- Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός
Τα παράδοξα των αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τα εναλλακτικά προϊόντα για τον έλεγχο του καπνίσματος και τη μείωση της βλάβης είναι ένα απο τα θέματα που ανέδειξε το 6th Summit Tobacco Harm Reduction που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, από τον φορέα SCOHRE.
Η αποτελεσματικότητα που έχουν οι αντικαπνιστικές εκστρατείες, η Ευρωπαϊκη νομοθεσία για το κάπνισμα, ο ρόλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και το παράδειγμα μείωσης της βλάβης που έρχεται απο το snus (ενός μασώμενου προϊόντος καπνού που διατίθεται στη Σουηδία ως εναλλακτική λύση για την κατανάλωση τσιγάρων, αλλά απαγορεύεται οπουδήποτε αλλού στην Ε.Ε) συζητήθηκαν εκτενώς στο πάνελ «Τι χρειάζεται για να προβληθούν τα οφέλη από τη μείωση της βλάβης;», με τη συμμετοχή δύο Ελλήνων επιστημόνων.
Ο David Sweanor, από τον Καναδά, η Marewa Glover, από την Νέα Ζηλανδία, ο Fernando Bueno, από την Ισπανία, ο Martin Cullip, από τις ΗΠΑ και ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, από την Ελλάδα, παρουσίασαν τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα και τις συνήθειες των καπνιστών, σε μια συζήτηση υπό τον συντονισμό του Έλληνα Καρδιολόγου Δημήτρη Ρίχτερ.
Παραμένουν …θεριακλήδες οι Ελληνες
Οι Έλληνες φαίνεται πως διατηρούν τα σκήπτρα με τα υψηλότερα ποσοστά καπνίσματος σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς η χώρα μας βρίσκεται στην πρώτη θέση με ποσοστό 41% των ενήλικων να είναι καπνιστές. Μεταφράζοντας τα ποσοστά, οι καπνιστές υπολογίζονται σε 2,2 εκατομμύρια, ενώ περίπου οι 700 χιλιάδες εξ’ αυτών είναι χρήστες εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης.
«Οι κύριες αιτίες πολλών θανάτων παγκοσμίως θα μπορούσαν να προληφθούν, εάν οι άνθρωποι είχαν πρόσβαση σε εναλλακτικές λύσεις, αντί για τα καιόμενα, αποδεδειγμένα πιο βλαβερά τσιγάρα» σημειώνει ο David Sweanor, στην εναρκτήρια ομιλία του, υπογραμμίζοντας πως «η καύση σκοτώνει τους ανθρώπους σε μεγάλο ποσοστό και θα δούμε ότι θα συνεχιστεί να συμβαίνει το ίδιο εάν δεν προσφέρουμε λογικές εναλλακτικές λύσεις. Πρέπει να δίνουμε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να λαμβάνουν τις καλύτερες αποφάσεις για τη διασφάλιση της δική τους υγείας».
Κάπνισμα και θνησιμότητα
Σε διεθνές επίπεδο, παρόλο που γίνονται προσπάθειες περιορισμού του καπνίσματος, εκτιμάται ότι σήμερα οι καπνιστές αγγίζουν το 1 δισεκατομμύριο. Τα νούμερα παραμένουν αμείλικτα όταν αναλύουμε τους πρόωρους θανάτους από νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Τα ανωτέρω δεδομένα έχουν φέρει στο προσκήνιο εντονότερα τη συζήτηση για τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα, η οποία βρίσκεται και στο επίκεντρο της παγκόσμιας στρατηγικής πολλών χωρών, αναζητώντας λύσεις.
«Η διακοπή καπνίσματος είναι απαραίτητη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καλείται να υιοθετήσει καινοτόμα μέτρα για την καταπολέμηση του» σημειώνει ο Fernando Bueno, τονίζοντας πως «Η επερχόμενης δέκατη συνόδος των χωρών που συμμετέχουν στη σύμβαση-πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού (WHO FCTC) στον Παναμά αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία γι’ αυτό τον σκοπό. Στο πλαίσιο αυτό, η Ισπανία αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, ως εκ περιτροπής στην Προεδρεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπό αυτή τη θέση η Ισπανία μπορεί να συμβάλει στην απαραίτητη ενημέρωση για τιςεπιτυχημένες παγκόσμιες πολιτικές για τη διεχείριση του καπνίσματος, προκειμένου να μειωθεί αποτελεσματικότερα ο υψηλός αριθμός των καπνιστών».
