- Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός
Αποκαλυπτικά είναι τα ευρήματα της πρώτης πανελλαδικής έρευνας για τις στάσεις και απόψεις του πληθυσμού αναφορικά με τη σχέση ασθενών με το γιατρό τους και την αντιλαμβανόμενη κατάσταση της υγείας τους, που διεξήχθη υπό την επιστημονική ευθύνη της Δρ. Έφη Σίμου, προέδρου του Ινστιτούτου Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ποσοστό 30,8% των συμμετεχόντων στην έρευνα, χρειάστηκε να επισκεφτεί γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες για κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει. Το αντίστοιχο ποσοστό για παροδικό νόσημα ή ατύχημα καταγράφεται στο 44,8% του δείγματος.
Από όσους δήλωσαν ότι είχαν κάποιο χρόνιο ή παροδικό νόσημα, αλλά δεν επισκέφτηκαν το γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες, το 63,3% θεώρησε ότι δεν ήταν κάτι σοβαρό. Το 34,8% γνώριζε τι πρέπει να κάνει λόγω προηγούμενης εμπειρίας. Ενώ το 15,6% δεν επισκέφτηκε το γιατρό, επειδή δεν είχε χρήματα να πραγματοποιήσει την επίσκεψη.
Σχέση εμπιστοσύνης
Ποσοστό 81,4% εμπιστεύεται πάντα και συχνά το γιατρό του. Αντίστοιχα σε ποσοστό 90,1% μπορεί να μιλήσει σε αυτόν με ειλικρίνεια για οτιδήποτε αφορά την υγεία του. Παρόλα αυτά 23,3% διστάζει να μιλήσει στο γιατρό για τον τρόπο ζωής τους και τις καθημερινές τους συνήθειες.
Σε ποσοστό 48% όσοι επισκέφτηκαν το γιατρό περισσότερες από 3 φορές τους τελευταίους 12 μήνες μίλησαν με το γιατρό τους τηλεφωνικά και ζήτησαν διευκρινίσεις. Το 30% αναζήτησε πληροφορίες στο διαδίκτυο και το 21,1% απευθύνθηκε σε ομάδες ασθενών με παρόμοια προβλήματα και ρώτησαν τη γνώμη τους.
Το 34,6% των συμμετεχόντων δηλώνουν ότι η προσωπική θέληση και ο αγώνας επηρεάζουν την εξέλιξη της υγείας τους. Ενώ ποσοστό 50,2% εγκατέλειψε το γιατρό μετά από δυσαρέσκεια. Το 26,4% δήλωσε ότι υπέστη ιατρικό σφάλμα πρόσφατα ή στο παρελθόν.
Συνήθειες με τα φάρμακα
Σύμφωνα με την παρουσίαση της επιστημονικής υπεύθυνης Δρ. Έφη Σίμου, προέδρου του Ινστιτούτου Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ, ποσοστό 73,5% δήλωσαν ότι διαβάζουν πάντα τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων. Μόνο το 28% καταλαβαίνει πάντα. Ενώ το αντίστοιχο ποσοστό αναφορικά με τις οδηγίες στο κουτί των φαρμάκων καταγράφεται σε ποσοστό 54,4% και 40% αντίστοιχα.
Παρότι η πλειοψηφία (79,2%) των συμμετεχόντων θυμάται πώς πρέπει να παίρνει τα φάρμακα. Ωστόσο, το 27,7% διακόπτει τα φάρμακα όταν αισθάνεται καλύτερα και το 23,3% επειδή φοβάται τις παρενέργειες. Το 12,5% γιατί χρησιμοποιεί εναλλακτικές θεραπείες και το 12,4% για οικονομικούς λόγους.
Σε ποσοστό 73,3% συμφωνούν και συμφωνούν απόλυτα ότι οι σημαντικές ιατρικές αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από το γιατρό. Το 82,3% ότι οι ασθενείς θα πρέπει να εμπιστεύονται τους γιατρούς τους. Ενώ μόνο 19,4% δηλώνει ότι στις δύσκολες καταστάσεις είναι καλύτερα για τους ασθενείς να μην τους εξηγείται η κατάσταση υγείας τους. Αξιοσημείωτο είναι πως το 26,8% του δείγματος δήλωσε ότι συμβουλεύεται το σύντροφο του προκειμένου να λάβει μια ιατρική απόφαση με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά φύλο.
Δείγμα 2.000 συνεντεύξεων
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ (HIT), στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης της εκστρατείας ενημέρωσης του Med & Me και παρουσιάστηκε με τη συμμετοχή εκπροσώπων της επιστημονικής κοινότητας και συλλόγων ασθενών. Στα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας, με δείγμα 2.000 συνεντεύξεων, χαιρετισμό και ομιλίες απηύθυναν ο Δρ. Γιάννης Μπουκοβίνας, Πρόεδρος της Εταιρείας Παθολόγων – Ογκολόγων Ελλάδας, (Ε.Ο.Π.Ε), η Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Γιατρών (Κ.Ε.Φ.Ι) και ο Γεώργιος Καλαμίτσης, Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας (Υπουργείο Υγείας).
