Διεθνής επιστημονική ομάδα με επικεφαλής ερευνητές του Πανεπιστημίου της Γάνδης (Ghent University) στο Βέλγιο κατάφερε να “ανακατασκευάσει” με εντυπωσιακή ακρίβεια το πρόσωπο μιας γυναίκας που έζησε πριν από περίπου 10.500 χρόνια, στην αρχή της Μεσολιθικής περιόδου.
Η γυναίκα, της οποίας τα λείψανα βρέθηκαν στο σπήλαιο Margaux στην περιοχή Dinant, διέθετε γαλάζια μάτια και πιο ανοιχτόχρωμο δέρμα σε σχέση με άλλους ανθρώπους της ίδιας εποχής στη Δυτική Ευρώπη, σύμφωνα με τους ερευνητές. Αυτά τα χαρακτηριστικά αποκαλύφθηκαν χάρη στην ανάλυση αρχαίου DNA που εξήχθη από το κρανίο της.
Η επικεφαλής του προγράμματος, αρχαιολόγος Isabelle De Groote, δήλωσε στο CNN ότι η γυναίκα ανήκε στον ίδιο γενετικό πληθυσμό με τον γνωστό «Άνθρωπο του Τσένταρ» (Cheddar Man) από τη Βρετανία, αλλά παρουσίαζε σημαντικές διαφορές στον τόνο του δέρματος — ένα εύρημα που αμφισβητεί την ιδέα ότι όλοι οι Μεσολιθικοί Ευρωπαίοι είχαν όμοια χαρακτηριστικά.
«Από τη μελέτη του κρανίου διαπιστώσαμε ότι ήταν ηλικίας μεταξύ 35 και 60 ετών. Είχε υψηλή ράχη στη μύτη, κάτι που παρατηρείται και στον Cheddar Man, καθώς και έντονες υπερόφρυες αποφύσεις, παρά το γεγονός ότι ήταν γυναίκα», σημείωσε η De Groote.
Ένα σπάνιο εύρημα
Τα λείψανα της γυναίκας βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν τη δεκαετία του 1980, μαζί με οκτώ ακόμη γυναικεία σώματα — κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο, καθώς οι Μεσολιθικές ταφές περιλαμβάνουν συνήθως άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Πολλά από τα σκελετικά ευρήματα ήταν καλυμμένα με ώχρα, μια πρακτική που συνδέεται με τελετουργική ή συμβολική συμπεριφορά, ενώ κάποια σώματα ήταν προσεκτικά σκεπασμένα με λίθους. Σε μια περίπτωση, εντοπίστηκαν χαρακτηριστικά κοψίματα στο κρανίο που έγιναν μετά τον θάνατο, προσθέτοντας μυστήριο στην ταυτότητα και την τύχη της.
Σημαντική είναι επίσης η διαπίστωση ότι το σπήλαιο χρησιμοποιούνταν ως ταφικό μέρος για αρκετές εκατοντάδες χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει πως λειτουργούσε ως χώρος μνήμης και επιστροφής, παρότι οι Μεσολιθικές κοινωνίες ήταν νομαδικές.
«Όλα αυτά δείχνουν ένα επίπεδο σύνθετων ταφικών εθίμων και εγείρουν ερωτήματα για την κοινωνική δομή και τις πολιτισμικές πρακτικές εκείνης της περιόδου», τονίζει η De Groote.
Ανασύσταση με σύγχρονα μέσα
Ο αρχαιολόγος Philippe Crombé, μέλος της ερευνητικής ομάδας, εξηγεί ότι το DNA που εξήχθη ήταν εξαιρετικής ποιότητας, επιτρέποντας την δημιουργία μιας άκρως λεπτομερούς ανακατασκευής του προσώπου.
Το χρώμα των ματιών, του δέρματος και των μαλλιών βασίστηκε σε γενετικά δεδομένα, ενώ η απεικόνιση κοσμημάτων, τατουάζ και ενδυμασίας προέκυψε από άλλα αρχαιολογικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή της λεκάνης του ποταμού Μεύση (Meuse).
«Όταν έγινε η αρχική ανασκαφή, δεν υπήρχαν τα τεχνολογικά μέσα για μελέτη του αρχαίου DNA», σχολίασε ο Crombé, επισημαίνοντας ότι πρόκειται ουσιαστικά για επανεξέταση παλιών ευρημάτων με σύγχρονες μεθόδους.
Η εικόνα που προκύπτει είναι εκείνη μιας γυναίκας από κοινότητα κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, που ζούσε κοντά σε ποτάμια, μετακινούνταν συνεχώς και εξαρτιόταν πλήρως από τη φύση. Αποδείξεις από παραποτάμιες περιοχές δείχνουν χρήση πέτρινων εργαλείων, ψαριών και άγριου θηράματος, ενισχύοντας το προφίλ ενός νομαδικού τρόπου ζωής.
Τα ανοιχτά ερωτήματα
Οι ερευνητές εργάζονται τώρα για να κατανοήσουν τη συγγένεια μεταξύ των ταφέντων στο ίδιο σπήλαιο και να μελετήσουν τη διατροφή τους, με στόχο να διαπιστωθεί η συμμετοχή του ψαριού στην καθημερινή τους ζωή.
«Οι κοινότητες αυτές ήταν οι τελευταίοι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες της Δυτικής Ευρώπης. Έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε για τον πολιτισμό και την κοινωνική τους οργάνωση», υπογραμμίζει ο Crombé.
Η ανακατασκευή του προσώπου παρουσιάστηκε πρόσφατα σε επίσημη τελετή, αποκαλύπτοντας μια άγνωστη, σχεδόν ξεχασμένη όψη της Μεσολιθικής Ευρώπης.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
Δείτε επίσης
Εξέταση DNA μειώνει το χρόνο διάγνωσης όγκων στον εγκέφαλο
Γεωργιάδης: Τι απαντά για τη διαχείριση DNA νεογνών από ιδιωτικές εταιρείες