Όλοι οι ειδικοί δήλωσαν εμφατικά ότι η διακοπή του καπνίσματος και η πρόληψη παραμένουν οι δύο πιο αποτελεσματικές στρατηγικές. Ωστόσο φαινεται ότι δεν υπάρχει μεγάλη πρόοδος. Συμφώνησαν όλοι ότι η επιστήμη χρειάζεαται να επιστρατεύση την καινοτομία προκειμένου να κάνει τη διαφορά και να μειωθούν οι βλάβες σε όσους ενήλικους καπνιστές επιμένουν να χρησιμοποιούν προϊόντα νικοτίνης. Μολονότι οι επιλογές, όπως προκύπτουν από τα ερευνητικά δεδομένα είναι αρκετές, πολλές χώρες ακολουθούν διαφορετικές πρακτικές, όπως επισημαίνουν οι ομιλητές.
Εφαρμογή επιστημονικών δεδομένων
«Βλέπουμε να δημιουργούνται ευρωπαϊκοί κανονισμοί χωρίς να λαμβάνονται υπόψη επιστημονικά δεδομένα που θα μπορούσαν να προσφέρουν λύσεις στην κατεύθυνση της μείωσης της βλάβης. Για παράδειγμα, η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τα προϊόντα μειωμένης βλάβης συντάχθηκε από ομάδα επιστημόνων που δεν έχουν κάποια ενασχόληση με τον τομέα των καπνικών» όπως τονίζει ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, MD, MPH, υπογραμμίζοντας πως «Στην μελέτη υπήρχε μια ολόκληρη ενότητα που συζητούσε για τον αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου και τις καρδιαγγειακές παθήσεις από την έκθεση στην νικοτίνη, αλλά ουδεμία αναφορά στα επιδημιολογικά δεδομένα των πολιτών από τη χρήση του προϊόντος snus στη Σουηδία. Δεν είναι παράδοξο αυτό;».
Η Σουηδία έκανε την αλλαγή και για έναν κόσμο απαλλαγμένο από τον καπνό του τσιγάρου, πραγματικότητα. Η σκανδιναβική χώρα είναι η «γενέτειρα» του καπνικού προϊόντος snus, το οποίο είναι εξαιρετικά δημοφιλές, μετατρέποντας τη Σουηδία στην πρώτη smoke-free χώρα της Ευρώπης, με ποσοστά καπνιστών τσιγάρου κάτω από το 5%. Την ίδια στιγμή οι άντρες Σουηδοί, οι οποίοι χρησιμοποιούν σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα το προϊόν, έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά καρκίνων του πνεύμονα στην Ευρώπη
«Μελέτη σχετικά με τους κινδύνους πρόκλησης εγκεφαλικού επεισοδίου, στην οποία αναλύθηκαν διαχρονικά δεδομένα από 130.000 χρήστες snus στη Σουηδία, που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Karolinska και όχι από μια επιστημονική ομάδα κάποιας καπνοβιομηχανίας, έδειξε μηδενικό κίνδυνο πρόκλησης εγκεφαλικού επεισοδίου. Είτε αυτό είναι αιμορραγικό, είτε ισχαιμικό, μεταξύ χρηστών snus, σε σύγκριση επίσης με τους μη καπνιστές, μη χρήστες οποιουδήποτε προϊόντος» σύμφωνα με όσα τονίζει ο Δρ, Κωνσταντίνος Φαρσαλινός.
«Έχουμε στη διάθεση μας δεδομένα από πειραματόζωα, επιστημονικά δεδομένα εργαστηριακής ανάλυσης και επιδημιολογικά δεδομένα»; όπως τόνισε από πλευράς του ο Martin Cullip, International Fellow.
