήνιο ως ένα αποδεδειγμένα ισορροπημένο διατροφικό πρότυπο ευεργετικό για την υγεία και την πρόληψη χρόνιων παθήσεων, καθώς ενισχύει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα και συμβάλλει καίρια στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Χαρακτηρίζεται από αυξημένες φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, ενώ αντικαθιστά τα κορεσμένα και trans λιπαρά με μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και επίσης συμπλέει με τις διατροφικές συστάσεις του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας. Σημαντικά στοιχεία του Μεσογειακού διατροφικού προτύπου θεωρούνται επιπλέον τα οικογενειακά γεύματα γύρω από το τραπέζι, κόκκινο κρασί με μέτρο και καθημερινή σωματική δραστηριότητα.
Καταναλώστε ποικιλία τροφίμων φυτικής προέλευσης: φρέσκα φρούτα καιλαχανικά, δημητριακάολικής αλέσεως, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους, ταχίνι.
Επιλέξτε παρθένο ελαιόλαδοως βασική πηγή λίπους. Επιπρόσθετες πηγές καλών λιπαρών: ψάρια και θαλασσινά, αβοκάντο, ξηροί καρποί και σπόροι, ταχίνι.
Αφαιρέστε το ορατό λίπος από το κρέας και την πέτσα από το κοτόπουλο, προτιμήστε μεθόδους μαγειρικής όπως το βράσιμο, το μαγείρεμα στον φούρνο και στον ατμό.
Επιλέξτε γαλακτοκομικάμε χαμηλά λιπαρά, αυγά και πουλερικά, αντί γιατακτική κατανάλωση κόκκινου κρέατος.
Αποφύγετε υπερκατανάλωση αλκοόλ και ζάχαρης.Δώστε φρούτα στα παιδιά, όχι γλυκά.
Αποφύγετε τα τυποποιημένα επεξεργασμένα προϊόντα που περιέχουν πολύ νάτριο και κορεσμένα λιπαρά ή ζάχαρη.
Πιείτε άφθονο νερό καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας για καλή ενυδάτωση εκ των έσω.
Επιλέξτε θηλασμό, αποκλειστικό για 6 μήνες και συνεχιζόμενο έπειτα παράλληλα με τις στερεές τροφές για 2 χρόνια ή και περισσότερο. Το μητρικό γάλα περιέχει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και αντισώματα.
Δεν έχει διαπιστωθεί μετάδοση του COVID-19 από τα τρόφιμα, αλλά από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ωστόσο, οι κανόνες προσωπικής υγιεινής επίσης αφορούν την κουζίνα και την μαγειρική. 5 συμβουλές του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας για ασφαλή κατανάλωση τροφής:
- 1. Πλύνετε τα χέρια σας προτού πιάσετε και χειριστείτε τρόφιμα στην κουζίνα
- 2. Διαχωρίστε ωμά και μαγειρεμένα
- 3. Μαγειρέψτε τις τροφές επαρκώς
- 4. Διατηρείστε τις τροφέςσε ασφαλείς θερμοκρασίες
- 5. Χρησιμοποιήστε καθαρό νερό και καθαρές πρώτες ύλες εντός ημερομηνίας λήξης
- Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
