Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι μια από τις πιο συχνές τροφικές ευαισθησίες στον κόσμο και αφορά εκατομμύρια ανθρώπους. Ενώ σε άλλες περιοχές του πλανήτη είναι απόλυτα διαδεδομένη, στην Ελλάδα παραμένει συχνά υποδιαγνωσμένη, με πολλούς πάσχοντες να αποδίδουν τα συμπτώματα σε… «ευαίσθητο στομάχι».
Ας δούμε τι ακριβώς είναι, πώς εκδηλώνεται και — κυρίως — σε ποια τρόφιμα μπορεί να κρύβεται η λακτόζη, ακόμα και όταν δεν το περιμένουμε.
Τι είναι η λακτόζη;
Η λακτόζη είναι ένας φυσικός δισακχαρίτης (σάκχαρο) που περιέχεται στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Για να απορροφηθεί από τον οργανισμό, πρέπει να διασπαστεί από το ένζυμο λακτάση, που παράγεται στο λεπτό έντερο.
Σε άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, η παραγωγή της λακτάσης είναι μειωμένη ή ανύπαρκτη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η λακτόζη να παραμένει αδιάσπαστη στο έντερο, προκαλώντας φούσκωμα, αέρια, κράμπες και διάρροια.
Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα;
Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως 30 λεπτά έως 2 ώρες μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών και περιλαμβάνουν:
- Φούσκωμα και αίσθημα βαρυστομαχιάς
- Κοιλιακός πόνος ή κράμπες
- Αυξημένα αέρια και ρεψίματα
- Διάρροια ή μαλακά κόπρανα
- Ναυτία (σε μεγαλύτερες ποσότητες λακτόζης)
Η ένταση των συμπτωμάτων διαφέρει ανάλογα με την ποσότητα λακτόζης και το επίπεδο ανοχής του κάθε ατόμου.
Ποια τρόφιμα περιέχουν λακτόζη;
Η πιο προφανής πηγή είναι φυσικά το γάλα (αγελαδινό, πρόβειο, κατσικίσιο), αλλά και όλα τα παράγωγά του:
- Γιαούρτι
- Τυρί (ιδιαίτερα τα μαλακά τυριά όπως φέτα, ανθότυρος, κατίκι)
- Βούτυρο
- Παγωτό
- Κρέμες γάλακτος και σάλτσες με βάση το γάλα
Ορισμένα σκληρά τυριά (όπως η παρμεζάνα και η γραβιέρα) περιέχουν λιγότερη λακτόζη και γίνονται καλύτερα ανεκτά, ενώ τα προϊόντα χωρίς λακτόζη έχουν υποστεί επεξεργασία για να αφαιρεθεί η συγκεκριμένη ουσία.
Πού αλλού “κρύβεται” η λακτόζη;
Αυτό που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι ότι η λακτόζη χρησιμοποιείται ως πρόσθετο σε πλήθος βιομηχανοποιημένων προϊόντων, ακόμη και σε μη γαλακτοκομικά. Παραδείγματα:
- Αλλαντικά (γαλοπούλα, ζαμπόν, λουκάνικα)
- Έτοιμα αρτοσκευάσματα (μπισκότα, κέικ, φρυγανιές)
- Δημητριακά πρωινού
- Σάλτσες, dressing και στιγμιακές σούπες
- Σοκολάτες και γλυκά
- Συμπληρώματα διατροφής
- Φάρμακα (ειδικά σε μορφή δισκίων, όπου χρησιμοποιείται ως φορέας ή έκδοχο)
Γι’ αυτό, η προσεκτική ανάγνωση της ετικέτας είναι καθοριστικής σημασίας. Αναζητήστε όρους όπως lactose, whey, milk solids, milk sugar, ή ακόμη και caseinates.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Η δυσανεξία στη λακτόζη εμφανίζεται συχνότερα σε ενήλικες και λιγότερο συχνά σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Είναι πιο διαδεδομένη σε ορισμένους πληθυσμούς, όπως:
- Άτομα με ασιατική, αφρικανική ή λατινοαμερικανική καταγωγή
- Άτομα που έχουν υποβληθεί σε γαστρεντερικές επεμβάσεις
- Όσοι πάσχουν από φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (π.χ. Crohn, κοιλιοκάκη)
Τι μπορείτε να κάνετε
- Επιλέξτε προϊόντα με την ένδειξη “χωρίς λακτόζη” ή lactose-free.
- Χρησιμοποιήστε ένζυμα λακτάσης σε ταμπλέτες πριν από την κατανάλωση γαλακτοκομικών (κατόπιν ιατρικής οδηγίας).
- Αυξήστε την κατανάλωση εναλλακτικών πηγών ασβεστίου όπως αμύγδαλα, μπρόκολο, εμπλουτισμένα φυτικά ροφήματα, σαρδέλες.
Παρακολουθήστε τα συμπτώματα και την ανοχή σας, καθώς ορισμένα άτομα μπορούν να καταναλώνουν μικρές ποσότητες λακτόζης χωρίς πρόβλημα.
Η δυσανεξία στη λακτόζη δεν είναι σοβαρή ασθένεια, αλλά μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα αν δεν αναγνωριστεί και διαχειριστεί σωστά. Η ενημέρωση, η ανάγνωση των συσκευασιών και η σωστή καθοδήγηση από επαγγελματία υγείας μπορούν να κάνουν τη διατροφή σας άνετη και ισορροπημένη — χωρίς δυσφορία και φουσκώματα.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
Δείτε επίσης
Δυσανεξία στη λακτόζη: Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί; Οι τροφές
Η σειρά με την οποία τρώτε το φαγητό έχει σημασία – Πώς επιδρά