Εργαστηριακά vs Επιδημιολογικά δεδομένα
«Σε σχετική ερώτηση μου, δεν υπήρξε κάποια ανταπόκριση. Και όταν επανήλθα ρωτώντας γιατί συνεχίζουμε να επιμένουμε να παράγουμε εργαστηριακά δεδομένα και αγνοούμε παντελώς τα επιδημιολογικά, αυτά του πραγματικού κόσμου, μου απάντησαν πως πρέπει να το σκεφτούμε» σημειώνει ο κ. Φαρσαλινός σχετικά με πρόσφατη επαφή που είχε με ερευνητές στην Γερμανία.
«Έχουμε στη διάθεση μας γνώση 30 ετών. Γνωρίζουμε τι έχει συμβεί στην Σκανδιναβία, καθώς το snus αποτελεί παράδοση από τη δεκαετία του ’70. Στη Σουηδία υπήρξε μεγάλη μετακίνηση του πληθυσμού από το παραδοσιακό κάπνισμα στη χρήση snus στη δεκαετία του ’80 και στις αρχές του ’90. Τότε έγινε η μετάβαση από το παραδοσιακό τσιγάρο στη χρήση snus, και φτάσαμε σήμερα η Σουηδία να είναι η μόνη χώρα δίχως προϊόντα καπνού στον κόσμο» σημειώνει.
Σύμφωνα με τον κ. Φαρσαλινό, το ποσοστό χρήσης νικοτίνης στις ΗΠΑ, είναι παρόμοιο με το μέσο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο και ανέρχεται περίπου στο 24%.
«Στη Σουηδία, η συντριπτική πλειοψηφία προέρχεται από το snus, ενώ στην Ευρώπη προέρχεται από τα τσιγάρα καπνού. Αποτέλεσμα είναι να έχουμε τα μισά ή και λιγότερα ποσοστά θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο του πνεύμονα και καρκίνο σε άλλα όργανα στην Σουηδία, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση».
Σκάνδαλο Δημόσιας Υγείας
«Έχουμε ήδη στην διάθεση μας ένα πραγματικό παγκόσμιο παράδειγμα με τα καλύτερα δυνατά μακροπρόθεσμα επιδημιολογικά στοιχεία. Και τι έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση;
Πρόκειται για σκάνδαλο κατά της Δημόσιας Υγείας. Θα έπρεπε να νιώθουμε πραγματικά αμήχανα με αυτό.
Δεν υπάρχει άλλο προϊόν μείωσης της βλάβης με αυτό το υψηλό επίπεδο αποδεικτικών στοιχείων από το snus. Το παράδοξο είναι ότι οι αρχές στην Ευρώπη απαγορεύουν το προϊόν, τη στιγμή που η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει εγκρίνει τον ισχυρισμό μειωμένου κινδύνου για το snus. Πωλείται κανονικά στις Ηνωμένες Πολιτείες» καταλήγει ο κ. Φαρσαλινός.
To snus καταφέρνει να δώσει στον χρήστη τη νικοτίνη που χρειάζεται, χωρίς τις τοξικές ουσίες που βρίσκονται στο καιόμενο τσιγάρο. Φτιάχνεται από ψιλοκομμένο καπνό, νερό, αλάτι και αρωματικές ύλες. Σε αντίθεση με άλλα μη καιόμενα προϊόντα καπνού, το σουηδικό snus παστεριώνεται μέσω μιας διαδικασίας επεξεργασίας με θερμότητα και παράγεται με χρήση καπνού και τεχνολογιών που έχουν ως αποτέλεσμα οι νιτροζαμίνες που ανιχνεύονται στον καπνό (TSNA), τα βαριά μέταλλα και άλλες πιθανώς επιβλαβείς χημικές ενώσεις να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.
«Οι καταναλωτές δεν είναι το ίδιο ενήμεροι με εμάς τους επιστήμονες και δεν γνωρίζουν αρκετά γι’ αυτά τα προϊόντα. Εμείς όμως γνωρίζουμε αρκετά. Αυτά τα προϊόντα δεν εμφανίστηκαν χθες. Υπάρχουν εδώ και 20 χρόνια» σημειώνει από πλευράς του ο Martin Cullip.
«Ξέρουμε λοιπόν πολλά για αυτά τα προϊόντα και το γεγονός ότι τα προϊόντα απαγορεύονται όταν πιο επιβλαβή προϊόντα εξακολουθούν να είναι ευρέως διαθέσιμα, είναι εκπληκτικό» καταλήγει.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
