Σε επίπεδα ρεκόρ ήταν τα κρούσματα λιστερίωσης που καταγράφηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος το 2023, σύμφωνα με τις τελευταίες ετήσιες επιδημιολογικές εκθέσεις που δημοσιεύθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).
Το 2023, αναφέρθηκαν συνολικά 10 901 επιβεβαιωμένα κρούσματα λοίμωξης από κολοβακτηρίδια που παράγουν Shiga-τοξίνη (STEC)» σε 30 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ, σημειώνοντας αύξηση 22 % σε σύγκριση με το 2022 και το υψηλότερο ετήσιο ποσοστό κοινοποίησης (3,2 ανά 100 000 κατοίκους) που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα. Η αύξηση των αναφερόμενων κρουσμάτων μπορεί εν μέρει να αποδοθεί στις εργαστηριακές διαγνωστικές εξετάσεις, οι οποίες είναι πιο ευαίσθητες από τις παραδοσιακές μεθόδους εξέτασης και επιτρέπουν την πραγματοποίηση ευρύτερων εξετάσεων πέραν συγκεκριμένων ομάδων ασθενών ή τύπων συμπτωμάτων.
Η λοίμωξη από STEC μεταδίδεται κυρίως μέσω μολυσμένων τροφίμων, νερού ή άμεσης επαφής με μολυσμένα άτομα ή ζώα. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρή γαστρεντερίτιδα, εντεροκολίτιδα και αιμορραγική διάρροια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να οδηγήσει σε αιμολυτικό-ουραιμικό σύνδρομο (HUS), μια σοβαρή πάθηση που προκαλεί προοδευτική νεφρική ανεπάρκεια. Τα παιδιά κάτω των πέντε ετών είναι η ομάδα που πλήττεται περισσότερο.
Ρεκόρ κρουσμάτων λιστερίωσης
Το 2023 αναφέρθηκαν συνολικά 2 993 επιβεβαιωμένα κρούσματα λιστερίωσης με 340 θανάτους, αριθμός που αποτελεί το υψηλότερο ετήσιο ποσοστό που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα. Η λιστερίωση προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένους, έγκυες γυναίκες, νεογέννητα και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Η νόσος συνδέεται με σοβαρές επιπλοκές, όπως μηνιγγίτιδα, εγκεφαλικές λοιμώξεις και απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις του αίματος, γεγονός που την καθιστά μία από τις σοβαρότερες τροφιμογενείς ασθένειες που παρακολουθούνται στην ΕΕ. Η αύξηση του ηλικιωμένου πληθυσμού, σε συνδυασμό με τις μεταβαλλόμενες διατροφικές συνήθειες, όπως η αυξημένη κατανάλωση έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων, ενδέχεται να συμβάλλουν στην ανοδική τάση.
Αύξηση της σοβαρότητας νόσησης
Οι δείκτες σοβαρότητας της νόσου δείχνουν μια αυξανόμενη τάση τόσο για τις λοιμώξεις από STEC όσο και για τη λιστερίωση. Ενώ ο αριθμός των κρουσμάτων HUS σταθεροποιήθηκε σε περίπου 500 το 2023 μετά το ρεκόρ του 2022, η παρακολούθηση των παραλλαγών STEC υψηλής παθογένειας παραμένει κρίσιμη για την καθοδήγηση της διαχείρισης της δημόσιας υγείας. Αυτό περιλαμβάνει την παρακολούθηση των ασθενών και την παροχή βελτιωμένων οδηγιών επιτήρησης.
Οι περισσότεροι υγιείς ενήλικες που εκτίθενται στα βακτήρια της λιστερίωσης δεν εμφανίζουν συμπτώματα, αλλά η διηθητική μορφή της νόσου μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Συνιστάται στις έγκυες γυναίκες να αποφεύγουν τα τρόφιμα υψηλού κινδύνου, καθώς η λοίμωξη μπορεί να επηρεάσει την έκβαση της εγκυμοσύνης.
Μέτρα πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων από STEC και της λιστερίωσης
Για τον μετριασμό του κινδύνου λοιμώξεων και επιδημιών, το ECDC τονίζει τη σημασία των εξής:
Καλές πρακτικές υγιεινής στην παραγωγή και χειρισμό τροφίμων, ιδίως σε περιβάλλοντα όπου υπάρχουν ζώα.
Σωστή προετοιμασία των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένου του πλυσίματος και του ξεφλουδίσματος των λαχανικών, του επαρκούς μαγειρέματος του κρέατος και της χρήσης παστεριωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων.
Ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με την υγιεινή των χεριών, ιδίως για τα παιδιά που επισκέπτονται αγροκτήματα και ζωολογικούς κήπους. Ευαισθητοποίηση των ευάλωτων πληθυσμών σχετικά με τη λιστερίωση και τα τρόφιμα υψηλού κινδύνου, όπως τα έτοιμα προς κατανάλωση προϊόντα ψαριών και κρέατος.
Συνέχιση της απομόνωσης των σχετικών δειγμάτων ασθενών με θετικό αποτέλεσμα PCR και τακτική αναφορά των δεδομένων αλληλουχίας ολόκληρου του γονιδιώματος για σκοπούς επιτήρησης και διαχείρισης της δημόσιας υγείας.
Λιστερίωση: Ποια είναι τα συμπτώματα
Η λιστερίωση είναι μία σπάνια αλλά σοβαρή τροφιμογενής λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο Listeria monocytogenes. Αν και μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε, αποτελεί ιδιαίτερη απειλή για εγκύους, νεογνά, ηλικιωμένους και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πώς μεταδίδεται η λιστερίωση;
Η κύρια οδός μετάδοσης είναι η κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, όπως:
- Μαλακά τυριά από μη παστεριωμένο γάλα
- Καπνιστά ή ωμά ψαρικά
- Αλλαντικά ή προμαγειρεμένα κρέατα
- Προμαγειρεμένα γεύματα που δεν θερμάνθηκαν σωστά
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα της λιστερίωσης μπορεί να εμφανιστούν μέσα σε λίγες ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες μετά την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων:
- Πυρετός και ρίγη
- Μυϊκοί πόνοι
- Ναυτία και διάρροια
- Πονοκέφαλος, δυσκαμψία αυχένα, σύγχυση (σε σοβαρές περιπτώσεις)
Στις εγκύους, μπορεί να προκαλέσει αποβολή, πρόωρο τοκετό ή ακόμα και θάνατο του νεογνού.
Πώς γίνεται η διάγνωση και η θεραπεία;
Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις ή καλλιέργεια δείγματος από ΕΝΥ. Η θεραπεία απαιτεί τη χορήγηση ισχυρών αντιβιοτικών, συνήθως αμπικιλλίνης.
Μπορεί να προληφθεί;
Ναι, με σωστό χειρισμό και κατανάλωση τροφίμων:
- Πλύσιμο χεριών και επιφανειών
- Αποφυγή τροφών υψηλού κινδύνου κατά την εγκυμοσύνη
- Κατανάλωση παστεριωμένων προϊόντων
- Σωστή θερμική επεξεργασία γευμάτων
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε τον ιστότοπο του ECDC.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
Δείτε επίσης
Συναγερμός στην Ευρώπη για επίπεδα ρεκόρ λιστερίωσης