Συνοψίζοντας η Δρ. Σίμου επισήμανε ότι: «για πρώτη φορά πραγματοποιείται στην Ελλάδα αντίστοιχη έρευνα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.000 ατόμων. Στόχο έχει τη διεξοδική μελέτη των στάσεων, των αντιλήψεων και των συμπεριφορών που επηρεάζουν την επικοινωνία γιατρού- ασθενούς. Τον αλφαβητισμό στην υγεία. Τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή και τη συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων. Ευελπιστεί να συμβάλει, ώστε να βελτιωθεί η επικοινωνία γιατρού- ασθενή. Αποτελεί την ηθική βάση σχέσεων αλληλοσεβασμού, ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών. Αλλά και εξυγίανσης της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης». Δήλωσε επίσης ότι «η εμπιστοσύνη στο γιατρό θα πρέπει να διαφυλαχθεί και ο σεβασμός, η αξιοπρέπεια και διαφάνεια στη φροντίδα του ασθενή να διασφαλιστούν».
Σχέση ογκολόγου – ασθενούς
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο Δρ. Γ. Μπουκοβίνας τόνισε ότι: «Η σχέση ογκολόγου – ασθενούς περνά μέσα από πολλά στάδια, είναι μία σχέση με πολλές συσχετίσεις, ψυχολογικές, κοινωνικές, αξιών και φιλοσοφίας, ιδιαιτεροτήτων και οικονομικών δεδομένων. Ο γιατρός στην ενημέρωση θα πρέπει να ακροβατεί ανάμεσα στη μη συντριβή του ασθενούς, αλλά και στη μη αποκοίμηση του. Η ενεργός συμμετοχή του ασθενούς στη λήψη αποφάσεων, σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα και κινητοποιώντας δυνάμεις του που είναι χρόνια σε ύπνωση, είναι απαραίτητη στη σύγχρονη άσκηση της ογκολογίας. Η τελική έκβαση της αρρώστιας δεν είναι πάντα το ζητούμενο. Προσμετρώνται και παράμετροι όπως ποιότητα ζωής, προτιμήσεις ασθενών, κλινικό όφελος, ολοκλήρωση κύκλου ζωής».
Ζήτημα εν-συναίσθησης
Η κ. Ζωή Γραμματόγλου δήλωσε επίσης ότι: «για να αλλάξει η σχέση γιατρού ασθενούς, χρειαζόμαστε επαγγελματίες υγείας με εν-συναίσθηση, εκπαιδευμένους στην επικοινωνία με τον ασθενή και την οικογένειά του, ικανούς να διαχειριστούν τα ζητήματα της διάγνωσης, της θεραπείας, της υποτροπής και του πιθανού θανάτου. Οι μελέτες και οι κατευθυντήριες οδηγίες βάσει των οποίων καλούνται να ασκήσουν την ιατρική μιλάνε με αριθμούς και ποσοστά. Μπροστά τους όμως έχουν ανθρώπους και καμιά μελέτη δεν μπορεί να περιγράψει τον κάθε ξεχωριστό καρκινοπαθή. Γι’ αυτό και οι κατευθυντήριες οδηγίες -που τόσο θεοποιούνται στις μέρες μας- μπορεί να είναι η πυξίδα. Όχι όμως και ο οδικός χάρτης στην άσκηση της ιατρικής. Αυτά τα προγράμματα εκπαίδευσης που θα έπρεπε να είναι το αλφαβητάρι της ιατρικής απουσιάζουν προκλητικά από την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας».
Δικαιότερο σύστημα Υγείας
O κ. Γιώργος Καλαμίτσης τόνισε στην ομιλία του ότι: «στην προσπάθεια μας να δημιουργήσουμε ένα αποδοτικότερο, δικαιότερο και χωρίς αποκλεισμούς σύστημα υγείας το οποίο παράλληλα θα περιορίζει την σπατάλη, την κακοδιαχείριση και την διαφθορά, αρχίζουμε και κάνουμε βήματα προς ένα πιο ασθενοκεντρικό μοντέλο. Προαπαιτούμενο αυτής της προσπάθειας οφείλει να είναι η αποκατάσταση της ασυμμετρίας που υπάρχει ανάμεσα στην σχέση γιατρού-ασθενούς. Ο ενημερωμένος ασθενής καθίσταται συνυπεύθυνος για τη λήψη ορθών αποφάσεων για την υγεία του».
Η εκδήλωση και η εκστρατεία ενημέρωσης υλοποιήθηκε με την ευγενική υποστήριξη των εταιρειών: AbbVie, BIANEΞ, GENESIS Pharma.
Για περισσότερες πληροφορίες και ενημέρωση για τη σχέση επικοινωνία γιατρού – ασθενούς και τον αλφαβητισμό στην υγεία επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες:
www.medandme.gr και www.hit.org.gr
